هشت پدیده ای که به استناد گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس، از شکست سیاست‌های مسکن در این‌ سال‌ها و نشان از مالک‌تر شدن مالکان و سقوط اجاره‌نشین‌ها از نردبان مسکن حکایت دارد.

شاید به همین دلیل؛ یعنی انتشار عریان گزارش های رسمی اینچنینی است که هر از گاه متولیان مسکن و شهرسازی از طرح های خود برای پایان دادن به بی خانمانی خبر می دهند.

ساخت خانه های۲۵ متری؛ قوطی کبریتی،تابوتی، بندانگشتی، کپسولی، میکروآپارتمانی‌، مینیاتوری، نانو آپارتمانی و یا هر نام دیگری که تا امروز روی این چهاردیواری های کوچک گذاشته اند، ایده ای است تکراری که پیش از این و در اواخر سال ۱۳۹۸ از سوی مسئولان وقت شهرداری تهران مطرح شد و همان ابتدا به دلیل مخالفت جدی مدیران وقت وزارت راه و شهرسازی به محاق رفت.

طرح خانه های ۲۵ متری، که موافقان، آن را نه یک "انتخاب"، که یک "ضرورت" و مخالفان آن را نه "درمان"، که "مُسکنی موقت" برای درد نداری مَسکن می دانند؛ صرفنظر از پیامدهای اقتصادی آن در درازمدت، اجرای سیاست های فرهنگی و اجتماعی نظام را نیز به بن بست خواهد برد و حتی گرته برداری، سنجاق کردن و استناد به نمونه های مشابه آن در دیگر کشورها نیز به دلیل نگاه متفاوت خانواده ایرانی به خانه و انس با مولفه های دیرین اش نمی تواند اجرای آن را توجیه کند.

برای مثال در ساختار فرهنگی ایرانیان، خانۀ ایرانی نهادی تعریف شده است که پس از ساختن و داشتنش، مجموعه ای دیگر از نیازهای پیچیدۀ خانواده، در آن شکل می گیرد. بسیاری از آموزش های غیر رسمی، معیارهای اجتماعی، بنیادهای خانوادگی، باورپذیری سنت ها، عقاید، باورها، پندارها و حیات مذهبی فرزندان از خانه آغاز می شود و با همنشینی ها تکامل می یابد. کودک ایرانی از همان ابتدا در خانه است که  با فضایی خصوصی که معمولاً اصل محرمیت در طراحی و احداث آن رعایت ‌شده تا اهل آن از دید نامحرم محفوظ بمانند، آشنا می شود. نشاط، امنیت، تعامل و بسیاری از مولفه های اینچنینی در وسعت خانه قابل دریافت است.

حال آنکه  در خانه‌های ۲۵ متری، دیگر جایی برای همنشینی ها، دورهمی ها و شب نشینی های خانوادگی نیست و در واقع با محدود شدن مساحت خانه ها و تنزل یافتن مفهوم مسکن به خوابگاه و سرپناه این خانه‌ها کفاف زندگی خانواده‌های بیش از ۲ نفر را نخواهد داشت.

ضمن آنکه به اعتقاد بسیاری از آسیب شناسان اجتماعی، خانه های مینیاتوری و منبسط شده، محمل مناسبی است برای رشد آفاتی همچون خشونت، پرخاشگری، ناامیدی، و بیماری‌های روحی روانی که سلامت نهاد خانواده را تهدید می کند.

از همین روست که تعالیم و آموزه های اسلامی نیز یکی از خوشبختی های فرد مسلمان و آسایش او را در وسعت خانه و بزرگی مساحت آن می داند؛ چنانکه رسول اکرم(ص) می فرمایند: از سعادت و خوشبختی مسلمان، وسعت خانه اوست.

این مفاهیم، یعنی رعایت ارزش ‌های فرهنگی و حفظ حرمت و منزلت خانواده در معماری مسکن در سیاست‌های ابلاغی کلی نظام در امور «مسکن» از سوی رهبر انقلاب و در قانون جهش تولید مسکن با عنوان رعایت هویت ایرانی - اسلامی در معماری ساخت‌وسازها مورد تاکید قرار گرفته و ضوابطی برای آن تعریف شده است.

بنابر آنچه اشاره شد به نظر می رسد ارایه طرح پیشنهادهای اینچنینی بدون توجه به ملاحظات و نبود پیوست فرهنگی در آن، وضع قوانینی همچون قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و الزام دستگاه‌های اجرایی را برای تأمین و ارتقای کیفیت مسکن بی اثر خواهد کرد.

بگذریم از اینکه به گفته کارشناسان حوزه مسکن به نظر می رسد حتی در صورت تصویب این طرح در هیئت وزیران، باز هم بهای تمام شده واحدهای مسکونی یادشده بر اساس آخرین متوسط قیمت هر متر واحد مسکونی در تهران در تیرماه سال گذشته - یعنی ۴۴ میلیون و ۸۴۰ هزار و ۷۰۰ تومان - ارزشی بیش از ۹۰۰ میلیون تومان خواهد داشت و اصلاً معلوم نیست چه تعداد از اقشار کم درآمد می‌توانند چنین واحدهایی را تملک کنند؟