البته نخستین تصاویر از این پهپاد در اسفندماه گذشته منتشر شده بود، اما رونمایی رسمی آن می‌تواند به معنای رسیدن به مرحله عملیاتی و اتمام تست‌های مختلف و نسخه ارتقایافته آن باشد. کمان ۲۲ نخستین پهپاد رزمی پهن‌پیکر کشور است که با مداومت پروازی بیش از ۲۴ ساعت، تا ۳هزار کیلومتر برد عملیاتی دارد. برد بلند این هواپیمای بدون سرنشین می‌تواند به معنای نوعی تعریف مأموریت‌های برون‌مرزی برای این پرنده منحصر به فرد باشد و شاید نشان از حرکت نیروهای مسلح ایران به سمت دکترین دفاع تهاجمی و انهدام اهداف دشمنان در کیلومترها دورتر از مرزهای ایران باشد. برای بررسی ویژگی‌های این پهپاد و اثرات آن بر دکترین نظامی کشورمان با مهدی بختیاری کارشناس مسائل نظامی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

جایگاه پهپادها در دکترین نظامی روز دنیا تا چه اندازه مهم است؟

نیروهای مسلح همه دنیا به سمت هواپیمای بدون سرنشین می‌روند و این پهپادها رکن خیلی مهمی هستند. در جنگ اخیر قره‌باغ، دیدیم که برتری آذربایجان به دلیل حوزه پهپادی بود؛ چرا که آذربایجانی‌ها توانستند با هواپیماهای بدون سرنشین خود اس ۳۰۰ ارمنستانی‌ها را بزنند یا نقاط تجمع تسلیحاتی حریف را منهدم کنند. همچنین در جنگ عربستان و یمن پهپادها خیلی کارایی داشته‌اند و بسیاری از توفیقات یمنی‌ها با پهپادهای انتحاری بدست آمده است.

ایران هم به سمت پهپادهای انتحاری رفته است؟

بله، مدل‌های انتحاری هواپیماهای بدون سرنشین بسیار مهم‌اند که در مراسم روز ارتش نیز نمونه جدید این پهپادها را دیدیم. استفاده از این پرنده‌ها برای یک نیروی در حال جنگ بسیار راهبردی است؛ چرا که در واقع آن نیرو به دلیل قابلیت‌های هدایت‌شوندگی پهپاد، یک موشکِ تحت کنترل را در اختیار دارد.

ساخت و استفاده از پهپادی با قابلیت برد۳هزار کیلومتر می‌تواند به معنای تعریف مأموریت‌های برون‌مرزی برای ارتش باشد؟

ارتش همیشه مأموریت برون‌مرزی داشته است. در حال حاضر نیروی دریایی ارتش وارد آب‌های آزاد می‌شود که این نوعی مأموریت برون‌مرزی است. در حوزه جنگنده‌ها و هواپیماهای بدون سرنشین هم همین است. ما در بحث خرید جنگنده و ساخت آن مشکلات زیادی در ارتش داریم، طبیعی است که به سمت پهپاد برویم. چون بخش زیادی از توانمندی‌های مورد نیاز در هواپیماهای سرنشین‌دار را می‌توانیم با این پرنده ها رفع کنیم.

رونمایی از «کمان ۲۲» هم در همین راستاست؟

بله. برد این پهپاد۳هزار کیلومتر است که اگر این برد را برد دوطرفه هم در نظر بگیریم، کمان۲۲ قادر است از مرزهای غربی ما به خاک فلسطین اشغالی برسد و پس از انجام عملیات به داخل کشور برگردد؛ چرا که فاصله ما تا سرزمین‌های اشغالی کمتر از هزارو۱۰۰ کیلومتر است. این هواپیما با یک لود سنگین حرکت می‌کند؛ یعنی قادر است با خود تجهیزات شناسایی یا مهمات زیادی ببرد که کارایی‌های این پهپاد را بالا می‌برد.

به نظر می‌رسد کشورمان در حوزه پهپادی در چند سال اخیر جهش خوبی داشته است تا جایی که همین دو روز پیش فرمانده ارتش تصریح کرد توان پهپادی ارتش برگ برنده ایران در هر نبردی است، نظر شما دراین‌باره چیست؟

ما در حال حاضر با طیف زیادی از هواپیماهای بدون سرنشین روبه‌رو هستیم که هر کدام مأموریت‌های خاص خود را دارند. ما قبلاً هم هواپیماهایی مانند کمان ۲۲ داشته‌ایم، مثل پهپاد فطرس، یا هواپیمای دوربرد شاهد ۱۲۹ که یکی از پرکاربردترین پهپادهای ماست که سپاه در اختیار دارد و ارتش هم در کلاس پهپادهای سیمرغ، مدل دریایی شاهد ۱۲۹ را بازسازی کرده است. اما بعد از شکار آر.کیو۱۷۰ به لحاظ فناوری جهش و پیشرفت زیادی داشته‌ایم و توانستیم با این اقدام راه چندساله را یک‌شبه طی کنیم. به عنوان نمونه از همان آر.کیو.۱۷۰ آمریکایی دست کم پنج مدل پهپاد ایرانی ساخته شده است. ایران پس از حوزه موشکی، دومین حوزه تمرکزی خود را روی بحث پهپادها گذاشته و کاملاً هم موفق بوده است تا حدی که حتی می‌توانیم صادرات هم داشته باشیم؛ چرا که چند کشور متقاضی پهپادهای ایرانی هستند. به نظر می‌رسد تمرکز روی هواپیماهای بدون سرنشین، هدف‌گذاری هوشمندانه نیروهای مسلح بوده و خیلی هم خوب جواب داده است.

به مسئله صادرات تسلیحات اشاره کردید، چرا ما نتوانسته‌ایم پس از رفع تحریم‌های تسلیحاتی در مهرماه ۹۹ صادراتی با اعلام رسانه‌ای داشته باشیم تا مسئله رفع تحریم‌های تسلیحاتی را به صورت عملیاتی تثبیت کنیم؟

ما در بحث صنعت و تولید تسلیحات، مشکلاتی داریم. اگر بتوانیم این معضل را برطرف کنیم، در موضوع صادرات پهپادها جای کار بسیاری داریم. حتی کشوری مثل روسیه که خود یکی از قطب‌های تولید تسلیحات جهان و یکی از قدرت‌های پهپادی دنیاست، دوست دارد در بحث هواپیماهای بدون سرنشین با ایران کار کند؛ چرا که در برخی حوزه‌های پهپادی، از روسیه هم جلوتر هستیم. ترکیه چقدر روی هواپیماهای بدون سرنشین خود مانور تبلیغاتی انجام می‌دهد. ما هم در بحث تبلیغات و هم مسئله تولید مشکلاتی داریم که اگر رفع بشود می‌توانیم در مسئله صادرات هم موفق باشیم.