به گزارش قدس آنلاین، امروزه تامین مسکن به‌یکی از دغدغه‌های اصلی تمامی دولتمردان تبدیل شده و هر دولتی که بر سر کار می‌آید یکی از مهمترین حوزه‌هایی که باید مورد توجه قرار دهد، تامین مسکن است؛ اما تاکنون هیچ دولتی نه‌تنها نتوانسته طرحی ارائه دهد و دنبال کند که بتواند پاسخگوی نیاز مسکن جامعه باشد، بله طرح‌هایی را هم که پیاده سازی کرده تاحدودی با شکست مواجه شده و یا نیمه کاره مانده است.
طرح«زیست شهر مولد» از جمله طرح‌هایی است که توسط جمعی از محققین حوزه و دانشگاه به‌منظور رفع معضل زمین و مسکن در سال‌های اخیر مطرح شده؛ طرحی که پژوهشگران آن مدعی موثر بودنش هستند و تاکید دارند با پیاده سازی درست این طرح، می‌توانیم شهرسازی را طبق الگوی ایرانی- اسلامی پیش ببریم و برخی از کاربری‌هایی که به‌واسطه مدرنیته از خانه و خانواده دور شده، بازگردد و کیفیت زندگی را ارتقاء بخشد.
بهزاد نوذری، یکی از پژوهشگران اندیشکده زیست شهر در رابطه با چگونگی پیاده سازی این طرح و الزاماتی که برای تحقق آن باید مد نظر قرار گیرد به‌گفت‌وگو با خبرنگار قدس پرداخت.
سبک فعلی شهرسازی، عامل رشد سوداگری
نوذری می‌گوید: طرح شهر نوین مولد یک طرح جدید برای فضای زیست اجتماعی است که تمام جنبه‌های مورد نیاز یک زندگی را پوشش می‌دهد، بنابراین صرفا یک طرح برای معماری و شهرسازی نیست، بلکه پیاده‌سازی این طرح در نهایت اصلاح سکونت، اشتغال، سبک زندگی و جمعیت را به‌دنبال دارد.
وی به‌خلاءهای راهبردی که سیاست‌های آمایش سرزمین از سال ۴۰ تاکنون درگیر آن هستند اشاره و تصریح کرد: این سیاست‌های نادرست منجر به‌ایجاد تمرکزگرایی، به‌هم خوردن توازن آمایش سرزمین و تخریب محیط زیست شده، همچنین امکان تصدی دولت بر بخش قابل توجهی از مسکن فراهم کرده که همین امر بار مالی سنگینی را بر روی دوش دولت گذاشته است.
نوذری سبک فعلی معماری و شهرسازی را در تضاد با زندگی ایرانی- اسلامی و عامل تقویت و رشد سوداگری زمین و مسکن دانست و خاطرنشان کرد: برای اینکه این آسیب‌ها جبران شود یک تلاش بین رشته‌ای با تعامل حوزه و دانشگاه از ۱۰ سال قبل شروع شد، به‌صورتی که اساتید و محققین حوزه و دانشگاه با مشارکت هم طرحی را برای برطرف کردن آسیب‌های موجود ارائه کردند.
پژوهشگر اندیشکده زیست شهر با تاکید بر اینکه ویژگی اصلی طرح زیست شهر این است که بستری را فراهم می‌کند تا علاوه بر برطرف شدن آسیب‌ها، تحقق مطلوبیتی که در فرهنگ و دین ما هم مورد توجه است تسهیل شود، گفت: به اذعان مسئولینی که طرح را برای آنان تشریح کردیم، این طرح نسبت به سایر طرح‌های ارائه شده؛ همه جانبه‌تر، کاربردی‌تر و کارآمدتر است.
وی در پاسخ به اینکه امکان تحقق این طرح در کدام شهرها فراهم است، ابراز کرد: این مسئله و زمان پیاده سازی آن به همت مسئولین بستگی دارد. در حال حاضر در برخی استان‌ها از جمله یزد روند واگذاری زمین به مردم به‌خوبی در حال طی شدن است و در شهرستان طبس هم اقدامات خوبی انجام شده است.
کلید اصلی حل معضل زمین و مسکن آزادسازی و احیای منضبط زمین
نوذری کلید اصلی حل معضل زمین و مسکن در شرایط فعلی را آزادسازی و احیای منضبط زمین خواند و خاطرنشان کرد: البته در این طرح باید حق بهره‌برداری از زمین تا زمانی که فرد ساکن آن زمین باشد واگذار شود و مالکیت زمین همچنان از آنِ دولت باشد، چراکه با واگذاری زمین به مردم، به‌احتمال زیاد این زمین‌ها وارد پروسه سوداگری زمین و مسکن می‌شوند؛ اما چنانچه تنها حق بهره‌برداری با وام مسکن و با یک سبک معماری تدریجی و با تکنولوژی ارزان قیمت داده شود؛ اما مقاوم در برابر زلزله؛ افراد صاحب خانه می‌شوند.
