به گزارش قدس آنلاین، این بارشها ۲۰ میلیارد ریال به سقف سراهای بازار تاریخی اراک خسارت وارد کرد. همچنین ۱۵ رشته قنات شهرستان فراهان تخریب شد که بر اساس برآوردهای اولیه کارشناسان جهاد کشاورزی بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای لایروبی و احیای قنوات شهرستان فراهان نیاز است.

آمدن باد و باران و طوفان را کارشناسان هواشناسی این بار درست پیش بینی کرده بودند. برای آسیب به محصولات کشاورزی، مسیرها و رودخانه ها به مسئولین و مردم اخطار داده بودند ولی باز برای این بحران از قبل پیش بینی شده هم غافلگیر شدیم. 

عصر پنجشنبه شروع بحران در استان مرکزی آغاز شد که کانون آن مرکز استان یعنی شهر اراک بود.  همزمان با وقوع باد و باران، برق خیلی از مناطق استان هم به علت  قطع درختان  وآسیب به شبکه برق قطع شد و برای ساعتی برخی از موبایلها قادر به متصل شدند نبودند. حتی شماره های اعلامی اضطراری برق نیز بوق اشغال می زد و این بحران یعنی وحشت مردم از یک باران فصلی تابستانی. 

بارش بارانی و بادی که ۳۰ درخت را در شهر اراک از جا کند و به ۵۰۰ درخت هم آسیب جدی زد. ۵۱۵ راس دام سبک و سنگین نیز به دلیل جاری شدن سیلاب در این استان تلف شدند.
هما خدام یکی ازشهروندان اراکی در گفتگو با خبرنگار قدس می گوید: خواهرم برای خرید بیرون رفته بود و با این باران و باد نگرانش شده بودیم اما تا چند ساعت دسترسی با تلفن همراهش مقدور نبود و این ترس را برای ما دوچندان کرده بود.

مدیریت ضعیف صحنه بعد از وقوع سیل 

اما حجت الاسلام علیرضا سلیمی نماینده مردم محلات در مجلس شورای اسلامی معتقد است بیشترین آسیب ناشی از سیل در استان مرکزی مربوط به شهرستان محلات بوده به طوری که بخشی از مسکن مهرشهرستان محلات آسیب جدی دیده است.

این عضو هیات رییسه مجلس مدیریت صحنه بعد از وقوع سیل در محلات را ضعیف می داند و می گوید: در طول سال های گذشته نامه های مکرری به وزیر راه و شهرسازی در دولت فعلی و دولت گذشته نوشتیم که مسیل موجود در مسکن مهر شهرستان محلات را اصلاح کنند اما اقدامی صورت نگرفت. همچنین در پایین دست سد گلپایگان ساخت و سازهای غیرمجاز انجام شده و وزارت نیرو آب سد را به خاطر همین ساخت و سازها تخلیه نمی کند .

وی به عملکرد ضعیف ستاد مدیریت بحران اشاره  می کند ومی گوید: در وضعیت فعلی انگار مدیریت بحران خودش دچار بحران شده است. این سازمان بودجه کافی هم دارد اما عملکرد خوبی در سیل نداشته است.

در اولین روز بارش‌ها یک شهروند محلاتی اسیر سیلاب شد و جان خود را از دست داد. دومین فوتی نیز در دومین روز بارش ها در شهرستان فراهان اتفاق افتاد. با وجود اعلام هشدار به ساکنین و اطلاع رسانی برای تخلیه روستا، برخی از ساکنین با بی توجهی به این هشدار در منازل خود ماندند که بر اثر ریزش یک واحد قدیمی مسکونی یک خانم سالخورده زیر آوار ماند و جان باخت.

جاری شدن سیلاب در برخی روستاهای شهرستان فراهان از جمله روستای آهنگران نیز خسارات سنگینی به همراه داشت. بارش شدید باران در منطقه فراهان موجب آب گرفتگی در اطراف جاده اصلی این شهرستان و روستاهای اطراف آن شد اما چرا در رخدادهای طبیعی دچار بحران همه جانبه می شویم؟

مدیریت بحران باید مهمترین بخش کشور را مدیریت کند

فرزین وفائی نژاد فعال اجتماعی و متخصص در حوزه مدیریت، پست مدیریت بحران در کشور را به معنای انتصاب مدیری آگاه به همه علوم و فنون با تفکر زیست بوم پایدار می داند ومی گوید: مدیریت بحران باید در مواقع اضطرار در مهمترین بخش کشور مدیریت کند. این ستاد با داشتن برنامه های آموزشی، اقدامی و عملیاتی در سریعترین زمان و کوتاهترین روش وارد عمل شود و از تبدیل شدن هر رخداد به بحران جلوگیری کند.

