شیوه تعامل جمهوری اسلامی ایران با گروه طالبان تاکنون در قالب کلان الگوی دولت-نهضت قابل تعریف است. اما حالا طالبان به‌قدرت رسیده و حتی کابینه موقت را هم اعلام کرده است. این گروه ادعا دارد دولت تشکیل داده و قرار است مراسم تحلیف هم برگزار کند. حتی سخنگوی این گروه حرف از انتخابات زده و گفته به‌زودی این اتفاق در افغانستان خواهد افتاد. همه‌چیز سخن از آن دارد که جایگاه طالبان در افغانستان به‌استحکام نسبی رسیده است.
از طرفی ایران در ذیل الگوی دولت-نهضت با استفاده از ظرفیت طالبان توانسته آمریکا را از افغانستان بیرون و داعش را هم از مرزهای شرقی‌مان دور کند، همچنین با تعهداتی که از طالبان گرفته موفق شده امنیت جانی ۸ تا ۱۰ میلیون شیعه را تأمین نماید.
حالا که هردو طرف به‌مطلوب خود رسیده‌اند زمان آن رسیده سنگ‌ها را با هم وابکنند. اکنون باید الگوی دولت-دولت با طالبان در پیش گرفته شود. اگر تاکنون ایران به‌دلایل مختلف (که مهم‌ترین آن دور کردن جنگ داخلی و ناامنی از کشور همسایه است) ناگزیر بوده همه تخم‌مرغ‌هایش را در سبد طالبان بگذارد، حالا موقع آن رسیده که به‌آرامی به طالبان بفهماند هیچ چک سفید امضایی در دست ندارد.
ایران می‌تواند از همین مراسم تحلیف و شرکت در آن شروع کند. اگرچه طالبان تأکید کرده این دولت موقت است و قرار نیست برای همیشه بر سر کار باشد، اما هیچ سخنی از تاریخ دقیق انتخابات هم به‌میان نیاورده است. طالبان تا پیش از دیروز حتی از انتخابات هم سخن نمی‌گفت. این ماجرا زمانی بغرنج‌تر می‌شود که می‌دانیم از منظر فقهی این گروه قائل به دموکراسی و برگزاری انتخابات مردمی نیست. بنابراین بهترین واکنش ایران به دعوت طالبان برای شرکت در مراسم تحلیف می‌تواند گذاشتن این شرط باشد که «هرگاه، تاریخ دقیق انتخابات و سازوکار برگزاری این پدیده سیاسی مشخص شود، تعاملات سیاسی با طالبان پیشرفت خواهد کرد».البته کشورمان باید دیپلماسی فعال‌تری در منطقه در پیش گیرد و با تبیین ضرورت تشکیل دولت فراگیر، دیگر کشورهای همسایه را هم باخود همراه کند.این شرط ایران همزمان سه نتیجه مهم خواهد داشت: ناگزیر بودن ایران از تعامل عقلانی با طالبان این حس را در گروه‌های دوستدار ایران ایجاد کرده که انقلاب اسلامی پشت آن‌ها را خالی کرده و آن‌ها را تنها گذاشته است. منوط کردن شرکت در تحلیف به تعیین زمان انتخابات فراگیر، دیپلماسی عمومی ایران را فعال‌تر و در بدنه اجتماعی افغانستان امید را زنده می‌کند. دومین نتیجه این تصمیم در بدنه سیاسی حاکم بر افغانستان ظاهر خواهد شود. به‌این شکل رهبران طالبان چک سفید امضا از ایران نگرفته‌اند و تصمیمات آن‌ها در تهران به‌دقت مورد رصد و بررسی قرار می‌گیرد. سومین نتیجه هم خنثی شدن تبلیغات رسانه‌ای دشمنان ایران برای متحد نشان دادن کشورمان با طالبان است. اگرچه دیپلماسی ایران تاکنون کاملاً عقلانی و بر اساس ضرورت‌ها جلو رفته‌است اما بوقچی‌های غربی فضا را به‌نحوی مشوش کرده‌اند که کشورمان را همدست با طالبان نشان‌دهند. این تصمیم نقشه‌های آن‌ها را نیز نقش بر آب خواهد کرد. اما ذکر یک نکته ضروری است؛ طالبان نباید برداشت توهین‌آمیز یا احساس دخالت سیاسی از این تصمیم کشورمان داشته باشد؛ از این رو باید با قولی نرم مطرح شود. همچنین باید هماهنگی بین همه همسایه‌های افغانستان مشهود باشد.
نظر شما