انتقال هویت، آداب و رسوم ایرانی از جمله اهدافی است که انتظار می رود در قالب تولید و پخش برنامه های عروسکی از رسانه ملی اجرایی شود، اما به نظر می رسد برنامه های عروسکی که این روزها نسبت به دهه ۶۰ و ۷۰ تعداد آن بسیار کم شده باشد، بازهم چنین هدفی را دنبال نمی کنند یا سازندگان آن کمتر به دنبال این هدف هستند.
الهه رضایی مجری برنامه های کودک که از ۴۰ سال پیش کارش را در تلویزیون با برنامه کودک در سال ۵۸ شروع کرد، برای همه کودکان دهه ۶۰ و ۷۰ چهره آشنایی است، او که مدرک کارشناسی علوم تربیتی دارد، در یکی از برنامه های کودک که سال ۷۸ از شبکه جام جم پخش می شد با عروسکی به نام «پسته» برنامه را اجرا می کرد، تجربه کار با عروسک در برنامه کودک این مجری پیشکسوت سبب شد تا درباره تاثیرات عروسک در انتقال هویت، آداب و رسوم ایرانی به کودکان و میزان مطالعه در ساخت عروسک ها با او گفت و گویی انجام دهیم که در ادامه می خوانید: چطور شد که در برنامه شبکه جام جم همراه اجرای شما یک عروسک نیز به این برنامه اضافه شد؟
با توجه به اینکه در برنامه های کودک به عنوان مجری، ما مجریان باید مدتی طولانی درباره نکات آموزشی به کودکان صحبت می کردیم و مخاطب برنامه های ما نیز کودکان بودند، ممکن بود این برنامه ها جنبه آموزشی خود را از دست بدهند، بنابراین من همیشه به کارگروه خردسال در شبکه یک پیشنهاد می کردم تا در این برنامه ها یک عروسک هم باشد تا با زبانی کودکانه به صورت غیرمستقیم نکات آموزشی را در قالب یک کودک با تمام ویژگی های او بازی کند.
این موضوع در برنامه کودک شبکه جام جم هم اتفاق افتاد و عروسکی به نام «پسته» در کنار اجرای من حضور داشت. هنر عروسک سازی چه تاثیری در رشد شخصیت بچه ها، احیای هنر ایرانی و شناساندن هویت ایرانی و توجه به آداب و رسوم قومیت ها دارد؟
عروسک برای بچه ها زیبا است، زیرا او را به عنوان یک همبازی، دوست، خواهر یا برادر خود قبول کرده و از او تاثیر می پذیرند، از سوی دیگر ما در کشور خود قومیت ها و فرهنگ های مختلفی داریم که از طریق نقش آفرینی عروسک در برنامه های کودک می توانیم این فرهنگ ها، هویت ایرانی و آداب و رسوم کشور خود را به کودکان ایرانی منتقل کنیم.
عروسک ها می توانند راهکار آموزشی برای کودکان داشته باشند، اگر برنامه سازان، فعالان تئاتر، رسانه ها و ...، قبل از ساخت هر عروسک آگاهانه و با مطالعه پیش بروند. با توجه به اینکه کودکان امروز علایق متفاوتی نسبت به کودکان دیروز دارند و از تکنولوژی هایی مانند تلفن همراه و بازی های کامپیوتری بیشتر استفاده می کنند، آیا هنر عروسک سازی می تواند آنها را جذب خود کند تا علاوه بر احیای هنر ایرانی، آداب و رسوم نیز به نسل امروز منتقل شود؟
هنر عروسک سازی از جمله هنرهای تاثیرگذار بر انتقال هویت، آداب و رسوم ایرانی به کودکان است، اگر امکانات و بودجه لازم برای برنامه ساز وجود داشته باشد و علاوه بر این، برنامه ساز با شناخت از نیازهای کودک و ویژگی های او به مطالعه درباره فرهنگ ها و آداب و سوم، ادبیاتی که حاوی قصه ها و داستان های تاثیرگذار برای کودکان است، بپردازد، عروسک سازی نیز می تواند در این عرصه پیش برود. در دهه ۶۰ و ۷۰ نیز برخی از برنامه های عروسکی ویژه کودکان ساخته می شد که ممکن بود برخی از آن عروسک ها به دلیل داشتن چهره زشت یا شاید ترسناک خود نتوانستند با کودکان ارتباط برقرار کنند، آیا قبل از اینکه عروسکی ساخته شود، عروسک ساز مطالعه ای برای ساخت بهتر آن و ارائه آموزش های غیرمستقیم به کودکان انجام می دهند؟
عروسک هایی که با این مدل زشت یا ترسناک در برنامه های کودک دهه ۶۰ و ۷۰ ساخته می شدند، بیشتر در نقش های منفی بودند که کودکان را از انجام کارهایی که نباید انجام دهند منع می کردند.
البته به نظر می رسد، مسئولان مربوطه، بچه ها را به عنوان یک فرد مهم در جامعه فراموش کردند، به نظرم کسانی که اهل فن هستند و می خواهند پیشینه کودکان ایران را به آنها اطلاع دهند، قبل از هر موضوعی باید درباره کودکان و نیازهای آنها شناخت کافی پیدا کنند که این شناخت با مطالعه امکان پذیر می شود.
نظر شما