بر اساس اعلام دکتر عبدالحمید طالبی، رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی پنجمین کنگره جهانی حضرت رضا(ع) با شعار «اندیشه تمدنی حضرت رضا(ع)؛ عدالت برای همه، ظلم به هیچکس» در دهه کرامت سال آینده برگزار می‌شود که دبیرخانه این کنگره به دبیری حجت‌الاسلام دکتر سید سعید رضا عاملی، مجموعه دو اجلاسیه و پیش نشست‌هایی را به عنوان مقدمه کنگره تدارک دیده و امروز نهم خردادماه، دومین اجلاسیه را با حضور اندیشمندان برجسته داخلی و خارجی برگزار می‌کند.

این اجلاسیه در تالار قدس کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی با پیام مرجع و مفسر عالیقدر حضرت آیت‌الله جوادی آملی آغاز به کار می‌کند و پس از سخنرانی حجت‌الاسلام مروی تولیت محترم آستان قدس رضوی، وارد نشست‌های چهارگانه اجلاسیه می‌شود.

در گفت‌وگو با دکتر عبدالحمید طالبی، رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی ابعاد و زوایای مختلف پنجمین کنگره جهانی حضرت رضا(ع) را مورد واکاوی قرار دادیم که در ادامه می‌خوانید.

کنگره جهانی امام رضا(ع) و چهار دهه قدمت

دکتر طالبی در ابتدا با اشاره به سابقه تشکیل کنگره جهانی حضرت رضا(ع) می‌گوید: دهه 60 و سال 1363 مصادف با افتتاح دانشگاه علوم اسلامی رضوی، اولین کنگره جهانی حضرت رضا(ع) با پیام مقام معظم رهبری آغاز به کار کرد. هدف این کنگره بررسی ابعاد علمی، سیاسی و اخلاقی حضرت رضا(ع) و سیره رضوی بود. چهار کنگره اول تا سال 1373 با کمک و همیاری محققین و اساتید بزرگواری که اکنون برخی آنها از مراجع عظام تقلید هستند به کار خود ادامه داد و مطالب پژوهشی فاخری در خصوص سیره علمی، عملی، سیاسی و اجتماعی حضرت رضا(ع) ارائه دادند که در قالب مجموعه‌هایی چاپ و منتشر شده است.

او یادآور می‌شود: از سال 1373 به دلایل مختلفی این کنگره ادامه پیدا نکرد. سال گذشته و در دهه کرامت 1401 تولیت معزز آستان قدس رضوی با توجه به اهداف و سیاست‌های کلان ابلاغ شده که یکی از مهمترین آنها تبلیغ، ترویج و معرفی سیره حضرت رضا(ع) و فرهنگ رضوی است دستور به برگزاری و ادامه کنگره با اقتضائات امروزی دادند. در همین راستا برای دکتر سید سعید رضا عاملی، دبیر سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو شورای علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی حکم دبیری صادر شد. پس از آن نیز کارهای مقدماتی و مطالعه سوابق کنگره و انتخاب برخی اعضا به عنوان دبیرخانه کنگره جهانی امام رضا(ع) و اعضای هیئت علمی صورت گرفت.

رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی تشریح می‌کند: اولین موضوعی که برای سال 1403 مد نظر قرار گرفت «عدالت برای همه، ظلم به هیچ کس» بود. طرح سیاست‌گذاری این کنگره تا سال 1415 به صورت دو سالانه آماده و محورهای هر سال مشخص و کلیات آن به تصویب رسید. اعضای هیئت علمی بر این نظر بودند که موضوعات مطابق با نیازهای روز جامعه باشد. اجلاسیه اول تابستان سال گذشته با حضور برخی اندیشمندان که در مجمع عمومی سالانه مجمع جهانی اهل بیت(ع) شرکت کرده بودند برگزار شد. قبل از حضورشان در ایران موضوعات کنگره را ارسال و تقاضا کردیم مقاله‌ای آماده کنند. پژوهشگران زیادی از کشور خودمان و همینطور کشورهای هند، انگلستان، پاکستان، عراق و... مقالات خود را ارائه نموده اند و در ادامه همان راه تصمیم گرفتیم در دهه کرامت سال جاری دومین اجلاسیه پنجمین کنگره را برگزار کنیم.

