به گزارش قدس آنلاین به نقل از آستان نیوز، هنوز هم خیلی‌ها حسین آقا ملک را فقط به عنوان یک واقف نیک‌اندیش می‌شناسند و اطلاعات دیگری در خصوص افکار و اعمال این مرد بزرگ ندارند. اما واقعیت این است که او در عرصه فرهنگ و اقتصاد، یکی از بزرگان و نامداران زمانه خویش بوده و همین اصالت، مردم‌داری و باورهای دینی، او را به بزرگترین واقف کشور تبدیل کرده است.
وقف بیش از ۶۵ هزار هکتار زمین
مرحوم حاج حسین آقا ملک؛ واقف بزرگ جهان اسلام در ۱۰۱ سال عمر با عزت خود، در سال‌های ۱۳۱۶ تا ۱۳۴۰ بیش از ۶۵ هزار هکتار زمین را به همراه کتب و اشیاء تاریخی خود طی ۸ فقره وقفنامه وقف آستان قدس رضوی کرد.
تشکیل سازمان موقوفات ملک
ساختار حفاظت و اداره این موقوفات تا اوایل انقلاب اسلامی با در اختیار داشتن یک اتاق در اداره مرکزی آستان قدس رضوی مدیریت می‌شد اما با گذشت زمان و نیاز به نظارت بیشتر بر امور موقوفات ملک در تهران و شهرستان‌های خراسان رضوی و همچنین تحقق نیات مرحوم واقف، این ساختار گسترش یافت و پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، سازمانی با نام «سازمان موقوفات ملک آستان قدس رضوی» تشکیل شد.
جعفر عباس‌پور مدیرعامل سازمان موقوفات ملک آستان قدس رضوی می‌گوید: در حال حاضر این سازمان، یک دفتر مرکزی در مشهد و ۵ واحد املاک و اراضی در شهرستان‌های چناران، فریمان و سنگ بست، گلبهار، تربت جام و نصرآباد دارد. سرای امیر بازار تهران، سه واحد گاوداری صنعتی در فریمان، چناران و سنگ بست و همچنین چهار مجتمع زراعی و باغی در فریمان، سنگ بست، تربت‌جام و چناران، دربرگیرنده حدود ۶۵ هزار هکتار املاک و اراضی کشاورزی، مرتعی، شهری و روستایی این واقف خیراندیش است.
او ادامه می‌دهد: وقفیات مرحوم حاج حسین آقا ملک همچنین شامل بیش از ۱۱۲ حلقه چاه عمیق فعال، حقآبه ۵ رشته رودخانه و ۸ رشته قنات، دو دهنه چشمه در قالب ۵۱ رقبه است که توسط حدود ۳۰۰ نفر از کارکنان این سازمان اداره می‌شود.
بزرگترین وقف فرهنگ و بهداشت در آستان قدس
جالب است بدانید مرحوم حاج حسین‌آقا ملک این ۸ وقفنامه را با حوصله و درایت طی ۲۴ سال و در سال‌های ۱۳۱۶، ۱۳۲۳، ۱۳۲۵، ۱۳۳۰، ۱۳۳۱، ۱۳۳۴ و ۱۳۴۰ وقف کرده است. موقوفاتی که براساس نیات واقف در حوزه‌های نشر فرهنگ، آموزش، بهداشت و درمان بوده و درآمدشان به بیمارستانهای ثامن‌الائمه چناران و سجادیه تربت جام، کتابخانه و موزه ملی ملک تهران و همچنین ساخت بیمارستانی در فریمان اختصاص دارد. از همین رو گفته می‌شود مرحوم حاج حسین آقا ملک بزرگترین واقف در حوزه بهداشت و درمان و امور فرهنگی و کتابخانه‌ها در آستان قدس رضوی است. نیت واقف در وقفنامه‌های ۱۳۱۶ و۱۳۲۳ صرفا مربوط به کتابخانه و موزه ملی ملک در تهران است و ۶ وقفنامه دیگر در حوزه املاک و مستقلات شهری و روستایی و نیز زراعت و کشاورزی و باغداری می‌باشد.
۹۸ درصد موقوفات ملک سند رسمی دارد
سازمان موقوفات ملک برای حفظ و صیانت از موقوفات مرحوم واقف، بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی توفیقات زیادی داشته است. مهم‌ترین عامل حفظ و صیانت از موقوفه را می‌توان دریافت اسناد مالکیت رقبات وقف شده دانست، چرا که قبل از انقلاب، تنها حدود ۱۵ درصد از رقبات، املاک و مستغلات موقوفات ملک دارای سند مالکیت بود اما بعد از پیروزی انقلاب و تشکیل سازمان موقوفات ملک، برای ۹۸ درصد املاک و مستغلات موقوفات ملک سند دفترچهای رسمی و قانونی تهیه شده است.
ساخت مجتمع آموزشی در چناران
یکی دیگر از اقداماتی که این سازمان طی این سال‌ها به منظور حفظ و صیانت از موقوفات انجام داده، ساخت مجتمع آموزشی امام رضا(ع) در شهر چناران است که نگهداری از آن بر عهده بنیاد فرهنگی رضوی است؛ مجتمعی که از طریق آموزش صحیح توسط معلمان، ضمن فرهنگ‌سازی و معرفی موقوفات به دانش‌آموزان و آشنا کردن آنها با این سنت حسنه و مردمی، زمینه رشد علم‌آموزی و نخبه‌پروری در سطح جامعه را فراهم کرده است.
