"کارلو راتی": شعار اکسپوی جهانی ۲۰۲۰ یعنی «به هم پیوند دادن ذهن ها، ایجاد آینده» را می توان در همه جای این شهر دید. این رویداد که با یک سال تاخیر در اکتبر ۲۰۲۱ افتتاح شد، اولین رویداد در نوع خود از آغاز همه‌گیری کرونا محسوب می شود. کمتر مکان دیگری در جهان به اندازه دبی آینده نگر است. اما دبی چه آینده ای می خواهد؟ این شهر خود را به عنوان الگویی برای مراکز شهری نوظهور آسیا و خاورمیانه تثبیت کرده است، بنابراین تصمیمات امروز آن می تواند پیامدهای گسترده ای در آینده داشته باشد.

برخلاف بسیاری از همسایگانش، از جمله دیگر شهرهای امارات متحده عربی، ثروت دبی بر پایه نفت ساخته نشده است. در واقع، تنها ۱ درصد از تولید ناخالص داخلی شهر از سوخت فسیلی تامین می شود. مدت کوتاهی پس از کشف اولین چاه نفت در امارات در دهه ۱۹۶۰، حاکم آن، رشید بن سعید آل مکتوم، تصمیم گرفت که اقتصاد این کشور به طور انحصاری به آن متکی نباشد. در عوض، او دبی را بر اساس موقعیت جغرافیایی مطلوب و گرایش خوبش به بازار، به مرکزی برای تجارت جهانی سوق داد. برنامه ریزان شهر بر اساس این باور زندگی می کردند: «اگر شهر را خوب بسازی، آنها (سرمایه گذاران و تجار) خواهند آمد.»

به لطف این ذهنیت، دبی مانند یک شرکت استارت آپی عمل کرده و دائماً روی فناوری ها و نوآوری های جدید شرط بندی می کند. شخصیت های با استعدادی با توانایی بالای رهبری، حوزه های نوظهور را به دست گرفته اند؛ عمر العلما با وجود جوانی وزیر هوش مصنوعی است؛ و محمد الگرگاوی، دست راست حاکم فعلی یعنی شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، هم رئیس ستاد کابینه و هم وزیر «آینده» این کشور محسوب می شود.

گرگاوی در ساخت موزه آینده دبی مشارکت داشت، ساختمانی که بر فراز بلوار اصلی شهر قرار دارد. جمله ای الهام بخش از آل مکتوم بر روی نمای فلزی آن حک شده است: «آینده متعلق به کسانی است که می توانند آن را تصور کرده، طراحی و اجرا کنند. این چیزی نیست که منتظرش بمانید، بلکه آن را خلق کنید.»

چنین روحیه ای در شهر موجب شد که دبی میزبان نمایشگاه جهانی اکسپو شود. این رویداد به خاطر یک بحران (همه گیری کرونا) به تأخیر افتاد اما تلاش دارد دیگر بحران‌ها مانند تغییرات آب و هوایی را حل کند. اما در اینجا برخی تناقضات را می بینیم. به عنوان مثال، اکسپو همیشه تلاش دارد در منطقه ای برگزار گردد که انرژی پایدار، تامین کننده انرژی مورد نیاز آن باشد. اما مکان نمایشگاه اکسپوی دبی در ۴۴۰ هکتار بیابانی واقع شده که از طریق نمک زدایی آب با کربن فشرده، سرسبز شده است. و در حالی که بسیاری از زیرساخت‌ها پس از نمایشگاه باقی می‌مانند، اما بازدیدکنندگان در غرفه هایی نیز حاضر هستند که تنها چند ماه وجود خواهد داشت.

به عنوان بخشی از تیمی که غرفه کشور ایتالیای اکسپو را طراحی کرد، در مورد نحوه مدیریت این تضادها بسیار فکر کردم. پس از بررسی های زیاد، تیم ما تصمیم گرفت که غرفه ایتالیا بر پایه نشان دادن چرخه ها دایر گردد. ما ساختمانی ایجاد کردیم که تمام اجزای آن یا از مواد بازیافت شدنی ساخته شده و یا قابل بازیافت هستند. دیوارهای درخشان این غرفه از دو میلیون بطری پلاستیکی ساخته شده است، کف غرفه از تفاله قهوه و پوست پرتقال ساخته شده و سقف هم از بدنه سه قایق وارونه تشکیل شده که می توان آنها را واژگون کرد و بعد از اکسپو به دریا انداخت. ما همچنین با تکیه بر یک سیستم تهویه که هوا را از طریق دیوارهای نفوذ پذیر به گردش در می آورد و آن را از طریق تبخیر و تعرق خنک می کند، یک فرآیند سازگار با محیط زیست را برای خنک کردن ساختمان انتخاب کردیم.

دبی به طور کلی با چالش های زیادی در زمینه پایداری انرژی مواجه است. بیشتر سفرها در امارات با ماشین شخصی و در بزرگراه ها انجام می شود. جمع آوری زباله و بازیافت جداگانه نیز در این شهر به شکل گسترده اتفاق نمی افتد و بر اساس برخی برآوردها، تنها ۲۰ درصد زباله های دبی بازیافت می شوند. مصرف سرانه انرژی در دبی در میان بالاترین میزان مصرف ها در بین شهرهای جهان است. این شهر الگوی چندین قرن ساختن ساختمان های کم ارتفاع در دنیای عرب برای کاهش دما را کنار گذاشت و به سبک معماری آسمان خراش ها که برای آب‌وهوای شیکاگو و نیویورک مناسب بود و در اواسط قرن بیستم متولد شد تمایل نشان داد. دیوارهای شیشه‌ای بدون سایه این آسمان‌خراش‌ها، هر پرتوی از خورشید سوزان در دوبی را جذب می‌کنند. بنابراین، ادامه زندگی در داخل این آسمان خراش ها به تهویه مطبوع قابل توجهی نیاز دارد که مصرف انرژی را تشدید می کند.

به عبارت دیگر، پشت اشتیاق دبی برای ساختن شهر فردا، برخی از ارزش های دیروز خودنمایی می کند. در حالی که جوانان در سراسر جهان آماده هستند که سفرهایشان را با قطار یا دوچرخه انجام دهند تا از فعالان مدافع محیط زیست پیروی کنند، به نظر می‌رسد هم سن و سال های آنان در امارات مانند جوانان قرن گذشته همچنان آرزوی گشت و گذار در اتومبیل‌های بنزینی با موتورهای حجیم و مصرف زیاد را دارند.

با این حال، برای کل منطقه ای که در حال رشد گسترده شهری است، دبی به نمونه ای تبدیل شده که می توان از آن الگوبرداری کرد. بنابراین، این سوال مطرح می شود که دبی این پیروان الگوی خود را به کجا خواهد برد؟ اگر این شهر بتواند توانایی خود در نوآوری را با الزاماتی که برای پایداری انرژی نیاز است ترکیب کند، کاری بیش از «ارتباط ذهن ها» و "ایجاد آینده" انجام خواهد داد و آن موقع میتواند آینده ای بسازد که بیشتر قابل زندگی کردن باشد.

"گروه ترجمه قدس آنلاین (امیرمحمد سلطانپور)"

*بازنشر مطالب دپارتمان ترجمه به منزله تأیید یا رد محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان قدس آنلاین منتشر می‌شود.