به گزارش قدس آنلاین،سرماخوردگی عفونت بسیار شایع بینی و گلو است که نوعی ویروس عامل آن محسوب می شود. علائم بیماری عموما عبارتند از گلودرد به عنوان اولین علامت، عطسه، آبریزش، گرفتگی و پرخونی بینی، خستگی مختصر، اشک ریزی چشم ها، سردرد خفیف، گاهی اوقات سرفه، گاهی حدود یک درجه تب و تنفس سوت مانند در کودکان مبتلا به آسم.علائم بیماری به تدریج ظاهر می شوند و معمولا بین 5 تا 7 روز و حداکثر دو هفته طول می کشد.
بیش از 100 نوع ویروس برای سرماخوردگی شناخته شده است. بدن طی سال بارها و بارها با این عوامل بیماری زا مواجه و آنها را از بین می برد، اما زمانی فرد مبتلا به سرماخوردگی می شود که سیستم ایمنی موفق به از بین بردن ویروس ها نمی شود. سرماخوردگی به خصوص در بچه های کوچک بروز می کند زیرا سیستم ایمنی آنها در حال تکامل است و از طرفی بیشتر در معرض عوامل بیماری زا قرار دارند.
استرس را می توان عامل افزایش دهنده ابتلا به سرماخوردگی دانست زیرا سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و زمینه بروز بیماری افزایش می یابد. همچنین ورزشکارانی که بیش از اندازه به تمرینات فیزیکی می پردازند نیز بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.

سرماخوردگی یا گریپ؟
گریپ با احساس ناتوانی و بی حالی شدید همراه است و تمام اندام های بدن درگیر می شود. از جمله علائم آن می توان به خستگی مفرط، درد عضلانی، تب و سردرد اشاره کرد. در حالی که سرماخوردگی با علائم خفیف تری بروز می کند؛ آبریزش بینی نسبتا زیاد است، تب و سردرد با شدت کم و به ندرت بروز می کند، درد، خستگی و بی حالی نیز چندان شدید نیستند. بد نیست بدانید که سرماخوردگی ممکن است با آلرژی تنفسی اشتباه گرفته شود.

شیوع بیماری
تا قبل از 2 سالگی بعضی بچه ها ممکن است تا 10 بار در سال دچار سرماخوردگی شوند. بچه های در سن مدرسه نیز حدود 6 بار در سال بیمار می شوند. اما با بالارفتن سن دفعات سرماخوردگی کمتر می شود چنانکه بزرگسالان 2 تا 3 بار در سال و سالمندان اغلب یک بار یا اصلا مبتلا نمی شوند. در واقع با گذشت زمان بدن ایمنی لازم برای مقابله با بسیاری از ویروس های عامل سرماخوردگی را کسب می کند.
از اوایل پاییز تا اواخر بهار سرماخوردگی بسیار شایع است؛ زیرا در این مدت زمانی بیشتری را در داخل منزل هستیم که همین مسئله سرایت بیماری را تشدید می کند. همچنین در زمستان هوای منازل عموما خیلی خشک است که خشک شدن مخاط بینی را در پی دارد. در نتیجه این مخاط کارایی کمتری برای مقابله با ویروس ها و بروز سرماخوردگی خواهند داشت.

سرایت
سرماخوردگی یک بیماری مسری است. برای اینکه بیماری بروز کند نخست باید ویروس ها در مخاط بینی، چشم ها و دهان جای گیرند. بر خلاف پوست، مخاط ها نه تنها سد قوی در برابر میکروب ها نیستند، بلکه فضایی مستعد را نیز برای آنها به وجود می آورند. با استنشاق ذره کوچک آلوده ای مانند ترشحاتی که از سرفه یا عطسه فرد بیماری در هوا پراکنده می شود، ویروس ها مخاط ها را مبتلا می کنند. اگر پس از دست دادن با فرد بیمار یا وسایل مورد استفاده او دست ها را به دهان، بینی یا چشم ها بزنید سرماخوردگی به شما سرایت می کند. دوره کمون بیماری با توجه به نوع ویروس از دوازده ساعت تا چند روز متغیر است.

