محمود مصدق/
پس از رد طرح تشکیل کمیسیون ویژه «فضای مجازی و اقتصاد دیجیتال» در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، حالا بعضی از نمایندگان ملت به‌دنبال تشکیل کمیسیون دائمی «فضای مجازی» هستند.
اوایل خرداد امسال بود که جمعی از نمایندگان بر اساس ماده ۴۰ آیین‌نامه داخلی مجلس که می‌گوید اگر مسائل مهم پیش آمد، می‌توان برای بررسی آن موضوعات، کمیسیون ویژه تشکیل داد؛ طرح تشکیل کمیسیون ویژه «فضای مجازی و اقتصاد دیجیتال» را با ۲۰ امضا به هیئت رئیسه تقدیم کردند. طرح پیشنهادی ۲۵ تیرماه پس از بررسی در جلسه صحن علنی مجلس و با ۷۲ رأی موافق، ۹۴ رأی مخالف و ۱۰ رأی ممتنع از مجموع ۱۹۶ رأی نمایندگان مورد موافقت قرار نگرفت. اما این موضوع نه تنها موجب نشد بعضی از حامیان طرح یاد شده دست از خواسته خود بردارند بلکه یک پله بالاتر را مد نظر قرار داده‌اند، به‌طوری که در حال حاضر پیگیر تشکیل کمیسیون تخصصی و دائمی برای حوزه فضای مجازی هستند.
اما پرسش اینجاست تشکیل چنین کمیسیونی با توجه به وجود کمیته ارتباطات و فناوری اطلاعات و کمیسیون فرهنگی و صنایع مجلس شورای اسلامی و همچنین بهره‌مندی از شورای عالی فضای مجازی که می‌تواند نقش قانون‌گذاری را هم ایفا کند چه ضرورتی دارد؟
یک کمیسیون تخصصی و ثابت برای حوزه فضای مجازی
رئیس کمیته ارتباطات مجلس یازدهم در پاسخ به قدس می‌گوید: ما خواهان تشکیل یک کمیسیون تخصصی و ثابت برای حوزه فضای مجازی هستیم؛ کمیسیونی که از اعضای ثابت برخوردار باشد، چون کمیسیون ویژه جزو کمیسیون‌های فرعی مجلس به شمار می‌آید و از ثبات کمتری برخوردار است.
مصطفی طاهری با اشاره به مشخص نبودن تکلیف حوزه فضای مجازی در مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: در حال حاضر تکلیف فضای مجازی در نهاد مجلس کمرنگ است؛ یعنی بخش سخت‌افزاری فضای مجازی مربوط به کمیسیون صنایع و معادن است و قسمت محتوا هم مربوط به کمیسیون فرهنگی می‌شود. بر این اساس به نظر می‌رسد با تشکیل یک کمیسیون تخصصی، بهتر و جدی‌تر می‌توان مباحث حوزه فضای مجازی را پیش برد.
وی مدیریت بهتر فضای مجازی را مهم‌ترین ضرورت تشکیل کمیسیون تخصصی برای این حوزه می‌داند و می‌گوید: اگر به دیدگاه رهبر انقلاب به عنوان معیاری که مسلط به کل کشور است توجه کنیم درمی‌یابیم حوزه فضای مجازی نسبت به بقیه جایگاه ویژه‌ای دارد، به طوری که ایشان می‌فرمایند اگر من رهبر جامعه نبودم در حوزه فضای مجازی فعالیت می‌کردم.
وی حفظ استقلال کشور را از دیگر دلایل تشکیل کمیسیون تخصصی برای حوزه یاد شده عنوان می‌کند و می‌گوید: استقلال کشور موضوع بسیار مهمی است. ما در حمله عراق هشت سال جنگیدیم، چون نمی‌خواهیم کسی به کشور ما تجاوز کند و یک وجب خاک ما را به دست بگیرد و... اما مشکل اینجاست که بعضی‌ها تصور می‌کنند اشغال یک کشور فقط از طریق حمله فیزیکی ممکن است، در حالی که این گونه نیست. امروز دشمن بدون هیچ حمله فیزیکی و فقط از طریق فضای مجازی در اذهان مردم نفوذ و یک کشور را مستعمره خود می‌کند و بازارها و منابع آن را در اختیار می‌گیرد؛ یعنی اشغال یک کشور با این شیوه انجام می‌گیرد و متأسفانه این اتفاق در حال رخ دادن است. در واقع حاکمیت و حکمرانی ما در خصوص جمهوری اسلامی به صورت نرم در حال کمرنگ شدن است؛ بنابراین نیاز به مراقبت و حفاظت دارد و باید به صورت جدی به این موضوع بپردازیم.
