به گزارش قدس آنلاین، روز گذشته حسین امیرعبداللهیان پس از یک سفر دو روزه به بحرالمیت اردن برای شرکت در نشست بغداد، امان را به مقصد تهران ترک کرد.

برای پاسخ به این پرسش که در دیدارهای وزیر امورخارجه کشورمان با مقامات منطقه‌ای و اروپایی چه گذشت باید به سه محور مذاکرات هسته ای ایران، روابط تهران- ریاض و گفت وگوهای دو یا چندجانبه اقتصادی و امنیتی با کشورهای حاضر در این نشست بپردازیم.

گفت‌وشنود بورل و امیرعبداللهیان

اگرچه به دلیل اقدام ضدامنیتی غرب علیه ملت ایران در حوادث اخیر امیدی به دیدار وزیر خارجه کشورمان با جوزپ بورل نبود، اما این نشست برگزار شد. پس از این دیدار، بورل با انتشار پیامی در توییتر از حصول توافق با امیرعبداللهیان برای باز نگه‌داشتن کانال ارتباطی به منظور مذاکرات برجامی و گفت‌وگو برای از سرگیری مذاکرات وین خبرداد. اظهارات بورل اما بدون مداخله‌جویی هم نبود و باردیگر با تکرار ادعای بی‌اساس خود، گفت: در این جلسه «بر ضرورت توقف فوری حمایت نظامی از روسیه و سرکوب داخلی در ایران تأکید کردم». امیرعبداللهیان هم در این نشست با متهم کردن رویکرد مخرب و ضدحقوق بشری کشورهای غربی در حوادث اخیر کشور، براساس سیاست همیشگی جمهوری اسلامی مبنی بر مذاکره عاقلانه، بر آمادگی تهران به منظور جمع‌بندی گفت‌وگوهای وین براساس پیش‌نویس بسته مذاکراتی که نتیجه ماه‌ها مذاکرات سخت و فشرده است، تأکید کرد.

امیرعبداللهیان در پاسخ به ادعاهای بورل، موضع ایران را حمایت از تمامیت ارضی اوکراین و تأکید بر راه‌حل‌های مسالمت آمیز برای خاتمه جنگ و حل بحران اوکراین اعلام و بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای رفع هر سوءتفاهم در تعامل مستقیم با طرف اوکراینی نیز تأکید کرد. در دیدار وزیر امورخارجه ایران با مسئول هماهنگی‌ مذاکرات رفع تحریم‌ها، گرچه بورل از احیای مذاکرات وباز نگه داشتن کانال‌های گفت‌وگو سخن گفت، اما پرسش اصلی این است که کانال‌های مورد اشاره بورل از سوی چه کسانی و به چه دلایلی بسته شد؟ دولت سیزدهم برخلاف دولت قبل معتقد به دیپلماسی متوازن بر اساس امنیت و منافع ملی است.

برهمین اساس سه اصل رفع تحریم‌ها، تضمین آن و بسته شدن پرونده پادمانی اولویت اصلی و رسالت تعیین شده باقری کنی و تیم مذاکره‌کننده در مواجهه با قلدری‌های غرب است. تغییر عنوان مذاکرات هسته‌ای به مذاکرات لغو تحریم هم بخشی از راهبرد تلاش دولت برای احیای منافع ملی و دستاوردهای کشور بود که با جدیت دنبال می‌شود. محقق شدن این هدف نیازمند تضمینی عینی و شفاف بود تا بار دیگر کاخ سفید آن را قربانی حسادت‌ها و زیاده‌خواهی‌های خود نکند.

کدام توافق؛ محدود یا جامع؟

حالا که در دیدار بورل و امیرعبداللهیان صحبت از سرگیری مذاکرات و حفظ کانال‌های ارتباطی شده و اروپایی‌ها از پروژه ناکام مانده تجزیه و براندازی در ایران باردیگر به مذاکره برگشته‌اند، این پرسش مطرح است که با توجه به اینکه بایدن می‌گوید برجام مرده اما مرگ آن را اعلام نمی‌کنیم، اصلاً حصول توافق محتمل است ؟ از آنجا که ایران به‌دلیل «ناتوانی اروپا» در اجرای تعهداتش و همچنین «بی‌تعهدی آمریکا» در اجرای تعهداتش، نمی‌توانست بار دیگر به آن‌ها اعتماد کند، خواهان «تضمین» در توافق بود.

تضمینی که مقامات آمریکایی از اعطای آن خودداری می‌کنند. در چنین وضعیتی و از آنجا که دولت بایدن نیز برای توافق با ایران تحت فشار است، یک «توافق محدود» می‌تواند بهترین راه حل باشد. توافق با فرمول «اقدام در برابر اقدام» و «کمتر در برابر کمتر». گزینه دوم یک «توافق جامع» و بلندمدت است که هم ایران محدودیت‌های بیشتری را قبول و هم طرف مقابل امتیازهای بیشتری را اعطا می‌کند که با توجه به اطمینان نداشتن ایران از تداوم دولت بایدن و همچنین تجربه بدعهدی این کشور در خروج از برجام، «توافق محدود» بهترین گزینه است.

انتفاع اقتصادی هدف ایران از برجام

جمهوری اسلامی ایران تنها به‌دنبال «انتفاع اقتصادی» از برجام است و اگر آمریکایی‌ها توجه کافی به این رویکرد داشته باشند، توافق از هر زمانی در دسترس‌تر است. ایران در روزهای اخیر به‌خوبی انعطاف خود را بار دیگر نشان داده و با طرح جمع‌بندی مذاکرات در زمان کوتاه، پیام مهمی را به غربی‌ها مخابره کرده است. با جدیت طرف مقابل و با انعطاف قابل‌توجه ایران انعقاد توافق و پایان مذاکرات در زمانی کوتاه می‌تواند منافع همه طرف‌ها را تأمین و به مناقشه هسته‌ای بین ایران و غرب پایان داد.

هرچند مقامات ارشد دولت سیزدهم بارها تأکید داشتند «معیشت» را به برجام گره نمی‌زنند و در ایامی که نماینده آنان در وین مشغول مذاکره بود، علیه مذاکرات و بی‌نیازی نسبت به آن سخن می‌گفتند؛ اما عملی کردن این رویکرد نیازمند تحرک بیشتر در زمینه اقتصاد و بهبود شاخص‌های ملموس در این حوزه است که این روزها نشانه‌های چندانی از آن دیده نمی‌شود.

خبرنگار: حسین محمدی اصل