عوارض احتمالی
سرماخوردگی به تنهایی عواقب خاصی ندارد. با این حال به خاطر تضعیف مخاط ها می تواند جایگاه تجمع باکتری ها شود. این عفونت ثانویه باکتریایی با آبریزش بینی شدید و ادامه علائم سرماخوردگی تا چندین هفته همراه است. باکتری ها همچنین ممکن است منشا بیماری های دیگری در ادامه سرماخوردگی شوند. شایع ترین عارضه آن در بچه ها اوتیت(عفونت گوش میانی) است. سرماخوردگی طولانی مدت می تواند به سینوزیت، التهاب حلق، برونشیت و در مواردنادری ذات الریه بیانجامد. فعال شدن ویروس های تب خال لب و تب خال در ناحیه تناسلی در نتیجه ضعیف شدن بدن از دیگر پیامدهای این حالت سرماخوردگی است. در کودکان زیر 5 سال بعضی ویروس های سرماخوردگی می توانند منشا بیماری های وخیمی مانند خناق( حالتی است که در نتیجه انسداد حنجره به علت آلرژی، تومور، عفونت ایجاد می شود و با سرفه های پارس مانند زنگ دار، خشونت صدا و خور خور مداوم مشخص می گردد) و برونشیت ( تنفس مشکل و سوت مانند) باشد.
برای کاهش عوارض سرماخوردگی نکات راجع به پیشگیری را که در ادامه ذکر می شود حتما رعایت کنید. ترشحات بینی را مرتبا با دستمال کاغذی تمیز کنید و بینی را با سرم بهداشتی نمکی بشویید.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
معمولا برای سرماخوردگی ساده نیازی به مراجعه پزشک نیست. در اکثر موارد علائم بیماری پس از حدود یک هفته خود به خود خوب می شود. با این حال در صورت بروز یک یا چند مورد از علائم زیر که ممکن است نشانه ای از عوارضی مانند اوتیت، سینوزیت و... باشد یا در صورت ابتلا به مشکلی جدی تر از سرماخوردگی بهتر است با پزشک مشورت شود.
- علائم شدید بیماری که همه ارگان های بدن را درگیر کند. به عنوان مثال، تب بالای 5/39 درجه سانتی گراد و بیشتر، لرز یا عرق، سردرد.
- ترشحات بینی که بیش از 10 روز طول بکشد که معمولا زردرنگ و چرک مانند باشد.
- درد مداوم در یک گوش، التهاب ملتحمه، دردهای شدید در صورت و پیشانی( سینوزیت)
- سرفه هایی که بیشتر از 7 روز طول بکشد و با بهبود علائم دیگر سرماخوردگی همچنان ادامه دارد.
- در کودکان اگر با گریه های مداوم و تنفس خیلی تند و کبودشدن لب ها همراه باشد. همچنین اگر با سرفه هایی که با حالت خفگی یا تهوع همراه است.
- نفس کشیدن سوت مانند
- ابتلا نوزادان زیر 4 ماه به سرماخوردگی ممکن است خطر نارسایی تنفسی را به همراه داشته باشد.
افراد در معرض خطر
اکثر بچه ها تا قبل از تولد یک سالگی اولین سرماخوردگی را تجربه می کنند و تا زمانی که به 6 سالگی برسند در برابر این بیماری آسیب پذیر هستند چراکه سیستم ایمنی بدنشان هنوز کامل نشده است. تماس آنها با بچه های دیگر در مهمانی، مهدکودک و... احتمال ابتلا را افزایش می دهد. با افزایش سن دفعات بیماری کاهش می یابد.
کسانی که به خاطر مصرف دارو یا ابتلا به بیماری خاصی دچار ضعف سیستم ایمنی هستند نیز در مقابل سرماخوردگی آسیب پذیرند. علائم بیماری در این افراد مشخص تر است.

پیشگیری از سرماخوردگی
رعایت اصول بهداشت فردی بهترین و مؤثرین راه برای پیشگیری از سرماخوردگی و عدم سرایت به حساب می آید.
- گام مهم اولیه در این باره شسشتشوی مرتب دست هاست که باید به بچه ها نیز روش صحیح آن آموزش داده شود.
- از وسایل شخصی مانند لیوان، حوله، ظرف غذا و.... فرد بیمار استفاده نکنید و خیلی نزدیک او قرار نگیرید.
- دست ها را به صورت نزنید.
- هنگام عطسه و سرفه حتما دستمالی را جلوی دهان و بینی خود بگیرید.
- هنگام سرماخوردگی حتی الامکان در منزل بمانید تا بیماری به دیگران سرایت نکند.
برای اینکه بدن در برابر عفونت ها مقاومت داشته باشد باید:
- ورزش و تغذیه صحیح را به عنوان فاکتور مهم در برنامه روزانه خود بگنجانبد.
- به اندازه کافی بخوابید.
- سیگار نکشید. توتون مجراهای تنفسی را تحریک و خطر ابتلا به عفونت و دیگر عوارض مرتبط با سرماخوردگی را افزایش می دهد.
- استرس را مدیریت کنید. در شرایط استرس زا هوشیار باشید و برای رهایی از آن با انجام تمرینات آرامیش بخشی، استراحت، کاهش فعالیت، ورزش و... از فشارهای روحی رها شوید.

