به همین بهانه با دکتر مهدی کلاهی، متخصص جامعه‌شناسی محیط زیست از دانشگاه کیوتو و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد مصاحبه کوتاهی انجام دادیم که بدون توجه به عملکرد یک دوره خاص از شورای شهر، نگاهی به بایدها و نبایدهای این حوزه کرده‌ایم.

انتخاب عالمانه

با وجودی که انتخابات شورای شهر باید گویای حضور شهروندان در تصمیم‌گیری‌های شهری باشد، اما درعمل کرسی این پارلمان شهری در اختیار تعدادی خاص قرار می‌گیرد که نگاهی همه‌جانبه به موضوع‌های شهری ندارند.

این را از این جهت می‌گوییم که تخصص‌های ورودی به شوراها براساس ائتلاف‌ها صورت می‌گیرد نه بر پایه تخصص‌های مورد نیاز شهر.

علاوه بر این، شناخت نداشتن از نامزدها به علت کثرت نام‌نویسی و فرصت اندک تبلیغات، موجب می‌شود مردم بدون شناخت پای صندوق‌ها رفته و بعضاً به کسانی رأی دهند که صلاحیت مدیریت شهری را ندارند.

دکتر مهدی کلاهی، متخصص جامعه‌شناسی محیط زیست و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد که دوره گذشته نامزد شورای شهر شده بود از این موضوع بسیار گله‌مند است.

وی می‌گوید: ماهیت شورای شهر حکومت مردم بر مردم است. یعنی قرار است مردم با انتخابات شوراها در تصمیم‌گیری‌های شهری سهیم باشند.اما فرصت اندک برای شناخت پیشینه نامزدها سبب می‌شود مردم به لیست ائتلافیون رأی بدهند؛ درحالی که آنچه اهمیت دارد تصمیمات نامزدهاست نه فهرستی که در آن جای گرفته‌اند. به عبارتی باید نامزد انتخاباتی فرصت کافی برای بیان برنامه‌ها داشته باشد و این برنامه به مردم اطلاع داده شود تا بتوانند براساس برنامه‌های افراد، نامزد مورد نظر خود را انتخاب کنند.

همگرایی تا هم‌افزایی

وی می‌گوید: چالشی که در دوره‌های اخیر در مورد شوراها وجود داشته این است که حتی افراد یک لیست هم نتوانسته‌اند با هم کار کنند به همین دلیل کارایی مناسبی در اداره شهر نداشته‌اند.

او ادامه می‌دهد: البته این بدان معنا نیست که اعضای شورای شهر باید هم‌نظر باشند چراکه به گفته بزرگی اگر دو نفر مثل هم فکر کنند یکی‌شان اضافه است.

کلاهی معتقد است حضور احزاب و افکار مختلف در شورای شهر موجب می‌شود مشکلات شهری از جنبه‌های گوناگون مورد توجه قرار گیرد و معضلات آن بیشتر به چشم آمده و بررسی شود و تصمیمی گرفته می‌شود که به نفع تمام جامعه است. این در حالی است که ما در انتخابات با ائتلاف‌های چند تفکری مواجه هستیم.

وی که معتقد به ضرورت تشکیل اتاق فکر برای مدیریت شهری است، شورا را اتاق فکر مدیریت شهری می‌داند و می‌گوید: این اتاق فکر باید متشکل از نخبگان و متفکران با مشارکت دانشگاه‌ها، سمن‌ها و نهادهای مدنی باشد. در این حوزه هر فرد منصبی که می‌گیرد این ذهنیت برایش پیش می‌آید که قائم و آگاه بر همه چیز است، درصورتی که باید با این تصور به تصمیمات ورود پیدا کند که در همه امور تخصص ندارد، ازاین‌رو نیاز است لوایحی را به تصویب برسانند که از قبل توسط متخصصان و صاحبنظران مورد بررسی قرار گرفته است. در این صورت مصوبه‌ای تصویب می‌شود که براساس یک همگرایی اجتماعی بوده و به نفع شهر است.

مدیریت به جای اجرا

او همچنین اظهار می‌کند: در حال حاضر مشهد گران مدیریت می‌شود و هزینه زیادی به مردم تحمیل می‌گردد، در حالی که درآمد شهرداری خوب است.

وی در این خصوص به دریافت عوارض و درآمد حاصل از جمع‌آوری روزانه

۲ هزار تن زباله و ۱۸ هزار تن خاک و نخاله در این شهر به مبلغ ۸۰۰ میلیارد تومان اشاره می‌کند.

کلاهی تأکید می‌کند: لازم نیست شهرداری خود را متولی همه امور بداند بلکه باید از مشارکت بخش‌های خصوصی کمک گرفته و فضای رقابت را مهیا کند تا این مبلغ‌های کلان از جیب مردم هزینه نشود. بدین ترتیب می‌تواند بقیه بودجه را صرف بهبود کیفیت شهر کند، نه اینکه آمار ساخت‌وساز را بالا ببرد.

وی خاطرنشان می‌کند: همیشه اینکه چند پروژه در دوره فلان شورا مصوب و اجرا شده از افتخارات شورا و شهرداری‌هاست اما کسی نمی‌پرسد کیفیت آن پروژه چگونه اجرا شد؟

به گفته او در دنیای رقابت، کیفیت بدست می‌آید اما انحصارطلبی موجب کاهش کیفیت و افزایش آمار و بیلان کاری می‌شود.

او در پایان با اشاره به نقش کمرنگ فعالیت‌های فرهنگی در شهر مشهد تصریح می‌کند: ما جای خاصی برای معرفی سنت و فرهنگ شهرمان نداریم. آن‌قدر خیابان و جاده ساخته‌ایم که مردم جایی برای اینکه هم را ببینند و قدم بزنند ندارند. برای چالش‌های آب و خاک برنامه‌ریزی نداریم. برای جلوگیری از گسترش حاشیه شهر نیز دستورالعملی وجود ندارد.