نخستین بار که شایعات مرتبط با پخش بدون مجوز سریال‌ها مطرح شد «ساترا» به عنوان زعیم شبکه خانگی از احتمال تعلیق برخی پلتفرم‌ها به خاطر پخش سریال بدون مجوز و در عین حال عدم لحاظ ممیزی‌های وارده خبر داد.
به دنبال آن شاهد حذف بیلبوردهای سریال‌های خانگی از سطح شهر بودیم. پلتفرم‌های خانگی پیشتر برای تبلیغات محیطی سریال‌هایشان سنگ تمام می‌گذاشتند ولی عرضه سریال‌های تازه بدون هر گونه تبلیغات محیطی پیش رفته است این فقدان تبلیغ محیطی نیز خودش شائبه فقدان مجوز به عنوان پیش‌نیاز عرضه تبلیغ را پررنگ کرد.
اینکه چرا شبکه خانگی به جایی رسیده که پلتفرم‌هایش سریال بی‌مجوز پخش می‌کنند و حتی از تبلیغ محیطی می‌گذرند که سریالشان پخش شود می‌تواند دلایل مختلف داشته باشد.
کشمکش میان ساترا و ارشاد
اگر اخبار شبکه خانگی در دو سال اخیر را مرور کرده باشیم حتماً با کشمکش‌های میان ساترا و ارشاد برای در اختیارگیری زعامت شبکه خانگی یا همین پلتفرم‌های ویدئوی درخواستی مواجه شده‌ایم. عاقبت این کشمکش هم که معلوم شد؛ واسپاری نظارت به ساترا. ساترا هر چند در ماه‌های ابتدایی پذیرش زعامت سعی می‌کرد با سخت‌گیری کمتر مجوز پخش سریال‌ها را بدهد ولی هر چه بیشتر گذشت سختگیرتر شد.
دلیل سخت‌گیری ساترا سطح کیفی پایین برخی سریال‌های شبکه خانگی بود. متأسفانه شیوع کرونا که به تعطیلی سالن‌های سینما منجر شد هر چند رونق مالی را وارد شبکه خانگی کرد ولی فقدان برنامه‌ریزی متناسب برای جذب کارگردان و نویسنده‌های خبره در امر سریال‌سازی موجب شد بخش عمده سرمایه‌ها تلف شود.
اگر کارنامه دو سال اخیر شبکه خانگی را مرور کنیم به جز نمونه‌های معدود کمتر سریال ماندگاری تولید شد و نه تنها بستر اقتصادی مناسب پلتفرم‌ها به جهش کیفی در سریال‌سازی نینجامید بلکه برخی سریال‌ها در همان اوایل یا نیمه‌ها معلق شده و ناتمام ماندند.
انتقادهای گاه و بیگاه مخاطبان و رسانه‌ها به این سطح کیفی نازل سبب شد ساترا هم سخت‌گیری را چنان بالا ببرد که برخی سریال‌ها اصلاً نتوانند مجوز عرضه بگیرند و به دنبالش مجوز تبلیغ محیطی هم نگرفته و پخش بدون مجوز آن‌ها نیز غائله‌ساز باشد.
اینکه چگونه می‌شود بدون داشتن مجوز، سریال عرضه کرد بحث دیگری را هم به ذهن متبادر می‌کند و آن هم اینکه چرا سخت‌گیری درباره حفظ سطح کیفی را از همان مرحله صدور پروانه ساخت اعمال نکردند؟
چرا ممیزان ناظر بر پلتفرم‌ها سعی نکردند در همان زمان بررسی فیلم‌نامه برای صدور پروانه ساخت به بازبینی دقیق و اپیزود به اپیزود سریال و سپس صدور پروانه بپردازند تا علاج واقعه پیش از وقوع کرده باشند، حالا که کار از دست رفته چه می‌توان کرد جز فرایند اصلاحی؟
به هر حال هزینه‌ای که صرف تولید سریال شده را که نمی‌توان دور ریخت و نمی‌شود از تهیه‌کننده‌ای که پروانه ساخت دارد خواست سریالی که با پروانه ساخت تولید کرده را کلاً آرشیو کند! پس چاره چیست؟
سخت‌گیری بیشتر در مرحله تأیید متن
دست‌کم در برابر سریال‌های آماده شده باید نظارت پیش از پخش را جدی‌تر کرد و شرایطی فراهم آورد که سریال با اعمال اصلاحات روانه پخش شود نه اینکه اصلاً به سریال پروانه ندهند که به پخش غیرمجاز منجر شود.
ولی این اقدام فقط مقطعی است و اگر بخواهیم اقدامی بلندمدت برای بهبود اوضاع سریال‌سازی در پلتفرم‌ها تدارک ببینیم، باید به همان علاج واقعه پیش از وقوع رجوع کنیم یعنی سخت‌گیری را به مرحله تأیید متن و تأیید عوامل اصلی تولید منتقل کنیم.
وقتی فردی به دنبال دریافت مجوز سریال است که تنها سابقه‌اش ساخت فقط یک فیلم بلند و چند فیلم کوتاه بوده چرا باید اصلاً برای چنین فردی پروانه سریال‌سازی صادر شود؟ و چرا لااقل به مانند ساختار استودیویی از او خواسته نمی‌شود یکی دو قسمت به عنوان آزمایشی بسازد و بعد برای دریافت پروانه اقدام کند؟
طبیعی است که در هر ساختاری -ولو غیرهنری- فرایند احراز صلاحیت انجام شغل می‌تواند نخستین عامل برای دریافت مجوز فعالیت باشد و در شبکه خانگی نیز باید این احراز صلاحیت به طور جدی انجام شود.
اگر در همان مرحله صدور پروانه ساخت دقت نظر داشته باشند تا اولاً فیلم‌نامه کامل سریال ارائه و بررسی شود و سپس کارگردان و تهیه‌کننده احراز صلاحیت دقیق داشته باشند یقیناً اوضاع سریال‌سازی شبکه خانگی به مراتب بهتر خواهد شد.
خبرنگار: حامد مظفری
نظر شما