گروه داعش در پی ازدست‌دادن آخرین پایگاه‌های خود در منطقه باغوز واقع در حومه شرقی دیرالزور در مرزهای سوریه و عراق در مارس ۲۰۱۹ و با توجه به تغییرات به‌وجودآمده ازجمله ازدست‌دادن بسیاری از رهبران و نیروهای خود، محدود شدن توانایی‌های مالی، از دست‌دادن تجهیزات سنگین و کاهش توانایی جذب عناصر جدید برای جبران خسارت‌های انسانی، استراتژی‌ جنگی خود را تغییر داد.

این گروه تلاش می‌کند که بیابان‌های شام واقع در غرب فرات در حومه دیرالزور را به‌عنوان مرکزی برای سازمان‌دهی عناصر خود قرار دهد زیرا این مناطق به‌ دلیل جنگ داخلی موجود در سوریه از امنیت کافی برخوردار نیستند.

با کشته‌شدن رهبر داعش، عراق اعلام کرد که رهبر داعش توسط دستگاه امنیت ملی این کشور شناسایی و در اختیار ائتلاف بین‌المللی قرار گرفت که به پیداکردن مخفیگاه و کشتن او انجامید.

به‌ گفته نخست‌وزیر عراق، کشته‌شدن سرکرده داعش در ادامه تلاش‌های نیروهای امنیتی عراق در همه اشکال آن انجام شد. این اقدام با کشته‌شدن ده‌ها نفر از سرکردگان و عناصر تروریستی و دستگیری صدها نفر از آنها و جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعاتی بود که منجر به ویرانی لانه رئیس فاسد این سازمان تروریستی شد.

طبق شواهد موجود، آمریکا برای برنامه‌ریزی جهت عملیات شمال غرب سوریه برای کشتن رهبر داعش از قبل با نیروهای روسیه هماهنگ کرده بود. روسیه در واکنش به کشته‌شدن رهبر داعش توسط آمریکا در سوریه مدعی است این کشور نقش سرنوشت‌سازی در ازبین‌بردن کانون تروریسم بین‌المللی در خاک سوریه داشت.

مسکو از تلاش‌های کشورهای دیگر از جمله اعضای ائتلاف آمریکا برای مبارزه با تروریسم حمایت کرده و آماده همکاری با تمام کشورها برای مقابله با این خطر مشترک است. به‌ باور روسیه مخفی‌شدن رهبر داعش در ادلب دلیل دیگری برای این مسئله است که این منطقه که تحت سیطره نیروهای دولتی سوریه نیست همچنان از سوی تروریست‌ها به‌عنوان یک پناهگاه امن استفاده می‌شود.

این نشان می‌دهد که باید در سریع‌ترین زمان ممکن مخفیگاه تروریست‌ها در ادلب براساس توافقی که با ترکیه در این باره وجود دارد از بین برود، چراکه ادامه وضعیت کنونی به نفع گروه‌های تروریستی است. تنها راه برای تضمین امنیت در سوریه این است که دولت این کشور کنترل تمام خاک سوریه را در دست بگیرد.

درست سه سال پس از اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا اعلام کرد «جنگ با داعش با پیروزی به پایان رسیده است»، گروه تروریستی داعش با یک حمله گسترده دوباره در شرق فرات ظاهر شد. داعش در حملات اخیر خود با بمب‌گذاران انتحاری آغاز و به زندان الحسکه در شمال شرق سوریه شبیخون زد و زندانی که هزاران داعشی در آنجا نگهداری می‌شدند را آزاد کرد.

این درگیری‌ها حدود یک هفته به‌ طول انجامید و حدود ۳۵۰ نفر از نیروهای داعش به هلاکت رسیدند. گروهی معتقدند این حمله پیروزی استراتژیک برای داعش بود. نه‌تنها از منظر تبلیغاتی، بلکه عمدتا به این دلیل که بسیاری از نیروهای با تجربه فنی و تشکیلاتی لازم آزاد شدند. آنها بیشتر به صحرای بادیه در شرق سوریه رفتند. این مرکز، مرکزی است که اعضای داعش برای تبادل دانش و تخصص گرد هم می‌آیند.

حمله داعش می‌تواند به فعالیت‌ها در زمینه راه‌حل سیاسی برای سوریه که اخیرا آغاز شده است، ضربه بزند. حمله اخیر داعش برای آنکارا که مدام مدعی است پ.ی.د/ی.پ.گ شاخه گروه پ.ک.ک در سوریه است، فرصتی را ایجاد کرد تا دوباره خطرات و زیان‌های تشکل موجود در شرق فرات را در دستور کار قرار دهد. دولت ترکیه اعتقاد دارد با همکاری با تشکلی که خود نیز از تروریسم تغذیه می‌کنند، در سوریه ثبات برقرار نخواهد شد.

بر اساس گزارش‌های سازمان ملل در فوریه ۲۰۲۱، حدود ۱۰ هزار نفر از عناصر داعش در سوریه و عراق فعالیت دارند، علاوه بر این نیز تعدادی از عناصر داعشی در آفریقا، افغانستان، لیبی، سومالی و جنوب شرق آسیا پراکنده هستند.

حدود ۱۲ هزار تروریست داعشی هنوز در زندان‌هایی در منطقه تحت کنترل گروه پ.ی.د/ی.پ.گ نگهداری می‌شوند. زندانیان داعشی که از اتباع حدود ۵۰ کشور هستند، عمدتا سوری و عراقی هستند و در چنین شرایطی کشورهای اروپایی ترجیح می‌دهند به‌ جای بازپس‌گیری، محاکمه و نگهداری اتباع داعشی خود این وظیفه را بر عهده دیگران بگذارند.