طاهری ورود جدی مجلس شورای اسلامی به حوزه فضای مجازی را یک وظیفه می‌داند و تأکید می‌کند: فعالیت در این حوزه در قالب کمیته مجلس خیلی کار درستی نیست.
نماینده مردم زنجان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه تشکیل کمیسیون ویژه فضای مجازی وجود و فعالیت شورای عالی فضای مجازی را نقص نمی‌کند، می‌گوید: تشکیل یک کمیسیون تخصصی، فعالیت را تکمیل می‌کند، چون در حال حاضر مسائل مختلفی در حوزه فضای مجازی و اقتصاد دیجیتال وجود دارد که هنوز قانون‌گذاری نشده‌اند یا قانون داریم اما به خاطر نبود نظارت کافی این قوانین اجرایی نشده‌اند.
وی در همین زمینه از استقبال شورای عالی فضای مجازی از تشکیل کمیسیون فضای مجازی در مجلس خبر می‌دهد و تصریح می‌کند: شورای عالی به صراحت می‌گوید در حوزه یاد شده نقص قانونی داریم و اگر قانون باشد، هم دستش بازتر می‌شود و هم نظارت بهتر انجام می‌گیرد، کارها نیز با سرعت بیشتری انجام می‌شود؛ به همین خاطر باید کمیسیون «فضای مجازی» تشکیل شود؛ ضمن اینکه ما در کشور وزارت صنایع را داریم، اما مجلس هم دارای کمیسیون صنایع است، پس این دلیل نمی‌شود که چون وزارت صنایع داریم به کمیسیون صنایع نیازی نیست. به هرحال معتقدیم با وجود شورای عالی فضای مجازی و وزارت ارتباطات، باید در مجلس هم کمیسیونی برای فضای مجازی داشته باشیم تا کارها را روان‌تر پیش ببرد.
پیگیری تشکیل کمیسیون دائمی فضای مجازی در کمیسیون صنایع
رضا تقی‌پور انوری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی هم بر لزوم تشکیل کمیسیون دائمی فضای مجازی در مجلس شورای اسلامی تأکید می‌کند و می‌گوید: تشکیل کمیسیون دائمی مستلزم اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس بوده و طی شدن مراحل آن به طور قطع زمانبر است، با وجود این، ما پیگیر انجام آن هستیم و ایجاد کمیسیون دائمی فضای مجازی را ضرورت می‌دانیم.
وزیر اسبق ارتباطات می‌افزاید: با توجه به خلأهای قانونی موجود در حوزه فضای مجازی، کمیته فعلی ارتباطات مجلس به صورت محدود می‌تواند روی تمامی حوزه اشراف داشته باشد و بر این اساس به نظر می‌رسد این حوزه نیازمند یک کمیسیون دائمی باشد.
تقی‌پور با اشاره به اینکه شواهد نشان می‌دهد فضای مجازی آن طور که باید در مجلس دنبال نمی‌شود، تصریح می‌کند:از این رو ما در گام نخست در کمیسیون صنایع و معادن مجلس، موضوع تشکیل کمیسیون دائمی فضای مجازی را دنبال می‌کنیم.
مخالفان تشکیل کمیسیون تخصصی فضای مجازی
از سوی دیگر اما تشکیل کمیسیون دائمی حوزه فضای مجازی مخالفان سر سختی هم دارد که رد پیشنهاد کمیسیون ویژه «فضای مجازی و اقتصاد دیجیتال» در روزهای پایانی تیرماه امسال در صحن علنی مجلس بهترین دلیل بر اثبات این ادعاست. مجید نصیرایی، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی یکی از مخالفان تشکیل چنین کمیسیونی است.
او با تأکید بر اینکه تشکیل کمیسیون تخصصی و یا ویژه فضای مجازی در دستور کار کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیست، به قدس می‌گوید: کمیسیون فرهنگی، کمیسیون اصلی حوزه فضای مجازی و دیجیتال است، بنابراین در این ماجرا ما مأموریت اصلی را داریم. البته با کسی هم دعوا نداریم و هر کسی بهتر بتواند مسائل و دغدغه این حوزه را حل کند به او کمک می‌کنیم، اما این موضوع به این معنی نیست که نسبت به مأموریتی که به عهده داریم بی‌تفاوت هستیم.
وی با اشاره به اینکه مسئله فضای مجازی به عنوان یک اولویت در دستور کار این کمیسیون است، تصریح می‌کند: ما این حوزه را به عنوان یک تکلیف قانونی و شرعی و گفتمانی دنبال می‌کنیم و ان‌شاءالله در این مسیر از تمام ظرفیت‌ها - چه در داخل مجلس و چه در دولت و چه در نهادهای مؤثر خارج از این دو بخش- استفاده خواهیم کرد، ضمن اینکه تا کنون جلسات مختلفی با مدیران و کارشناسان این حوزه داشته‌ایم.
نظر شما