این اقدام پس از آن صورت می گیرد که حجت الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی، دوم اسفند ۱۴۰۰ به دعوت رسمی شیخ «تمیم بن حمد آل ثانی» به دوحه رفته و ضمن شرکت در اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز، ۱۴ سند همکاری بین ایران و قطر به امضای مقامات دو کشور رسید.
اما سفر شیخ تمیم در مقطعی انجام می گیرد که منطقه و جهان تحولات ویژه ای را از سر میگذراند؛ بنابراین از ابعاد مختلف حائز اهمیت است. مهمترین پیام حضور امیر قطر در تهران را باید در راستای گسترش همکاریهای دوجانبه جستوجو کرد. نخستین نشست کمیته سیاسی مشترک، به ریاست علی باقری و «احمد بن حسن الحمادی» دبیرکل وزارت خارجه قطر سهشنبه در تهران برگزار شد. پیگیری توافقات صورت گرفته در سفر رئیسی به دوحه و گسترش روابط تجاری طرفین مهمترین هدف این اجلاس بود. در مقطع کنونی فعالان اقتصادی طرفین تمایل زیادی دارند تا با یکدیگر همکاری بیشتری داشته باشند. ضمن اینکه با توجه به برگزاری جام جهانی آینده فوتبال در قطر شرایط به گونهای است که بخش خصوصی جمهوری اسلامی میتواند در زمینه گردشگری، صادرات اقلام و مواد و توسعه تجارت میزبانی در کیش همکاریهای لازم را داشته باشد.
در گام دوم اهمیت این سفر به گستردهتر شدن دورنمای همکاری میان کشورهای منطقه باز می گردد. نباید از یاد برد در چند سال اخیر و بهویژه پس از بحران در روابط سیاسی قطر با چهار کشور عربی، عربستان سعودی، مصر، امارات و بحرین (۵ ژوئن ۲۰۱۷)، این کشور روابط تنگاتنگی با دیگر دول مهم منطقه از جمله ایران و ترکیه برقرار کرد. اکنون هم توسعه این مناسبات می تواند به کاهش تنشهای منطقه و بهبود روابط ایرانی - عربی منجر شود. حقیقت آن است در بحث امنیت جمعی منطقه تهران از چند وقت پیش ایده طرح صلح هرمز را مطرح کرد.
اما در بحبوحه جنگ یمن این اقدام با استقبال مناسبی از سوی محور سعودی مواجه نشد. حال روابط برخی طرفهای عربی از جمله قطر و امارات با جمهوری اسلامی بهتر شده و همین مسئله با وساطت دوحه میتواند محیط امنیت بهتری برای سرتاسر خاورمیانه فراهم کند. همچنین نباید از یاد برد دشمنان فرامنطقهای همواره به دنبال اختلاف افکنی جغرافیای خاورمیانه هستند تا منافع خود را تأمین کنند، پس حضور امیر قطر در تهران، میتواند آغازی بر پایان بحران منطقهای باشد. با توجه به اینکه اولویت سیاست خارجی دولت گسترش ارتباطات با کشورهای همسایه مسلمان و غیرمعاند است؛ قطعاً روابطی که در طول هشت ماه گذشته برقرار شده ، بر اساس این نقشه راه بوده و سیاست راهبردی جمهوری اسلامی است. در این راستا گسترش روابط سیاسی، اقتصادی، تجاری و به ویژه انرژی ایران با قطر، با توجه به نفوذی که طرفین در جهان اسلام دارند، به خودی خود میتواند در حفظ و افزایش صلح و امنیت منطقه، مؤثر باشد.
در نهایت اینکه برخی نیز این احتمال که در موضوع مذاکرات هسته ای و بهویژه موضوع آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده جمهوری اسلامی، مقام قطری حامل پیامی برای ایران باشد را رد نمی کنند. به طور سنتی تا یکی دو سال پیش پادشاهی عمان نقش مهم پیامرسانی میان ایران و آمریکا را بر عهده داشت، اما در چند وقت اخیر قطر هم به این میدان وارد شده و به نقش آفرینی پرداخته است. با وجود این مقامات کشورمان اینکه مقام قطری حامل چنین پیامی باشد را به صراحت رد کرده اند. با وجود این، دوحه که به دنبال تبدیل به یک میانجیگر مهم در منطقه است، بدش نمیآید در زمینه آزادسازی این منابع نقشآفرینی کند؛ اما باید چندی صبر کرد و دید آیا تحقق چنین امری میسر است یا نه؟
نظر شما