مطابق اسناد پزشکی موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی موضوع مهمی چون سلامت زائران و ارائه خدمات مرتبط با آن همواره از قرنها و ادوار خیلی دور، در تشکیلات وابسته به بارگاه مطهر امام هشتم (ع) مورد توجه بوده است، به گونه ای که دارالشفای آستان قدس رضوی مجموعه ای است که بیش از پنج قرن سابقه خدمت به زائران این بارگاه مطهر را دارد. برخی دیگر از اسناد پزشکی مرتبط با آستان قدس رضوی مانند: بخشی از ترکیبات دارویی شامل معجون‌ها و شربت‌ها مربوط به سال ۱۰۱۰ هجری قمری، لیست بیماران و نوع داروهای تجویز شده به آنان در سال ۱۰۱۷ قمری، پرداخت حقوق و مواجب به جراحان آستان قدس رضوی در سال ۱۰۶۷ قمری، حکم میرزا محمدعلی قدیمی جهت طبابت در سال ۱۱۶۰ قمری، پرداخت مواجب اطبای آستان قدس رضوی در سال ۱۱۲۹ قمری و صورت کارکنان دارالشفای آستان قدس رضوی در سال ۱۲۸۷قمری و...همچنین ساخت بیمارستان منتصریه، بیمارستان امام‌رضا (ع)، بیمارستان فوق تخصصی رضوی، تاسیس شرکتهای داروسازی ثامن، سامان داروی هشتم، موسسه خدمات دارویی رضوی و... از دیگر شواهد موجود در اثبات این ادعا به شمار می روند که در مجموعه آستان قدس رضوی موضوع سلامت زائران، بیماران ومخاطبان جامعه و ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به آنان همواره مورد توجه بوده است. به مناسبت هجدهم فروردین ماه، «روز سلامتی» درگفتگو با برخی از مسئولان بیمارستان فوق تخصصی رضوی به بررسی موضوع اهمیت توجه به ارتقاء سلامت بیماران در کنار درمان آنان دراین بیمارستان پرداختیم.

* توجه به موضوع سلامت محوری دراین بیمارستان

  «دکتر انسیه عرب عامری»، سرپرست واحد آموزش و ارتقاء سلامت بیمارستان فوق تخصصی رضوی به تاکیدات مدیرعامل فعلی این بیمارستان، درزمینه توجه به موضوع سلامت محوری دراین بیمارستان اشاره و خاطر نشان می کند: مطابق این تاکیدات، در این بیمارستان نباید تنها به جنبه درمانی بیماران توجه شود، بلکه باید به موضوع ارتقاء سلامت بیماران ومراجعه کنندگان هم توجه شود.

وی می گوید: چشم‌انداز بیمارستان رضوی یک بیمارستان الگوی سلامت محور در سطح کشور و منطقه مدیترانه شرقی است، یعنی حرکت از یک بیمارستان درمانی به یک بیمارستان سلامت محور برای ارتقاء سلامت جامعه. ضمن اینکه رسالت و مأموریت این بیمارستان، ارائه خدمات مراقبتی مطلوب و ایمن به منظور ارتقاء سلامت جامعه با بهره‌گیری از دانش روز و فناوری‌های نوین است.

عرب عامری اشاره می کند: در یک بیمارستان سلامت محور به موضوعاتی مانند: سلامتی بیماران، سلامتی کارکنان، سلامتی و ایمنی محیط بیمارستان و جامعه یعنی مردمی که در سطح شهر و کشور زندگی می‌کنند چه افرادی که به عنوان همراهان بیمار مراجعه می‌کنند و چه ساکنان و مجاوران بیمارستان توجه می شود و از این منظر ما در بیمارستان رضوی به بیماران توجه خاص داریم که یک بیمار در این بیمارستان از سه منظر «حفظ، تأمین و ارتقاء سلامت» مورد توجه جدی قرار گیرد.

*وجه تمایز بیمارستان رضوی با دیگر واحدهای مشابه

وی در ادامه سخنانش اظهار می دارد: منظور من این است در یک بیمارستان سلامت محور وقتی یک بیمار از نظر ابتلا به یک بیماری مورد درمان قرار می‌گیرد باید سایر جنبه‌های سلامت از قبیل: «سبک زندگی سالم»، «تغذیه مناسب»، «تحرک بدنی»، «عدم استعمال دخانیات» و...  نیزمورد بررسی قرار گیرد و آموزش‌های لازم به او و همراهانش داده شود و یکی از مهمترین وجوه تمایز بیمارستان رضوی نسبت به سایر واحدهای مشابه در سطح کشور مطابق تأکیدات مدیرعامل آن، اولویت  قرار دادن مباحث مرتبط با آموزش و ارتقاء سلامت در این بیمارستان است.

