بهار عربی و یا بیداری اسلامی عنوانی است برای انقلابهای عربی که جرقه آن با خودسوزی محمد بو عزیزی، جوان تونسی در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۰ زده شد و رفته رفته این جرقه به آتشی تبدیل شد که توانست کشورهایی در منطقه از تونس، مصر و لیبی تا یمن را دربرگیرد و حاکمان اقتدارگرای چهار کشور را از قدرت به زیر افکند. این انقلابها علاوه بر ایجاد احساس قدرت انجام تغییرات در مردم منطقه، بیش از هر چیز سبب شد انگاره استثناگرایی کشورهای عربی در حرکت به سمت ارزشهای دموکراتیک و آزادیخواهی و اعتراض علیه حکومتها شکسته شود. همچنان که نقطه آغاز اعتراضها در کشورهای عربی تونس بود، حوادث روزهای اخیر در این کشور که بزرگترین بحران در ۱۰ سال اخیر قلمداد میشود، این پرسش را بهوجود آورد که آیا بحران اخیر تونس، آخرین روزنههای این حرکت را در کشوری که نمونه موفق کشورهای عربی در رسیدن به نظام دموکراتیک بود، حفظ خواهد کرد و یا اینکه تونس پس از ۱۰ سال، با عقبگردی ارزشی به دوران پیش از انقلاب خود بازخواهد گشت؟
چهارم مرداد قیس سعید، رئیس جمهور تونس که در سال ۲۰۱۹ به عنوان یک چهره مستقل غیر زبی با رویکرد مبارزه با فساد روی کار آمده بود، با استناد به تفسیر خود از ماده ۸۰ قانون اساسی که در صورت خطرات قریبالوقوع، رئیس جمهور اختیار انحلال دولت، تعلیق پارلمان و لغو مصونیت نمایندگان را در اختیار دارد، اقدام به تعلیق ۳۰ روزه پارلمان، برکناری نخستوزیر هشام المشیشی و لغو مصونیت نمایندگان این کشور کرد. این حوادث سبب شد راشد الغنوشی، رئیس پارلمان تونس و همچنین رئیس حزب النهضه به عنوان بزرگترین حزب اسلامگرای این کشور که پس از انقلاب همواره اکثریت پارلمان را در اختیار داشته، اقدامات سعید را کودتا بنامد؛ در حالی که قیس سعید اقدامات خود را در راستای دموکراسی عنوان کرده است. با توجه به دفعی نبودن جریانهای اخیر در تونس، دلایلی به عنوان پیشزمینه بحران سیاسی اخیر وجود دارند. از جمله این دلایل میتوان به چالشها و اختلافات سیاسی که در یک سال اخیر بین المشیشی و سعید وجود داشت، اشاره کرد؛ این اختلافات بیشتر معطوف به تغییرات در کابینه، آرام بودن سرعت اصلاحات در این کشور و تشکیل دادگاه قانون اساسی است. از سوی دیگر با همهگیری ویروس کرونا در دنیا، اقتصاد و بهویژه صنعت گردشگری این کشور دچار رکود شده و باوجود کاهش ۹ درصدی حجم اقتصاد این کشور در سال ۲۰۲۰، بیکاری نیز تا ۱۸ درصد افزایش یافته است، این مسائل در کنار ناتوانی مسئولان تونس در مدیریت شیوع کرونا و افزایش تلفات ناشی از این ویروس سبب شد در ماههای اخیر اعتراضهای مردمی گسترش یابد که بیشتر این اعتراضها، متوجه دولت و حزب النهضه بوده و این حزب به عنوان اصلیترین عامل ایجاد وضع موجود در این کشور در نظر گرفته شده است. به طوری که گاردین در گزارشی عنوان کرده طی بحران اخیر، احساسات به نفع سعید بوده و اقدامات اخیر وی با حمایت ۸۷ درصد مردم همراه است. مجموع این دلایل در کنار کاهش محبوبیت حزب النهضه، فرصت مناسبی در اختیار او قرار داد تا بتواند به عنوان چهرهای مستقل خود را بیش از پیش مطرح کند.
نظر شما