سال ۱۳۹۱ بود که مهدی نوید ادهم، دبیر وقت شورای عالی آموزش و پرورش به‌طور رسمی از برنامه این وزارتخانه برای آموزش پنج زبان آلمانی، فرانسوی، اسپانیولی، ایتالیایی و روسی در مدارس موردنظر وزارت آموزش و پرورش خبر داد اما در عمل این اتفاق نیفتاد تا جایی که پنج سال پیش رهبر معظم انقلاب در جمع فرهنگیان کشور برای دومین بار بر شکستن انحصار آموزش زبان انگلیسی تأکید کردند.
حال پرسش این است چرا آموزش زبان‌های یاد شده در کنار زبان انگلیسی این همه اهمیت دارد و مهم‌تر آنکه این مطالبه مهم در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
کار با کُندی پیش می‌رود
دکتر رضا ملکی، مشاور رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رئیس مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی این سازمان در پاسخ به قدس می‌گوید: زمانی داعش در سوریه و عراق اعلام کرد پس از زبان عربی و انگلیسی، روسی سومین زبانش است. این موضوع نشان می‌دهد داعش به زبان‌های مختلف توجه دارد چون می‌داند حضور در اقلیم‌های مختلف بر اساس فراگیری زبان انجام می‌گیرد و واقعاً هم حضور این گروه تروریستی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی کشور روسیه بسیار گسترده بود. بنابراین می‌توان گفت رقبا و دشمنان ما به آموزش زبان‌های خارجی توجه بسیار داشته‌اند. ضمن اینکه آموزش زبان خارجی به درک و شناخت بهتر ما از هویتمان کمک می‌کند. این مدرس رشته علم ارتباط و دانش‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی می‌افزاید: مهم‌ترین نکته در آموزش هر زبان خارجی، داشتن کادر آموزشی آن است که متأسفانه ما در این بخش ضعیف هستیم و به همین دلیل روند پیشرفت کار بسیار کُند است. بنابراین نخستین کاری که وزارت آموزش و پرورش برای توسعه آموزش زبان‌های مورد نظر باید انجام بدهد کادرسازی نیروی آموزشی است که برای این منظور و تربیت کادر آموزشی خود، می‌توانیم از اتباع مقیم این کشورها در ایران که شرایط تدریس را دارند استفاده کنیم.
مدارس هنوز به آموزش زبان‌های دیگر ورود پیدا نکرده‌اند
امان قلیچ شادمهر، عضو کمیسیون آموزش مجلس نیز در خصوص آخرین وضعیت آموزش زبان‌های خارجی به جز انگلیسی و عربی به قدس می‌گوید: مدارس هنوز به آموزش زبان‌های دیگر ورود پیدا نکرده‌اند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا کمیسیون متبوعش پیگیر موضوع شکستن انحصار آموزش زبان انگلیسی شده یا خیر، می‌گوید: تاکنون موضوع آموزش زبان‌های معتبر بین‌المللی در این کمیسیون مطرح نشده و فعلاً هم در اولویت کارش نیست چون موضوعاتی مثل ساماندهی نیروی آموزش و پرورش، ساماندهی کنکور، طرح نظارت دانشگاه آزاد و آموزش زبان مادری در مدارس کشور را در دستور کار کمیسیون داریم.
وی با اشاره به ضرورت ورود کمیسیون آموزش به بحث آموزش زبان‌های مهم خارجی در مدارس کشور می‌گوید: این‌گونه بهتر مشخص می‌شود متولیان آموزش چه اقداماتی برای بسترسازی آموزش زبان‌های دیگر انجام داده‌اند.
کم بودن ساعت آموزش زبان خارجی
دکتر ویدا رحیمی‌نژاد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش هم به قدس می‌گوید: آموزش و پرورش در حال تألیف بسته‌های آموزشی برای زبان‌های آلمانی و فرانسوی است و تا جایی که اطلاع دارم بسته‌های آموزشی پایه هفتم در حوزه یادگیری زبان‌های خارجی فرانسوی و آلمانی تهیه شده است و به احتمال قوی امسال این بسته‌ها در حال اجرای آزمایشی در مدارس هستند و به‌تدریج سایر بسته‌های آموزشی در پایه‌های هشتم تا دوازدهم تألیف و به مرحله اجرا خواهند رسید.
وی می‌گوید: سند برنامه درسی ملی که یکی از زیرنظام‌های سند تحول بنیادین است، مشخص کرده آموزش زبان‌های خارجی باید بر اساس رویکرد ارتباطی خودباورانه باشد و در نهایت دانش‌آموزان پایه ۱۲ در پایان سال تحصیلی بتوانند متون تخصصی را بخوانند و مقاله‌ای در حد متوسط بنویسند. در حال حاضر یکی از چالش‌های معلمان در آموزش زبان خارجی کمبود زمان (در دوره متوسطه اول حدود ۸۰ دقیقه یک جلسه در هفته)، تعداد زیاد دانش‌آموزان در کلاس‌ها (با توجه به رویکرد ارتباطی) و نبود تسهیلات لازم برای آموزش مهارت‌های مختلف زبانی (خوانداری، شنیداری، گفتاری و نوشتاری) در مدارس، سطوح مختلف دانش زبانی و مهارتی دانش‌آموزان در یک کلاس است (برخی از دانش‌آموزان قبلاً در کلاس‌های آموزشگاه آزاد شرکت کرده‌اند) و از آنجا که نقش معلم در آموزش بسیار مهم است، باید کیفیت دوره‌های ضمن خدمت افزایش یافته و محتوا با توجه به نیاز معلمان و مطابق با استانداردهای جدید برگزار شود تا معلمان با آخرین دستاوردهای علمی-پژوهشی آشنا شده و در تدریس خود از آن استفاده کنند. برای پیشرفت در آموزش دیگر زبان‌های خارجی و رفع نقاط ضعف آن نیاز است پژوهشگران پژوهش‌های متعددی با توجه به بافت اسلامی ایرانی جامعه و همچنین اهداف سند تحول بنیادین و زیرنظام‌های آن انجام داده و راهکارهایی را به‌منظور اجرا پیشنهاد کنند. همچنین یکی از مواردی که موجب می‌شود والدین فرزندان خود را به سمت یادگیری زبان انگلیسی سوق دهند، تقاضای بازار کار است. در واقع نقش والدین و تقاضاهای بازار کار در انتخاب زبان خارجی مورد نظر مؤثر است.
ورود «زبان فرانسه» به مدارس از مهر ۱۴۰۱
احمد محمودزاده، رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش هم از ورود زبان فرانسه به مدارس متوسطه اول از مهر ۱۴۰۱ خبر داده و به فارس گفته است: از مهرماه امسال برای پایه هفتم، طرح آموزش زبان خارجه را برای دانش‌آموزان مدارس اجرا می‌کنیم. در واقع آموزش زبان‌های اسپانیایی، آلمانی، فرانسوی و روسی مدنظر است؛ اما فعلاً سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی درباره محتوای زبان فرانسه اعلام آمادگی کرده است.
خبرنگار: محمود مصدق
نظر شما