کنگره بین‌المللی امام رضا(ع) و میهمانانی از چهار گوشه دنیا

دکتر طالبی ادامه می‌دهد: مسئول دبیرخانه کنگره، حجت‌الاسلام دکتر راد مسئول دفتر سازمان علمی و فرهنگی در قم و خانم دکتر خوارزمی دبیر بین‌الملل کنگره می باشند؛ اساتیدی در داخل و خارج را شناسایی کرده و در اجلاسیه دوم که امروز، نهم خردادماه برگزار می‌شود در خدمت آنان خواهیم بود. این نشست‌ها در چهار محور اختصاصی با موضوعات مشخصی خواهد بود. نشست اول، عقلانیت و عدالت در مکتب رضوی نام دارد. حجج اسلام محمدتقی سبحانی، دکتر حمید پارسانیا و دکتر رضا برنجکار در آن نشست به موضوع «عقلانیت و عدالت در مکتب رضوی» می‌پردازند. زیر موضوعات نشست اول عدالت و انسانیت و عقل و دین از منظر امام رضا(ع) و حقیقت مشترک ادیان توحیدی تعیین شده است.

او به نشست‌های دیگر نیز اشاره کرده و توضیح می‌دهد: رویکرد تمدنی و جهان شمول به آموزه‌های رضوی دیگر موضوع این نشست ‌است. استادان دکتر محسن الویری، دکتر محمد هادی همایون، دکتر اولسی ژازکسی استاد دانشگاه اسلامی مالزی و خانم دکتر مرجان عاصی سخنرانی می‌کنند. چرایی پیامدهای ستمگری در آموزه‌های رضوی، جغرافیای راهبردی تمدن ساز در هجرت امام رضا(ع)، اسلام در اروپا و حدیث امام رضا(ع) در تقابل و عدم تبعیت از حاکم جائر موضوعاتی است که در این بخش پیرامون آن سخنرانی می شود. نشست سوم نیز با محوریت سیره اجتماعی امام رضا(ع) آموزه‌ها و کارکردهاست. آیت‌الله مبلغی، دکتر حسین اوزجان از ترکیه و خانم دکتر ربکا مسترتون استاد کالج اسلامی لندن به ابعاد سیره اجتماعی امام رضا(ع) می‌پردازند. خانم ربکا مسترتون درباره «وظیفه مسلمانان در کمپین برای اصلاح نظام قضایی بریتانیا معطوف به آموزه‌های اهل البیت(ع) با تأکید بر سنت و آموزه‌های رضوی» سخنرانی خواهد کرد.

رئیس سازمان علمی و فرهنگی ادامه می‌دهد: نشست چهارم نیز استقرار عدالت بر مبنای احترام به کرامت بشری در سنت عملی رضوی است. حجج اسلام دکتر آذربایجانی، دکتر جهانگیری، دکتر عبدالمنعم الزین و خانم دکتر نظمینه دانجی فارغ‌التحصیل دانشگاه سوآز و رئیس بخش مطالعات عربی موسسه المهدی به بیان مطالبشان با موضوع استقرار عدالت بر مبنای احترام به کرامت بشری در سنت عملی رضوی خواهند پرداخت. سخنرانان ویژه اجلاسیه نیز اسقف اعظم سیبوه سرکیسیان خلیفه ارامنه تهران و نیز امام محمد عاصی، امام جمعه واشنگتن است.

عدالت برای همه، ظلم به هیچ کس

دکتر طالبی می‌افزاید: محور امام رضا(ع) و افق آینده و موضوع عدالت برای همه، ظلم به هیچ کس؛ در جوامع نخبگانی و اساتید مورد استقبال قرار گرفت. دورنگاه و چشم‌انداز تمام این محورها ظهور حضرت مهدی(عج) و عدالت و عدل‌گستری در جهان است. همچنان که اکنون در جوامع اسلامی و غیراسلامی، عدل، عدالت و برقراری آن یکی از مفاهیم و مطالب اساسی و مبنایی است. امیدواریم در این دو اجلاسیه که مقدمه‌ای برای کنگره پنجم در دهه کرامت سال 1403 است بتوانیم به طور خاص، تخصصی و مبنایی؛ مقدمه جذب اساتید و نخبگان برای کنگره را فراهم کنیم.

رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی در پایان تاکید می‌کند: برای گسترش این کار به فعالیت و مشارکت رسانه‌های مکتوب و مجازی نیاز داریم، همانطور که نتایج اقدام ارزنده علمی و نشر و جهانی شدن آن هم به مشارکت فعال رسانه‌ها نیاز دارد. امام رضا(ع) امام گفت‌وگوها است و نظر تولیت محترم آستان قدس رضوی نیز بر این است که مشهدالرضا(ع) باید پایگاه گفت‌وگوی اندیشه‌ها و تضارب آرا باشد. آنچه در اثر گفت‌وگوها به دست آمده می‌تواند علاج واقعه‌ای باشد برای آنچه بعنوان آسیب‌های اجتماعی یا نیازهای پژوهشی مواجه هستیم. امیدواریم با استفاده از سیره امام رضا(ع) و ائمه معصومین(ع) بتوانیم راهکارهای مناسبی برای رفع مشکلات اقتصادی، علمی، پژوهشی، اجتماعی، سیاسی جامعه ارائه دهیم.