این سنگ تنها سنگ مزار نبوده اما با توجه به اسناد تاریخی، کتب موجود و پژوهشهای صورت گرفته بیشک اولین و قدیمیترین سنگی است که بر مضجع پاک حضرت علی بن موسیالرضا(ع) و سرداب حرم مطهر قرار گرفت. شاید به همین دلیل باشد که به سنگ سابق معروف شده است.
این سنگ که از مرمر سفید در سال 516 قمری توسط عبدالله بن احمد قره با نهایت ظرافت تراشیده شده به طول چهل، عرض سی و قطر شش سانتیمتر است.
به نقل از مرحوم سید محمد کاظم امام، خط روی سنگ را یکی از خاورشناسان معروف که در خواندن نوشتههای قدیمی کوفی تخصص داشت پس از مدتی صرف وقت قرائت کرد. این اثر یکی از شاهکارهای تاریخی دنیا محسوب میشود. روی سه کتیبه حاشیه سنگ و کتیبه سطح محرابی شکل آن با خط کوفی نوشته شده است.
در وسط آن آمده است: الله اکبر هذا مقام الرضا(ع) اقبل علی صلواتک ولاتکن من الغافلین و شعبان سنه سته عشر وخمسماته (هجریه) و در اطراف آن حک شده: بسم اللهالرحمنالرحیم صل علی محمد و علی و فاطمه والحسن والحسین و علی و محمد و جعفرو موسی و علی و محمد و علی والحسن والقائم الحجه.
و در خط دیگر نوشته شده: بسم الله الرحمن الرحیم انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلواه و یؤتون الزکوه و هم راکعون عمل عبدالله بن احمد.
در حاشیه داخلی سنگ کتیبه محراب مانند نوشته شده است: امر بعمارت مشهد الرضوی علی ابن موسی(ع) العبد المذنب الفقیر الی رحمة ابوالقاسم احمدبن احمد العلوی الحسینی تقبل منه. روی این سنگ علاوه بر کلمات مقدس و الهام بخش، تاریخ ولادت و شهادت امام هشتم(ع) نیز نقش بسته است.
گفته میشود این سنگ در دوران ساختن صندوق نقره بر مرقد منور نصب شده بود. در قرن هشتم یا احتمالاً در زمان صفویه که سرداب مقدس به وجود آمد، از روی مزار مبارک برداشته شد و به عنوان نفیسترین سنگ تاریخی به موزه آستان قدس انتقال پیدا کرد.
این سنگ که عمری بیشتر از 900 سال دارد از نفایس بسیار ارزشمند موزه آستان قدس رضوی است و سالهاست در موزه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری و در معرض نمایش زائران و علاقهمندان حضرت(ع) قرار گرفته است.
در تحلیلی که از مکتوبات روی سنگ به عمل آمده و تفسیر عباراتی مانند هذا مقام الرضا(ع) و... معلوم میشود این سنگ ضمن اینکه به عقیده بعضی از نویسندگان به عنوان سنگ قدیم قبر امام(ع) بر مزار حضرت جای داشته، میتواند لوحهای مشتمل بر تاریخ تعمیراتی که ابوالقاسم احمد علوی در سال 516 هجری در بیوتات آستان قدس انجام داده نیز باشد.
دومین سنگ مزار حضرت که اکنون درون سرداب روی مرقد مقدس جای دارد، سنگ قبری از جنس مونسار یا همان مرمر سفید آهکی به تقریب با ابعاد شصت در چهل سانتیمتر است. از این سنگ آگاهی چندانی نیست. یکی از معماران قدیمی آستان قدس که سنگ مزبور را رویت کرده، گفته است که سال ۱۳۳۸ هنگام نصب ضریح چهارم که روی سرداب باز شده بود، سنگ را دیده است ولی از مکتوبات روی سنگ به غیر از عبارت «دفن فی هذا البلد الامین» چیزی به خاطر نداشت.
سومین سنگ مزار امام(ع) سنگی مرمر و ممتاز از معدن توران پشت یزد به رنگ سبز چمنی است و ابعاد دو متری و وزنی حدود ۳۶۰۰ کیلوگرم دارد. بر سطح سنگ القاب امام(ع)، تاریخ ولادت و شهادت آن بزرگوار و دو بیت از اشعاری که حضرت به قصیده دعبل خزایی فرموده، حک شده است. علاوه بر این، آیاتی از قرآن کریم نیز زینت بخش اطراف سنگ شده است. این سنگ همزمان با نصب ضریح پنجم در سال ۱۳۷۹ خورشیدی، در حرم مطهر بر بالای مرقد امام(ع) نصب شده و اکنون در داخل ضریح مقدس جای دارد.
نظر شما