علاوه بر آن، دیدن رانندگان جوان با لباس‌های یک‌شکل و کت و شلوارهای یکدست که روی آن،آرم مخصوص تاکسی نصب شده بود موجب شد افراد بیشتری به رانندگی و دریافت گواهی‌نامه رغبت پیدا کنند. حالا این روزها با افزایش تاکسی‌ها، دغدغه‌های تاکسیران‌ها بیشتر از جاذبه‌های آن شده؛ کافی است در یک مسیر چند دقیقه‌ای، پای صحبت آن‌ها بنشینی و از مشکلاتشان بشنوی.

مجبوریم تا ۱۵ ساعت کار کنیم
یکی از همین رانندگان که در خط فردوسی-میدان آرژانتین تهران به انتظار مسافر، کنار جایگاه سوخت بنزین نزدیکی میدان فردوسی پارک کرده، می‌گوید: کارمان واقعاً سخت و زیان‌آور است چون تمام اعضای بدن و اعصاب فرد را درگیر می‌کند. راننده تاکسی علاوه بر آنکه ریه‌هایش به دلیل آلودگی هوا آسیب می‌بیند، اگر به سن پیری برسد، مجبور است درد مفاصل گردن، کمر و پاها و دست‌ها را تحمل کند. ضمن اینکه همواره از ترس اینکه مبادا تصادف کند، دچار استرس و فشار روحی است. بنابراین از دولت و مجلس می‌خواهیم برای سخت و زیان‌آور شناختن تاکسیرانی تلاش کنند.
وی پایین بودن نرخ کرایه‌ها را مشکل دیگر تاکسیران‌ها عنوان می‌کند و می‌گوید: هر سال چند بار قیمت اجناس و خدمات گران می‌شود اما نرخی که بابت کرایه تاکسی‌ها تعیین می‌کنند حداقلی است. مثلاً نرخ کرایه تاکسی امسال ۲۰درصد افزایش داشته اما تورم دست‌کم ۴۶ درصد بوده و همچنان رو به افزایش است. این یعنی من برای تأمین هزینه‌های خودرو و خانواده‌ام به جای هشت ساعت یا حداکثر ۱۰ ساعت کار، باید ۱۵ساعت پشت فرمان باشم.
تاکسی مثل همه خودروها چهار چرخ دارد که باید دو چرخش برای تأمین هزینه‌های خانواده و دو چرخ دیگر هم برای تأمین هزینه‌های بیمه و تعمیر و نگهداری خودش بچرخد اما متأسفانه در حال حاضر این‌گونه نیست. اکنون سه چرخش برای خود اتومبیل است و با درآمد یک چرخ هم فقط می‌توان شکم زن و بچه‌ها را سیر کرد و بی‌خیال تأمین خیلی از نیازهای اساسی دیگر شد.

تاکسی نو نمی‌دهند
با یدالله رضازاده، یکی دیگر از رانندگان تاکسی در میدان فاطمی تهران هم که صحبت می‌کنیم، می‌گوید: مشکلات رانندگان تاکسی یکی دو تا نیست؛ مشکل بیمه داریم، مشکل تعرفه داریم، مسافربرهای شخصی هم در شهر کار می‌کنند. با این حال مهم‌ترین مشکل ما این است که نمی‌توانیم خودرو فرسوده‌مان را با نو جایگزین کنیم. مثلاً خودم با این خودرو بیش از ۱۸سال کار کرده‌ام، حال و روزش از من هم بدتر شده اما تاکسی‌نو به ما نمی‌دهند. سازمان تاکسیرانی برخلاف گذشته که ابتدا وام خرید خودرو برای جایگزینی تاکسی فرسوده به راننده می‌داد، می‌گوید ابتدا پول نقد به حساب واریز کن تا بعد خودرو جدید تحویل شود. ضمن اینکه الان مدت‌هاست اصلاً وام جایگزینی تاکسی فرسوده هم نمی‌دهند. وی با اشاره به اینکه به‌طور میانگین روزی ۵۰۰هزار تومان با تاکسی درآمد دارد، می‌افزاید: پنجشنبه و جمعه‌ها را هم کار نمی‌کنم، چون ۶۲سالم شده و دیگر توان کار کردن را ندارم؛ بنابراین در ماه حدود ۱۰ تا ۱۲میلیون کار می‌کنم که دست‌کم ۵-۴میلیون آن هزینه خود ماشینم می‌شود چون قیمت لوازم یدکی ۳۰۰ تا ۴۰۰ درصد افزایش داشته است.

خدا کند به بیماری سخت مبتلا نشوم
رزاق طهماسبی میانسال است و با تاکسی سمند مدل ۸۸ در مسیر بولوار کشاورز – هفت تیر کار می‌کند. او از فعالیت تاکسی‌های اینترنتی و پایین بودن نرخ کرایه تاکسی گله می‌کند و می‌گوید: با فعالیت تاکسی‌های آنلاین، درآمد ما هم کم شد. امروز دخل رانندگان تاکسی به خرجشان نمی‌رسد. این درحالی است که بیش از ۱۰سال است با تاکسی کار می‌کنم اما هنوز بیمه نشده‌ام. الان هم دیگر سنم از ۵۰گذشته و به‌طور قانونی نمی‌توانم بیمه شوم. سازمان تاکسیرانی و اتحادیه تاکسیرانی هم هیچ خدماتی به ما نمی‌دهند. با این وضعیت، از سرنوشتی که برای چند سال دیگر در انتظارم است واقعاً وحشت دارم. فقط خدا کند دچار بیماری خیلی سختی نشوم.

