دوست دارید بدانید 1200 سال قبل در مدینه در خانه امام رضا(ع) چه خبر بود؟ دوست دارید بدانید حال و هوایش چه بود؟ به نظرم اگر به رواق‌های اطراف روضه منوره سر بزنید همان حال و هوا را می‌بینید، رواق‌ها یا همان فضاهای سقف دار حرم ساخته شدند تا مردمی که به زیارت آمده‌اند آرام و قرار بگیرند. برای همین است که وقتی به یکی از این رواق‌ها می رسی، یک طرفش عده‌ای دعا می‌خوانند و زیارت، طرف دیگرش مادری نوزادش را آرام می‌کند، یک طرف بچه‌ها شاد و سرخوش می‌خندند و می‌دوند، گوشه‌ای یک نفر نماز می‌خواند، آن طرف‌تر عده‌ای شاد از سفر زیارتی‌شان هستند. اصلا شاید به همین خاطر است که تعداد رواق‌ها و وسعتشان توی 40 سال اخیر بیشتر شده، انگار قرار است عاشقان امام رضا و زائرانش صبح را کنار امام‌شان به شب برسانند و زندگی کنند، در همین نزدیکی، نزدیک یار.

تعداد رواق‌هایی که بقعه مطهر امام رضا(ع) را در بر گرفته‌اند، 10 تاست‌، 10 رواقی که هر کدام‌شان جسم انسان بزرگی را در خودش گرفته و حالا محل امنی برای انسان‌های دیگر است. بعضی از این رواق‌ها مهمند به خاطر بانی و سازنده‌شان و البته کسانی که در آنجا مدفون هستند، مثلا دارالسیاده که دوره ایلخانی ساخته شده ولی معلوم است گوهرشاد خاتون هم برای توسعه‌اش تلاش کرده، رواق دارالاخلاص هم کوچکترین رواق حرم است که ساختش به دوره ناصرالدین‌شاه می‌رسد و فقط 44 متر مربع است، دارالشکر هم رواق کوچکی است با 60 سال سن، دارالشرف رواقی است که زیر گنبد امیرعلیشیر نوایی بوده، رواق توحید خانه را ملامحسن فیض کاشانی بنا کرده و مزار آیت‌الله واعظ طبسی (تولیت فقید آستان قدس) هم در همین رواق است، دارالاسلام هم به دستور گوهرشاد خاتون ساخته شده و شهید هاشمی‌نژاد در این رواق دفن شده، رواق حاتم‌خانی یادگار نواده خواجه نصر طوسی است و محل دفن خود حاتم بیک، رواق گنبد الله‌وردی‌خان هم که موزه‌ای از زیباترین کاشی کاری‌های جهان اسلام است و به دستور الله‌وردی‌خان سپهسالار ایران در زمان شاه عباس صفوی ساخته شده و قبر الله وردی خان هم در همان رواق است.

عباس میرزا ولیعهد خوشنام فتحعلی‌شاه قاجار در رواق دارالحفاظ مدفون است.

سخت می‌شود بین شاهان و شاهزادگان آن هم از نوع قاجاری‌اش کسی را پیدا کرد که مردم دوستش داشته باشند و برای شان قدمی برداشته باشد. عباس میرزا اما استتثنائی است بین شاهزادگان قاجاری. ولیعهد محبوب و با سواد و قهرمانی که هم مردم آذربایجان و تبریز دوستش داشتند و هم خراسان که قسمت‌هایی از آن به دست او فتح شد و به ایران پیوست. عباس میرزا در برگشت از جنگ و محاصره هرات، در مشهد در سال 1212 شمسی مریض شد و درگذشت و به وصیت خودش در حرم مطهر در رواق دارالحفاظ دفن شد.

نویسنده: صدیقه سادات بهشتی