قدس آنلاین: در آستانه آغاز ماه محرم، از دو کتاب «آبشار اندیشه» و «مقتل نوجوان» نوشته حجت‌الاسلام علی شعیبی، انتشارات قدر ولایت(گل آبی) رونمایی و تجلیل شد. او در کتاب «مقتل نوجوان» با بیانی شیوا به توضیح و بیان واقعه کربلا به زبانی ساده برای نوجوانان پرداخته و زندگی‌نامه اباعبدالله حسین(ع) را از تولد تا شهادت با استفاده از مقاتل و احادیث معتبر و مستند بیان کرده است. برای ما مسلمانان مقتل‌خوانی اهمیت دارد و شاید مهم‌ترین تأکیدات مقام معظم رهبری در بحث واقعه کربلا، تأکید بر مقتل‌خوانی است. علت این همه تأکید آن است که این واقعه بزرگ مورد تحریف واقع نشود. حجت‌الاسلام شعیبی در مراسم رونمایی از کتابش بر این نکته تأکید کرد که در اسلام بیشتر از اینکه به تعبد تأکید شود، بر تعقل و تفکر تأکید شده است. در نخستین روزهای ماه محرم به بهانه چاپ و انتشار «مقتل نوجوان» گفت‌وگویی با نویسنده این کتاب داشتیم.
شعیبی دانش‌آموخته رشته الکترونیک در مدرسه و دانشگاه است. او پس از پایان تحصیلات دانشگاه، تحصیلات حوزوی خود را در حوزه‌علمیه خاتم‌الانبیای اهواز گذرانده و پس از آن برای ادامه تحصیل به قم رفته و در حال حاضر فقه و اصول می‌خواند.
نخستین کتاب شعیبی برای نوجوانان، اصول دین نوجوان از نشر معارف بود که نهاد نمایندگی‌رهبری در دانشگاه آن را چاپ کرده، همچنین «بدان رحمک‌الله» برداشتی آزاد از رساله حقوق امام‌سجاد(ع)، «کتاب بچه‌های خوب، زندگی خوب» که سنن‌النبی علامه طباطبایی به زبان کودک و نوجوان است، «۵۲ پرسش از پیامبر خوبی‌ها»، «غواص قهرمان» از انتشارات شهید کاظمی، «مأموریت بزرگ»، «پاداش کارها»، «گناه‌شناسی نوجوان» «اسرار و رموز خلقت» از نشر هدی و ... نیز «آبشار اندیشه» و حالا «مقتل نوجوان» که سیر زندگی امام‌حسین) ع(از کودکی تا قیام، ریشه‌های واقعه کربلا و احادیثی که در فواید گریه بر امام حسین(ع) را در پنج فصل مرور می‌کند.
گفت‌وگوی ما را با این نویسنده و محقق پیرامون اثر تازه «مقتل نوجوان» و بایسته‌های نوشتن مقتل را برای این گروه سنی بخوانید.
* هدفتان از نوشتن کتاب «مقتل نوجوان» چه بود؟ با توجه به اینکه کتاب‌های شما برای مقطع نوجوان است.
** به نوشتن برای نوجوان‌ها اعتقاد خاصی دارم. من سال‌ها در مساجد و مدارس با نوجوانان کار کردم و خلأهایی را آنجا احساس کردم. یک کتاب مناسب سنشان وجود نداشت که اصول دین یادشان بدهد. ناچار می‌شدیم کتاب اصول دین آیت‌الله استادی را که سفارش عده‌ای از دانشجویان مقیم اروپا بود به بچه‌ها درس بدهیم. بعد که مربی شدم به دنبال کتاب مناسب این سن برای تدریس بودم که از کتاب آیت‌الله قائمی که پایه یک درس می‌دهند یا اصول دین مکارم استفاده کردم. این کتاب‌ها ساده هستند، ولی حجم بالایی دارند و در یک دوره تابستانه نمی‌توانستم آن را درس بدهم، ضمن اینکه فهم آن برای نوجوان سخت بود. به دنبال رفع این خلأها، کتاب «اصول دین نوجوان» را نوشتم.