۱۹۰ هزار تاکسی با سن بیش از ۱۰ سال
مرتضی ضامنی، مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور در گفت‌وگو با ما مشکل جایگزینی تاکسی‌های فرسوده را تأیید می‌کند و می‌گوید: از ۲۶آذر طرح نوسازی تاکسی‌های فرسوده پس از یک وقفه هفت ماهه با امکان ثبت‌نام و انتخاب خودرو سمند سورن پلاس پایه گازسوز با سطح آلایندگی یورو۵ آغاز شده است. پیش از این، مالک تاکسی می‌توانست با دریافت تسهیلات ۹۰میلیون تومانی و با پرداخت ۲۰ تا ۳۰میلیون تومان دیگر برای نوسازی خودرو خود اقدام کند؛ یعنی پژو۴۰۵ یا سمند نو خریداری کند اما با حذف خودرو سمند و پژو۴۰۵ از سبد تولیدی شرکت ایران‌خودرو اکنون باید این جایگزینی را با سمند سورن که قیمتش ۲۷۳میلیون تومان است، انجام دهد که خیلی از تاکسیران‌ها توان مالی این کار را ندارند. بنابراین لازم است دولت در راستای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر به ما کمک کند تا بتوانیم این نوسازی را انجام دهیم. اگر این ماده قانونی به‌درستی اجرایی شود آن‌وقت می‌توانیم به جای سالانه ۱۰هزار تاکسی، تاکسی‌های بیشتری را نوسازی کنیم.
وی به موضوع بیمه رانندگان تاکسی هم اشاره می‌کند و می‌گوید: بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها باید همه رانندگان وسایل حمل‌ونقل عمومی زیرپوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار گیرند که ۵۰درصد حق بیمه از طریق یارانه‌های دولتی و بقیه آن باید توسط خود راننده پرداخت شود تا بتواند از مزایای تأمین اجتماعی برخوردار شود.ضامنی با اشاره به وجود ۳۲۶هزار تاکسی و نزدیک به ۴۰۰هزار راننده -اصلی و کمکی- تاکسی در کشور می‌افزاید: اما ۱۰۰هزار نفر از این تعداد زیرپوشش بیمه تأمین اجتماعی نیستند که این مشکل به به‌روزرسانی نشدن فهرست بیمه رانندگان برمی‌گردد. در واقع بر اساس اعلام سازمان تأمین اجتماعی، نام بیش از ۴۰۰هزار نفر به عنوان راننده تاکسی در فهرست بیمه ثبت شده و به همین دلیل امکان افزایش اسامی بیشتری به این فهرست نیست. این در حالی است که بر اساس پایش‌های انجام شده، نام ۵۰درصد این افراد در هیچ یک از بانک‌های اطلاعاتی مرجع که رانندگان فعال در حوزه حمل‌ونقل عمومی را ثبت می‌کنند، درج نشده؛ این یعنی تعدادی از آن‌ها یا از ابتدا اشتباهی با عنوان راننده بیمه شده‌اند و اصلاً راننده نبوده‌اند یا در چند سال اخیر از حوزه حمل‌ونقل خارج شده‌اند. بنابراین برای رفع این مشکل حدود دو سال پیش تفاهم‌نامه‌ای با سازمان تأمین اجتماعی امضا کردیم و بر اساس آن، فهرست اسامی رانندگان بیمه شده اصلاح و کسانی که به اشتباه در لیست قرار دارند را به سازمان تأمین اجتماعی ارسال کردیم ولی متأسفانه تاکنون این حذف و اضافه توسط سازمان تأمین اجتماعی انجام نشده است. البته وعده داده‌اند این موضوع به‌زودی انجام می‌شود. اگر این لیست اصلاح شود مشکل بیمه شدن رانندگان تاکسی حل خواهد شد.
وی در خصوص شغل رانندگی هم می‌گوید: بی‌تردید رانندگی شغلی سخت و زیان‌آور است اما این موضوع هنوز به قانون تبدیل نشده؛ به همین دلیل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور و سازمان شهرداری‌ها پیگیرند از طریق مجلس این مشکل را هم حل کنند. ضامنی در خصوص ارزیابی‌اش از نرخ کرایه‌های تاکسی هم می‌گوید: اتحادیه اصلاً به موضوع کرایه‌ها ورود پیدا نمی‌کند؛ تعیین کرایه تاکسی‌ها تکلیف قانونی شوراهای اسلامی شهر و روستاست و شورا هم باید بر اساس نرخ تورم سالیانه، تعرفه تاکسی را تصویب کند که با تأیید مصوبه توسط کمیته انطباق فرمانداری، برای اجرا ابلاغ می‌شود. وی درباره سهمیه سوخت تاکسی هم می‌گوید: سهمیه سوخت تاکسی‌ها هم مثل خودروهای دیگر توسط کارگروه سوخت تعیین می‌شود که به نظر نمی‌رسد رانندگان تاکسی مشکل خاصی در این زمینه داشته باشند چون ۹۸درصد تاکسی‌ها در شهرهای بالای ۲۰۰هزار جمعیت، دوگانه سوز هستند و سهمیه سوخت ۲۵۰لیتر بنزین برای آن‌ها هم مناسب است.

خبرنگار: محمود مصدق