عرب عامری اضافه می کند: مطابق استانداردهای سازمان بهداشت جهانی، مواردی همچون آموزش، دسترسی به غذای سالم، آب سالم، بهداشت مادر و کودک، واکسیناسیون، کنترل بیماری‌های شایع و بومی، درمان مناسب بیماری‌ها و حوادث و دسترسی به داروهای اولیه و... بر مبنای چهار اصل «عدالت اجتماعی»، «مشارکت مردم»، «همکاری‌های بین بخشی» و «فناوری مناسب» به عنوان حداقل اجزاء لازم برای ارتقاء خدمات بهداشتی و درمانی در یک کشور باید مورد توجه قرار گیرد.

سرپرست واحد آموزش و ارتقاء سلامت بیمارستان فوق تخصصی رضوی در پاسخ به این پرسش که بیمارستان رضوی با توجه به موارد و اصول اشاره شده چه اقداماتی انجام داده است می گوید: در زمینه آموزش به سه موضوع آموزش بیماران، آموزش کارکنان و آموزش افراد جامعه را مورد توجه قرار داده‌ایم که به طور خاص در زمینه آموزش بیماران و خانواده آنان فعالیت های خوبی انجام شده که نتیجه این اقدامات در زمینه تشخیص به موقع بیماری در همراهان بیمار و درمان به موقع آن، کاهش عوارض بیماری‌ها و در نهایت در اصلاح سبک زندگی و ارتقاء سلامت افراد جامعه ثمربخش و تاثیرگذارخواهد بود.

عرب عامری اشاره می کند: بیمارستان رضوی یکی از بیمارستان‌های دارای گواهینامه بیمارستان سبز است که اقدامات اساسی همچون: رعایت الزامات بهداشت محیط، کاهش و دفع مناسب فاضلاب و زباله های بیمارستانی، تهویه مناسب، استفاده از لوازم و تجهیزات سازگار با محیط زیست، کاهش استعمال دخانیات از سوی بیماران، همراهان و کارکنان و... دراین بیمارستان در حال پیگیری وانجام است. ما الان در این بیمارستان برای کسب عنوان «بیمارستان بدون دخانیات» دستورالعمل های اجرایی و ابلاغی از سوی وزارت بهداشت و درمان را در سال گذشته به طور کامل اجراء کرده‌ایم و آموزش‌های لازم به بیماران، همراهان، کارکنان، تأمین تسهیلات لازم برای ترک دخانیات شامل راه‌اندازی کلینیک ترک دخانیات، معرفی بیماران استفاده کننده از دخانیات به کلینیک و انجام ویزیت اولیه به منظور ترک دخانیات، استفاده از خدمات مشاوره ای و... انجام شده است که شاید مهمترین تأثیرگذاری این اقدامات، کاهش مصرف دخانیات باشد که تاثیرات بسزایی از نظر اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بر سلامت افراد جامعه دارد.

وی یادآور می شود: در حال حاضر که جهان با بیماری کرونا درگیر است، آموزش‌های لازم برای ترک مصرف دخانیات تأثیر بسزایی برای افراد سیگاری در جهت کمتر مبتلا شدن به این بیماری دارد. به عبارت دیگر افراد سیگاری سریعتر به کووید 19 مبتلا و بهبودی آنان نیز سخت‌تر خواهد بود.

*دغدغه ما «اصلاح سبک زندگی» مردم است

عرب عامری در ادامه سخنانش تصریح می کند: خلاصه مطالب اشاره شده  این است که ما در واحد آموزش و ارتقاء سلامت بیمارستان رضوی یک دغدغه داریم و آن این است که سبک زندگی مردم به هر نحو ممکن اصلاح شود که اگر سبک زندگی مراجعه کنندگان اصلاح شود از نظر موارد مختلف مانند: اصلاح و کاربرد تغذیه سالم، فعالیت فیزیکی مناسب، کاهش و ترک دخانیات، کاهش استرس و مدیریت آن، تشخیص به موقع بیماریها و به ویژه بیماری‌های پنهان (مانند: دیابت و فشار خون)، سلامت روان، ارتباط سالم خانوادگی و پایبندی به چارچوب خانواده، مسائل و آموزش‌های مرتبط با روانشناسی و... همه این‌ها اگر به طور صحیح مورد توجه قرار گیرد، افراد سالم تر و در نتیجه                   جامعه ای سالم تر خواهیم داشت. به همین دلیل یکی از برنامه‌های آینده ما علاوه بر پیگیری های لازم  بعد از ترخیص بیماران و همراهانشان، این است که پیگیری‌های مربوط به آموزش‌های ارتقاء سلامت را هم توسط کارشناسان این بیمارستان تاحد امکان انجام دهیم.