نقش مهم بیمارستان موقوفه چناران
ساخت و مرمت بیمارستان چناران، نمونه دیگری از حفاظت و صیانت صورت گرفته از موقوفات مرحوم حاج آقا ملک است که بهره‌برداری آن بر عهده دانشکده علوم پزشکی می‌باشد؛ موقوفه‌ای که نقش موثری بر حفظ جان مردم و سلامت آنها دارد.
افزایش بهره‌وری با اجرای طرح‌های متعدد
عباس پور، دیوارکشی و فنس‌کشی اطراف باغات و زمینها را یکی دیگر از اقدامات صورت گرفته با رویکرد صیانت از موقوفات ملک می‌داند و می‌گوید: با این کار ضمن ایجاد بهره‌وری بیشتر، از تصرف و بهره‌برداری‌های غیرمجاز جلوگیری شده است.
او ادامه می‌دهد: همچنین تعمیر و نگهداری محدثات موقوفات ملک در سه گاوداری، علاوه بر جلوگیری از فرسودگی بنای موجود، باعث افزایش تولید کمی و کیفی و در نتیجه سود بیشتر برای سازمان شده که این سود مجدد در چرخه اقتصادی سازمان و اجرای نیات واقف قرار گرفته است.
عباس پور با اشاره به بازسازی و ترمیم ساختمان‌های اداری در شهرستان‌ها می‌گوید: در این خصوص نیز شاهد ایجاد بهره‌وری بیشتر در ابنیه و نیز ایجاد انگیزه برای کارکنان و افزایش راندمان کاری آنها بوده‌ایم.
ارتقاء بازدهی اقتصادی
از آنجا که رویکرد اقتصادی آستان قدس رضوی، ارتقاء بازدهی اقتصادی موقوفات و دارایی‌های حاصل از آن، با رعایت کامل نیات واقفان در چارچوب قانون اساسی و سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب است، سازمان موقوفات ملک آستان قدس رضوی نیز سال‌هاست افزایش بهره‌وری را در دستور کار خود قرار داده که دستاوردهای قابل توجهی داشته؛ از توسعه زیرساخت‌ها گرفته تا افزایش کمی و کیفی تولید محصول. همین اقدامات باعث شده است تا میانگین تولید شیر هر راس دام در گله که یک دهه قبل، ۳۰ کیلو گرم بود، اکنون از مرز ۴۰ کیلوگرم هم عبور کند. ضمن این‌که شیر گاوداری‌های موقوفات ملک در سال‌های اخیر جزء ۱۰ شیر با کیفیت گاوداری‌های صنعتی کشور از نظر درصد چربی، پروتئین، بار میکروبی و... شناخته شده است.
در گاوداری‌های سازمان موقوفات ملک، درصد حذف دام‌ها، درصد تلفات گوساله و سایر فاکتورهای فنی به ویژه در واحد فریمان در حد استاندارد و حتی بالاتر از آن است که به نوبه خود حکایت از افزایش بهره‌وری تولید در این گاوداری‌ها دارد.
مدیرعامل سازمان موقوفات ملک با اشاره به ساخت سه دستگاه فری استال در چناران و نگهداری کامل گاوهای شیری فریمان در فری استال می‌گوید: این امر به دلیل افزایش رفاه دام، سبب افزایش تولید و بهره‌وری نیز شده است.
او احداث کارخانه خوراک دام در هر واحدهای گاوداری چناران و فریمان را یکی دیگر از اقدامات صورت گرفته در راستای افزایش بهره‌وری عنوان می‌کند و می‌گوید: احداث این کارخانه‌ها با کم کردن هزینه تولید و افزایش تولید شیر، بهره‌وری را افزایش داده است. عباس پور ادامه می‌دهد: احداث فری استال جدید در گاوداری فریمان به منظور نزدیکتر شدن به ظرفیت اسمی گاوداری و کاهش هزینه‌ها، استفاده از فیدر ثابت در گاوداری فریمان با رویکرد یکنواخت شدن خوراک دام تولیدی و همچنین نصب فن و مه‌پاش در فری استال و بهاربندها به منظور افزایش رفاه دام و در نتیجه تولید بیشتر، تنها بخش کوچکی از فعالیت‌هایی به‌شمار می‌رود که به منظور ارتقاء بازدهی اقتصادی موقوفات انجام شده است.
افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی
ارتقاگ بهره‌وری در سازمان موقوفات ملک تنها به بخش دامداری ختم نمی‌شود، بلکه در این سال‌ها اقدامات ارزشمندی در حوزه کشاورزی نیز انجام شده است؛ از توسعه سیستم‌های آبیاری نوین گرفته تا افزایش بهره‌برداری و تقویت خاک‌های منطقه.
عباس پور درباره دستاوردهای حاصل از افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی می‌گوید: کیفیت محصولات تولید شده توسط سازمان به گونه‌ای است که به عنوان مثال از هزار تن گندم تولید شده در سال جاری، حدود ۵۰۰ تن آن در چرخه تولید بذر، تبدیل به بذر گواهی شده برای توزیع و کاشت در سطح کشور استفاده شده است.
او ادامه می‌دهد: عملکرد برداشت در هکتار گندم، گوجه فرنگی و چغندر قند هم نشان می‌دهد به ویژه در سال‌های اخیر راندمان تولید محصولات زراعی افزایش یافته است.
نظر شما