معتقدیم خانه باید مولد باشد
پژوهشگر اندیشکده زیست شهر افزود: البته طرح زیست شهر به همین جا ختم نمی‌شود، بلکه ما در این طرح ترکیب اشتغال و سکونت را دیده‌ایم و معتقدیم خانه‌ها باید مولد باشند و یک سری کاربری‌هایی که بر اثر مدرنیته از خانه و خانواده دور شده‌اند، به این محیط بازگردد.
می‌توانیم خط تولید صنعتی در خانه‌ها راه‌اندازی کنیم
وی ضمن اشاره به‌اینکه یکی از این کاربری‌ها کشاورزی کمک معیشتی و کارگاه‌های اشتغال خانگی هستند، ابراز کرد: بسیاری از مردم زمانی که از کارگاه‌های اشتغال خانگی سخن به‌میان می‌آید تصور می‌کنند منظور ما سبزی خردکنی و تهیه ترشی است؛ اما ما حدود ۱۴ سرفصل برای تولیدات خانگی تعریف کرده‌ایم و باید گفت که به‌راحتی می‌توان خط تولید صنعت را به‌صورت کوچک مقیاس در منازل ایجاد کرد، همانند چین که بخش زیادی از لوازم جانبی موبایل را به‌جای تولید در کارخانه در منازل تولید می‌کنند.
مدیریت مصرف آب یکی از نکات بسیار مهمی بود که نوذری در ادامه سخنان خود به‌آن اشاره کرد و به‌این پرسش که در حال حاضر در خصوص میزان مصرف خانگی آب با مشکلاتی مواجه هستیم حال چگونه قرار است با این وضعیت منابع آبی برای شرب، بتوان آب کشاورزی این منازل را تامین کرد، پاسخ داد: ما باید چرخه بازیافت فاضلاب خاکستری را با یک سری دستگاه‌های ارزان قیمت در خانه برای مصرف کشاورزی محقق کنیم، همچنین می‌توان در بحث ذخیره سازی و استحصلال آب باران هم اقداماتی انجام داد.
این پژوهشگر اندیشکده زیست شهر در پاسخ به‌اینکه آیا این طرح قابلیت تحقق و پیاده‌سازی دارد، تصریح کرد: در بحث امکان سنجی چند نکته وجود دارد. تاکید ما بر این است که در فاصله‌ای دور از مراکز اصلی جمعیتی و جایی که روستا هم نباشد، توسعه منفصل رخ دهد و از مراکز جمعیتی فعلی هم دور باشد تا مهاجرت معکوس جمعیتی رخ دهد و توازن آمایش سرزمین هم به وجود آید.
می‌توانیم از ۱۵ درصد از زمین‌های ایران بهره ببریم
وی درخصوص تامین این میزان زمین با متراژ بالا، خاطرنشان کرد: طبق آمایش سرزمینی که در سازمان برنامه و بودجه انجام شده، چنانچه مناطق کوهستانی و صعب‌العبور، کارخانه‌ها و شهرک‌های صنعتی، منابع طبیعی و مناطق حفاظت شده و کشاورزی را کنار بگذاریم، ۱۵ درصد از زمین‌های ایران برای ایجاد سکونت، کشاورزی و صنعتی در اولویت توسعه است که در این صورت زمین برای سکونت یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر در کشور فراهم می‌شود؛ در حال حاضر تنها از یک درصد فضای سرزمینی برای این امر بهره می‌بریم.
مشکل زمین نداریم
نوذری ضمن تاکید بر اینکه از نظر سرزمینی، مشکل زمین نداریم، گفت: طبق محاسباتی که انجام دادیم هزینه مستقیم توسعه افقی شهر به‌دلیل زیرساخت و سایر مسائل حدود ۷۰ درصد بیشتر از مرتفع سازی است؛ اما به‌دلیل اینکه در مرتفع سازی باید الزاماتی چون آسانسور، تکنولوژی پیشرفته ساخت و دیگر الزامات را در نظر گیریم، بنابراین ساخت خانه به‌صورت تک طبقه ۳۰ تا ۴۰ درصد ارزان‌تر از آپارتمان‌سازی است.
این پژوهشگر اندیشکده زیست شهر ادامه داد: بنابراین توسعه افقی به‌صرفه‌تر است؛ اما شائبه‌ای که وجود دارد اینکه برخی عنوان می‌کنند در این طرح ممکن است تامین هزینه‌های دولت تحت تاثیر قرار گیرد که برای این مورد هم راهکار داریم به این صورت که زمانی که زمین در منطقه‌ای آزاد شود می‌توان نیمی از زمین‌ها را به مردم داد و نیمی دیگر را به متقاضیان فروخت و برای اینکه بحث سوداگری زمین به‌وجود نیاید و از دیگر سو به مشکل عدالت بین نسلی هم پاسخ دهیم، می‌بایست دولت از افراد دریافت کننده زمین، به‌صورت سالانه اجاره دریافت کند و افراد ساکن در این منازل هم تا زمانی که در همان خانه سکونت دارند حق بهره برداری دارند و پس از ترک، منزل به فرد دیگری داده می‌شود.
نظر شما