در مورد عاشورا هم همین خلأ را احساس می‌کردم. سال‌ها هیئت می‌رفتیم و هیئت برگزار می‌کردیم، ولی نمی‌دانستیم امام‌حسین(ع) چرا شهید شده است؛ نوجوانان ما بیشتر از آنکه فلسفه عاشورا و کربلا را بدانند، وارد فضای روضه، سینه‌زنی و علم و کتل می‌شد. این‌ها هم خوب است، ولی اگر بدانند چرا شیعیان ۱۴۰۰ سال سینه‌زنی و روضه‌خوانی می‌کنند معرفت و شناخت بیشتری به اهل‌بیت(ع) پیدا می‌کنند و مهم‌ترین دلیل این بود که من بسیار علاقه داشتم درباره امام‌حسین(ع) قلم بزنم.
* ایجاد این شناخت در نوجوانان وظیفه بسیار حساسی است. چگونه توانستید این حساسیت‌ها را لحاظ کنید؟
** نوشتن برای امام‌حسین(ع) جسارت می‌خواهد. این همه روایت داریم که قاتل امام(ع) را شمر می‌دانند، ولی در کتب معتبری مانند «لهوف» که یکی از منابع مهم و کهن واقعه عاشورا و تاریخ زندگی حسین‌بن‌علی (ع) است و مقام معظم‌رهبری هم بر آن حاشیه‌نویسی کردند، گفته شده سنان‌بن‌انس، امام‌حسین(ع) را به قتل رسانده است و در این باره روایات متعددی داریم. حال آن‌قدر روضه‌های مختلف شنیده‌ایم که جرئت نداریم این حرف‌ها را از روایات مختلف بیاوریم.
یک روایت دیگر هم هست که وقتی حضرت ابوالفضل (ع) بر زمین می‌افتد و امام‌حسین(ع) بر بالای سرشان می‌رسند چه حرف‌هایی بینشان رد و بدل می‌شود در حالی که امام‌حسین(ع) وقتی رسیدند حضرت ابوالفضل شهید شده بودند و اصلاً صحبتی بینشان صورت نگرفته بود. اختلاف روایات موجب می‌شود عده‌ای بترسند و به سراغ این مقتل‌خوانی‌ها نروند.
* در کنار رسانه‌های جذاب دیگر برای نوجوانان، کتاب چه جایگاهی دارد؟
** امروزه فضای‌مجازی برای نوجوانان غالب است، اما این بدان معنا نیست که کتاب جایگاه خود را از دست داده است. اپلیکیشن‌ها و فیلم‌های مختلفی وجود دارند و کتاب برای اینکه دیده شود باید همقد و اندازه آن‌ها باشد. کتاب خالی نمی‌تواند به تنهایی برای مقابله کافی باشد، اما کتاب زمینه اصلی کار است. کسی که می‌خواهد برنامه‌نویسی کند یا فیلم بسازد نیاز به محتوا دارد که این محتوا با کتاب تأمین می‌شود. حتی عینک‌های سه بعدی وجود دارند که با موضوع عاشورا هستند و خیلی هم تأثیرگذارند. با این حال هر کس رسالتی دارد.
قبول دارم باید به‌روز باشیم و از نرم‌افزارهای به‌روز و خوش آب ورنگ استفاده کنیم تا نوجوان را بتوانیم جذب کنیم. کار حساسی هم هست و نیاز به کارشناسان کاربلد و زبده دارد و خبر خوش این است که کم‌کم این آدم‌ها دارند وارد این عرصه می‌شوند. با موضوع‌های مذهبی انیمیشن‌های خوبی ساخته می‌شود.
