قدس آنلاین-هدی احمدی: برای بررسی بیشتر قیام و چگونگی عمل و مواجهه علویان و اهل بیت(ع) با دکتر جواد منصوری، پژوهشگر تاریخ و معاون مرکز اسناد انقلاب اسلامی گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
قیام «حره» در مدینه
دکتر منصوری با بیان اینکه در سال۶۱هجری اتفاقات مهمی در جامعه اسلامی افتاد، می‌گوید: شاید عده‌ای در ظهر عاشورای سال۱۳۶۱هجری قمری تصور می‌کردند درگیری میان بنی‌امیه و خاندان پیامبر(ص) یا همان درگیری اسلام و کفر تمام شد و از این به بعد با پیروزی خاندان کفر و بنی‌امیه صحبتی از اسلام و خاندان پیامبر(ص) نخواهد بود اما امروز و بعد از گذشت ۱۳۸۰ سال می‌بینیم که اثری از بنی‌امیه نیست و اهل بیت پیامبر(ص) دنیا را روشن کرده‌اند.
او اضافه می‌کند: بعد از قضایای عاشورا بنی‌امیه متوجه شدند که کار بسیار اشتباهی کردند و باید به نوعی تبعات خسارت‌های ناشی از آن را ترمیم کنند. در این زمان یزید و اطرافیانش به شهادت رساندن امام حسین(ع) و یارانش را به دیگران نسبت دادند و تلاش کردند خودشان را از این جریان تبرئه کنند. آنها در اقدامی دیگر سعی کردند اتفاقات رخ داده در روز عاشورا را با تحریف‌ها توجیه کنند. آنها تبلیغات گسترده‌ای درباره فضایل و مناقب یزید و بنی‌امیه منتشر کردند و امروزه نیز شاهد هستیم که وهابی‌ها خیابان‌هایشان را با نام یزید نام‌گذاری می‌کنند.
این کارشناس تاریخ بیان می‌کند: از جمله کارهایی که یزید بعد از عاشورا کرد، این بود که تعدادی از بزرگان مکه و مدینه را به شام آورد و به آنها محبت بسیار کرد. او در حضور این بزرگان از جریان کربلا و عاشورا اظهار بی‌اطلاعی کرد و ضمن محکوم کردن آن جریان، به گونه‌ای رفتار کرد که گویا از وقوع آن نادم و پشیمان است. او این کار را با این تصور کرد که بزرگان مکه و مدینه به شهرهایشان برگردند و مردم را توجیه و آرام کنند. یزید تصور کرده بود که این بزرگان قضیه عاشورا را با تحریف به وادی فراموشی می‌سپارند.
معاون مرکز اسناد انقلاب اسلامی در ادامه عنوان می‌کند: بزرگان مکه و مدینه به شام آمدند و شنیده‌هایشان را با چشم‌های خود دیدند. آنها از نزدیک مشاهده کردند که یزید از سگ و میمون نگهداری می‌کند، مشروب می‌نوشد و به قماربازی شهرت دارد. لذا این افراد بعد از برگشت به شهرشان به مردم مدینه گفتند که به چشم خود دیدیم که امیر و فرمانده شما، رئیس کشورتان و ولی مملکت‌تان سگ‌بازی می‌کند و از میمون نگهداری می‌کند. ما دیدیم که او مشروب می‌نوشید. از نزدیک مشاهده کردیم که او و اطرافیانش از قمار صحبت می‌کردند. بنابراین باید این امیر را از حکومت برداریم. مردم مدینه قیام کردند و قیام آنها فقط مختص به یک شهر نبود زیرا این شهر، شهر حکومت اولیه اسلام، شهر پیامبر(ص) و شهر صحابه و اهل بیت(ع) بود پس قیام مردم آن میتوانست به سرعت همه سرزمین‌های تحت حکومت اسلام را فرا بگیرد اما سران بنی‌امیه تحمل این قیام را نداشتند و تصمیم گرفتند که قیام مردم مدینه را به هر قیمتی یعنی با اوج شدت و جنایت سرکوب کنند.