درمان دارویی سرماخوردگی
در اکثر موارد سرماخوردگی پس از حدود یک هفته خود به خود خوب می شود. هیچ دارویی نمی تواند ویروسها را به سرعت از بین ببرد. در واقع داروها با تسکین علائم سرماخوردگی باعث می شود تا بیماری کمتر آزاردهنده باشد. از آنجا که سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است نه باکتریایی، مصرف آنتی بیوتیک ها تاثیری در بهبود آن ندارد. به علاوه هیچ واکسنی نمی تواند کاملا ازابتلا به سرماخوردگی پیشگیری کند زیرا بر خلاف گریپ که چند ویروس عامل بروز آن هستند، بیش از 100 ویروس در ابتلا به سرماخوردگی دخیل هستند. تنها زمان لازم است تا دوره بیماری سپری شود.
از میان داروها می توان استامینوفن را به عنوان دارویی مؤثر در تسکین سردرد و تب خفیف دانست. البته باید دوز مصرف رعایت شود زیرا استامینوفن اگر خیلی مکرر یا بیش از حد مجاز استفاده شود آسیب هایی به کبد می رساند. حداکثر مقدار مجاز برای بزرگسالان 4 گرم در روز است. برای کودکان با توجه به وزن آنها متغیر است و تا زیر زیر دو سال توصیه می شود که دو برابر وزن از قطره استامینوفن استفاده شود. تحقیقات اخیر نشان می دهد که از مصرف آسپرین برای کودکان خودداری شود زیرا تاثیرات منفی جدی به همراه دارد.
سرماخوردگی معمولا با سرفه های خشک یا خلط آور همراه است. سرفه نه تنها بد نیست بلکه مفید است چرا که باعث خروج ترشحات می شود. شربت سرفه فقط برای سرفههای خشک که ادامه دارد و گلو را تحریک می کند توصیه می شود.

توصیه های برای بهبود سرماخوردگی
دستورات زیر توسط پزشکان توصیه می شود و بهتر است با بروز اولین علائم سرماخوردگی آنها را به کار بندید تا بیماری هر چه سریع تر بهبود یابد.
- برای تقویت سیستم ایمنی کاملا استراحت کنید.
- روزانه حداقل 2 لیتر آب و مایعات دیگر بنوشید تا بدن دچار کمبود آب نشود. نوشیدنی های گرم مانند انواع دم نوش ها و سوپ بسیار مفید خواهند بود.
- برای جلوگیری از پرخونی بینی خصوصا در بچه ها، چند قطره استریل نمکی در هر سوراخ بینی بچکانید. برای راحت انجام دادن این کار به پشت بخوابید و سر را به طرف عقب قرار دهید. ابتدا بینی راتمیز کنید و بعد از قطره استفاد کنید. انواع محلول های شستشو در داروخانه ها وجود دارد اما می توانید درمنزل نیز تهیه کنید. به این ترتیب که 2/1 قاشق چایخوری نمک را در 240 میلی لیتر آب جوشیده سرد شده بریزید. حتما این نسبت ها را به طور دقیق رعایت کنید زیرا در غیر این صورت خطر تحریک مخاط بینی وجود دارد. محلول را در بطری تمیز که حالت قطره چکان داشته باشد بریزید. هر سه روز یک بار محلول تازه ای درست کنید.
- حمام گرم بگیرید.
- خود را گرم نگه دارید البته نه اینکه اتاق را خیلی گرم کنید زیرا در این صورت هوا خشک شده و تنفس مشکل می شود.
- برای اینکه پوست اطراف خشک نشود از کرم ها یا ژل های مناسب استفاده کنید.