او ادامه داد: بعد مدتها قرار گرفتن در چرخه سعی و خطا باید مدیران ارشد کشوری با استفاده از استانداردهای روز دنیا و به صورت دستوری به این مبحث ورود نمایند و با کمک از اساتید دانشگاهی و ظرفیتهای علمی کشور و به دور از نگاه انتظامی و امنیتی با تاکید بر کنترل بحران قبل از وقوع به این مهم ورود کنند.

وفائی نژاد اولین قدم را مشخص کردن نقاط، مناطق و فعالیتهایی که موجب شکل گیری بحران در هر بخش می شود دانست  و اضافه کرد: گام دیگر تغییرات لازم در سطوح تصمیم سازی، تصمیم گیری و مدیریت شبکه ای و مدون نمودن آنها با نگاه کارشناسان علمی است. حرکت به سمت مدیریت شبکه ای و تفحیظ اختیارات به دستگاه های ذی ربط با نگاه کنترل «علاج واقعه قبل از وقوع» مطابق راهبردهای استاندارد شده گام سوم این اقدام است.

از مهمترین اقدامات مدیریت بحران، نظارت و پایش مناطق و شاخص های بحران اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، ژئو پولتیکی، ژئواستراتژیک، ژئو اکونومیک با نگاه زیست بوم می باشد که به عنوان مهمترین اقدام جهت جلوگیری از تبدیل شدن یک رخداد به بحران می تواند به عنوان گام چهارم در نظر گرفت.

این فعال اجتماعی مهمترین اقدام را آموزش به هنگام و مستمر عنوان و می گوید: بخشی که همه کشور دچار آن است عدم تبحر مدیریت افکار و اخبار در مواقع اضطرار است. مشکلی که حضور شبکه های اجتماعی و عدم سواد رسانه ای بر آن دامن زده است.  چرا که امروز جنگ بحرانهاست و جامعه ای موفق است که اتفاقات را به فرصت تبدیل کند.

از رسانه ها در بحران کمک بگیریم

محمد هادی بیات متخصص حوزه رسانه نیز با تاکید بر این نکته که ظرفیت رسانه ها می توانست در این بحران قابل پیش بینی با آموزش برای کاهش خسارات و آرامش بخشی به جامعه، پس از بحران مورد استفاده قرار بگیرد. می گوید: ‏پیامک هشدار به عموم شهروندان به فراخور منطقه جغرافیایی و همچنین الزام صاحبان اماکن عمومی به کنترل تاسیسات زیرساختی و ایمنی و نیز مانور قبل از بحران که ظرفیت همه ابزارهای اطلاع رسانی را بسنجد  از مواردی است که انتظار می رفت در مدیریت بحران مدنظر قرار بگیرد.

‏بیات به بارش های اخیر شهر اراک اشاره می کند و ادامه می دهد: در حالیکه برق بسیاری از نقاط مرکز استان قطع شده است کدام رسانه باید این اطلاع رسانی را به عهده بگیرد؟ آیا بهتر نیست قبل از بحران بعدی مجموعه ای از اسباب رسانه ای با پروتکلهای مشخص را برای مواقع لزوم آماده باش بدهیم؟ 

ظرفیت های بالقوه سمن ها در بحران 

همایون عرب فعال اجتماعی و متخصص در حوزه عمران نیزمی گوید: طی روز های اخیر در کشور و به طبع آن در استان مرکزی شاهد وقوع بارندگی های شدید و سیلاب بودیم. این بارندگی ها باعث بروز اتفاقات ناگواری در برخی نقاط استان بالاخص مناطق روستایی بود. سازمان مدیریت بحران استان مرکزی  نیز پس از بروز آسیب ها و خرابی های متعدد با همراهی بسیاری از نهاد ها و ارگان های نظامی و غیر نظامی و سازمان های مردم نهاد اقدامات خوبی را در راستای رفع آسیب های اولیه و همچنین بازگشت مردم به شرایط عادی انجام داد.

ولی یکی از اصول مهم در هر بحرانی پیشگیری در وقوع حوادث قابل پیش بینی مثل سیل می باشد. انتظار از سازمان مدیریت بحران این است که در شرایط عادی با برنامه ریزی بهتری نسبت به آموزش فرمانداران، شوراهای شهر و روستا، دهیاران اقدام نماید. وهمچنین اقدامات بیشتری را جهت پیشگیری از وقوع حوادث انجام دهد تا در زمان وقوع حادثه شاهد بروز حوادث و خسارات کمتری باشیم.

عرب با بیان اینکه سازمان ها و نهادهای مردم نهاد از جمله سمن های فعال استان مرکزی همیشه بدون هیچ گونه چشم داشتی در کنار نیروهای امدادی کمک های شایانی را در این مواقع نموده اند خاطرنشان می کند: استفاده از ظرفیت های فعالان رسانه و کنشگران اجتماعی نیز در این مواقع می تواند کمک شایانی به اطلاع رسانی و آموزش ها کند. که می طلبد این انجمن ها تشویق شده و حمایت بیشتری شوند.

خبرنگار: سمیه بصیرت