این استاد دانشگاه یادآور می‌شود: آنها با سرکوب قیام مردم مدینه به دنبال ایجاد رعب و وحشت در مردم بودند به گونه‌ای که مردم برای همیشه آنچنان از بنی‌امیه بترسند که جرأت مخالفت نداشته باشند این به آن معنا نیست که مردم مخالف حکومت بنی‌امیه نباشند و برای قیام آمادگی نداشته باشند. هدف از سرکوب قیام مردم مدینه این بود که مردم بدانند هر قیامی برخلاف این خاندان به بدترین شکل و به صورت وحشیانه سرکوب خواهد شد. دلیل دیگر سرکوب قیام مردم مدینه این بود که بنی‌امیه می‌خواست به همه مسلمانانی که در آن زمان از مصر تا جنوب آسیا را فراگرفته بودند، قدرت‌نمایی کرده و بگوید ما چنان مقتدر هستیم که هیچ حرکتی علیه خودمان را تحمل نمی‌کنیم و آن را با بی‌رحمی سرکوب می‌کنیم بنابراین همه باید مطیع بی‌چون و چرای ما باشند وگرنه از بین می‌روند.
دکتر منصوری می‌افزاید: خاندان بنی‌امیه لشکری را برای سرکوب قیام مردم مدینه جمع‌آوری کرده و به سرکردگی مسلم‌بن‌عقبه به سمت مردم مدینه فرستاد. مسلم‌بن عقبه هیچ کدام از ملاحظات انسانی را در کارهایش نداشته و کینه‌ای از مردم مدینه بر دل داشت. او و نیروهایش قیام مردم مدینه را به بدترین شکل سرکوب کرد و تنها مکانی که به آن حمله نکردند، منزل امام سجاد(ع) بود بنابراین تعداد زیادی از مردم مدینه به خانه چهارمین امام شیعیان پناهنده شدند.
«حره» وحشتناک‌ترین جنایت امویان پس از فاجعه کربلا
او توضیح می‌دهد: توجیه مسلم‌بن عقبه و نیروهایش برای حمله نکردن به خانه امام سجاد(ع) این بود که آنها تصور می‌کردند با حمله به این خانه قضیه کربلا و روز عاشورا دوباره مطرح می‌شود و بر سر زبان‌ها می‌افتد و این امر باعث می‌شود که توجیهات یکساله‌شان از نظر مردم و بخشی از حاکمیت پذیرفته نباشد.
این پژوهشگر تاریخ به جنایات انجام شده در قیام حره نیز اشاره کرده و می‌گوید: مسلم‌بن عقبه پس از سرکوب قیام مردم مدینه جنایت‌های زیادی انجام داد. البته نظیر آن را در دوره معاصر و در عملیات داعش دیدیم و آن مباح کردن زنان و دختران شهرهای تصرف شده برای نیروهای اشغالگر است. این بزرگترین جنایتی است که حتی دشمن‌ترین دشمنان اسلام نیز پس از پیروزی بر مسلمانان آن را انجام نمی‌دادند به حدی که می‌توان گفت واقعه حره وحشتناک‌ترین جنایت امویان پس از فاجعه کربلا بود. پس از سرکوب قیام حره، یزیدبن معاویه به مسلم‌بن عقبه می‌گوید نیروهایش می‌توانند تا سه روز هر کاری که می‌خواهند در مدینه انجام دهند. این که این افراد در مدینه چه کردند در تاریخ به صورت مبهم و کلی آورده شده است بنابراین مسلمانان سرکوب قیام مردم مدینه را با نام واقعه حره می‌شناسند زیرا نیروهای این سرکوب آزاد و خودسر بودند و هر کاری که می‌خواستند می‌کردند.
او تشریح می‌کند: مسلم‌بن عقبه و یارانش پس از ۳روز، مدینه را ترک کردند و بعد از آن نیروهای اشغالگر در مدینه مستقر شدند تا حرکت مردمی دیگری شکل نگیرد. البته حکومت بنی‌امیه بعدها قضیه حره را تکذیب کرد که این امر با وجود اسناد و مدارک متعدد دشوار بود. در اینجا باید گفت که بنی‌امیه در ابتدا با غرور پیروزی خودشان به مردم مدینه را اعلام کردند اما بعدها سعی کردند آن را نیز همچون قضیه عاشورا تکذیب کنند.
دکتر ناصری در پایان بیان می‌کند: نکته حائز اهمیت این است که در جریان قیام مدینه اگرچه امام سجاد(ع) به صورت مستقیم در جریان قیام نبود و حضور فعالی در این جریان نداشتند اما روایاتی هست که ایشان در تأیید و تشویق قیام نقش داشتند ولی در عین حال حکومت بنی‌امیه صلاح ندید که امام چهارم شیعیان را وارد قضیه قیام مردم کند و با او برخوردی داشته باشد. بنی‌امیه سعی کرد اینگونه عنوان کند که خاندان اهل بیت(ع) با آنها کاری نداشتند.
نظر شما