* در مقایسه با آثار ترجمه برای نوجوانان، وضعیت کتاب‌های این گروه سنی را چگونه می‌بینید؟
** ما رقبای بزرگی به اسم کتاب‌های ترجمه‌ای داریم، متأسفانه نه‌تنها دوستان مترجم خیلی خوب کار می‌کنند بلکه خبری که از ناشران دارم وزارت ارشاد هم از آن‌ها خیلی حمایت می‌کند و ۷۰درصد کتاب‌هایی که ارشاد می‌خرد، کتاب‌های ترجمه‌ای است. مترجم یا ناشر بدون هیچ هزینه‌ای کتاب وارد و بعد آن را به راحتی ترجمه می‌کند در حالی که موضوعات و محتوای آن با فرهنگ ما همخوانی ندارد. البته اینکه وزارت ارشاد به سمت کتاب‌های ترجمه‌ای می‌رود خیلی هم تقصیر ندارد، خارجی‌ها خیلی در رابطه با جذاب‌سازی کتاب‌ها از ما جلوترند. این یک واقعیت است، البته ما هم محتواهای خیلی خوبی داریم از روایات و احادیث جذاب که کسی باید آن‌ها را به محتوای جذاب تبدیل کند. امام‌صادق(ع) می‌فرمایند: مواظب نوجوانانتان باشید قبل از اینکه «مرجعه‌ها» (یکی از گروه‌های منحرف) آن‌ها را از شما بربایند. چگونه؟ با محتواهای نامناسب که فرهنگ غربی یا دین مسیحیت یا یهودیت را ترویج می‌دهد.
در پاسخ به پرسش شما باید بگویم کتاب‌های خوبی برای نوجوان به چاپ می‌رسد. مثل قلعه محافظان، حصار، شکار هیولا، کتاب مخفی یا زایو و به نظر می‌رسد پس از یک دوره رکود، کتاب‌های نوجوان با شیوه جدید احیا می‌شوند.
* از کتاب مقتل بگویید، چرا نوجوانان باید از مقتل چیزی بدانند؟
** مردم این‌قدر عاشق امام حسین(ع) هستند که کتاب «مقتل نوجوان» چاپ نشده پیش‌فروش شد.
مقتل یعنی محل قتل و در اصطلاح به بازگویی چگونگی به قتل رسیدن امامان اشاره دارد. جمع آن هم مَقاتل است. در میان مقتل‌ها، مقتل امام سوم شیعیان(ع) از همه مهم‌تر و بیشتر مورد توجه است. مقاتل امام‌حسین(ع) متعدد است. در روایات ما توصیه به مقتل‌خوانی شده است. من از مقاتل مختلف در این کتاب استفاده کرده‌ام. اما چرا نوجوان این داستان را باید بخواند؟ در این کتاب فقط مقتل ننوشتم، فلسفه عاشورا را نوشتم و به آن سیر داستانی و روایی دادم. به اعتقاد من درس‌های بزرگی در دانشگاه عاشورا و امام‌حسین(ع) وجود دارد.
فصل دوم کتاب درباره کودکی امام‌حسین(ع) است که چه اتفاقاتی برایش افتاده و بعد وارد ریشه‌های واقعه کربلا شدیم که یزید چه کسی بود و پدرش که بود. چرا باید از یزید بگوییم؟ برای اینکه بدانیم امام‌حسین(ع) مقابل چه کسی قد علم کرد. چرا با یزید جنگید. چه فرقی می‌کرد که چه کسی به خلافت برسد؟ آیا جنگیدن و در مقابل یزید ایستادن برای زور و قدرت بود؟ این‌ها شبهاتی است که سال‌های سال با آن روبه‌رو بوده‌ایم. از سوی دیگر نسل نوجوان هم توسط برخی اطلاعات غلط بمباران می‌شود، مثل اینکه امام‌حسین(ع) و یزید برای یک دختر با هم جنگیدند. خوب ما اول با اطلاعات درست از این همه شبهه‌زدایی کردیم که چرا باید کسی مثل امام‌حسین(ع) با کسی مثل یزید بیعت کند که شراب می‌خورد، زن‌باز، یوزباز و قمارباز است. بعد تعریف کردیم که یک عده عهدشکن با یک عده انسان غیور که حاضرند هزار بار کشته بشوند اما تن به ذلت ندهند جنگیدند، اما همین تن به ذلت ندادن انسان‌های غیور موجب می‌شود آن‌ها پیروز میدان شوند.
حرف آخر؟
پیامی به آن‌ها که دوستدار نوشتن و اهل‌بیت(ع) هستند دارم که از نوشتن نترسند و با این جملات خود را گول نزنند که این داستان‌ها مشتری ندارد یا این‌ها حرف‌های مستقیم است و تأثیرگذار نیست و شنونده ندارد، اتفاقاً باید از اهل‌بیت(ع) نوشت.
نظر شما