*تامین ایمنی بیماران و تشخیص به موقع بیماریهای واگیردار

«میترا وزیری»، سوپر وایزر کنترل عفونت بیمارستان رضوی نیز در گفتگو با خبرنگار قدس می گوید:

هدف ما در این بیمارستان این است که ایمنی بیماران و کارکنان را تا حد امکان به بهترین نحو تأمین کنیم. منظور از ایمنی این است که از نظر ابتلا به عفونت‌های بیمارستانی و همچنین بیمارهای واگیردار و غیرواگیردار، پیشگیری شود و هر چه در این زمینه بیشتر تلاش کنیم در عرصه سلامتی بیماران و مراجعه کنندگان موفق‌ترخواهیم بود. البته کارکنان بیمارستان هم باید از سلامت لازم برخوردار باشند و در حقیقت ما دراین واحد مسئول  پیشگیری و کنترل عفونت هستیم.

وی اضافه می کند: پیشگیری و کنترل عفونت در همه بیمارستانها از اجزای اصلی واحدهای بیمارستانی است و بهترین مثال دراین زمینه  همین بیماری کووید 19 است که بیش از یکسال است سایه منحوسش بر سر جهانیان پهن شده است. بیمار یا مراجعه کننده‌ای که به این بیمارستان به هر دلیل مراجعه می‌کند از نظر ما آنچیزی که دراین مراجعه مهم است حفظ سلامتی اوست ودراین زمینه  رعایت سلسله زنجیره گونه ای از موارد مرتبط با سلامتی از نظر پیشگیری از ابتلا به عفونت‌ها باید رعایت شود و  این کار، یک بعدی نیست. بلکه مجموعه‌ای از مواردی همچون : بهداشت دست (برای بیماران و کارکنان)، بهداشت محیط، شناسایی به موقع بیماری‌های واگیردار (کرونا، سل، هپاتیت و...) پیشگیری ازعفونت های‌ بیمارستانی، جداسازی به موقع بیماران دارای بیماری های واگیردار (ایزولاسیون)، استریلیزاسیون صحیح اطاق‌های عمل و ابزار و تجهیزات مربوط به آن، مصرف منطقی آنتی بیوتیک‌ها و... و. باید رعایت شود تا با رعایت همه این موارد که زنجیرگونه به هم مرتبط است، شاهد پیشگیری از عفونت ها و حفظ سلامت بیماران و کارکنان باشیم.

سوپر وایزر کنترل عفونت بیمارستان رضوی در ادامه سخنانش می افزاید: آن چیزی که شاید بتوان به عنوان وجه تمایز این بیمارستان با بیمارستان‌های مشابه سطح کشور عنوان کرد، انجام فعالیت‌های ذکرشده برای شناسایی به موقع عفونت‌های بیمارستانی و بیمارهای واگیردار و غیرواگیر است.

وزیری تصریح می کند: بهترین مثال مناسب در این زمینه، همین ویروس منحوس کروناست. در شرایط کرونایی یکسال اخیر کشور سعی کرده‌ایم که هم بیماران و هم کارکنان بیمارستان کمترین درگیری با بیماری کووید 19 را داشته باشند. مثلاً اگر کسی برای انجام یک عمل جراحی ضروری یا برای زایمان طبیعی مراجعه کرده است، خیالش راحت باشد که در این بیمارستان احتمال ابتلا به بیماری کرونا تا حد امکان بسیار پایین است و نگرانی نداشته باشد. این هم یکی از وجوه تمایز بیمارستان رضوی با سایر واحدهای مشابه بوده و آمار مراجعه کنندگان به این بیمارستان،                          تایید کننده اقبال بیشتر آن برای درمان در جهت مراجعه به این بیمارستان در یکسال گذشته است.

وی یادآور می شود: در زمینه تامین وسایل حفاظت فردی کارکنان هم تلاش کرده‌ایم به گونه ای که از روز اول انتشار بیماری کرونا برای همه همکاران تا حد امکان و در حد بالاترین کیفیت این وسائل را فراهم کرده ایم  از قبیل ماسک‌های استاندارد، شیلد، دستکش، گان و...، و این مطلب از این جهت اهمیت دارد که کارکنان این بیمارستان، خود جزو افرادجامعه بوده و وقتی حفاظت فردی کارکنان انجام شود آنان در ارتقاء خدمت رسانی به بیماران دیگر نگرانی از  نظر ابتلا به بیماری نخواهد داشت و بهترین خدمات را ارائه می‌کنند و بیماران هم خیالشان از این نظر راحت خواهد بود و همه این موارد باعث ارتقاء موضوع سلامتی بیماران و کارکنان بیمارستان می شود.