لیلا لاریچه: به همت مرکز ارتباطات و رسانه آستان قدس رضوی و با مشارکت سازمان صداوسیما، در دهه آخر ماه صفر، برنامه تلویزیونی «منم بچه مسلمان» ویژه مخاطبان دهه نودی تولید و پخش خواهد شد. برنامه تلویزیونی «منم بچه مسلمان» که در دهه کرامت امسال در حرم مطهر رضوی تولید و پخش شد، مورد استقبال گسترده خانواده‌ها و مخاطبان گروه سنی کودک و نوجوان قرار گرفت و با اتکا به این تجربه موفق، اجرای دوباره آن ویژه دهه آخر ماه صفر برنامه‌ریزی شد. بر این اساس، در آستانه دهه پایانی ماه صفر ویژه‌برنامه «منم بچه مسلمان» در حرم مطهر رضوی ضبط و از شبکه‌های سیما روی آنتن می‌رود. این برنامه ضمن پرداختن به موضوعات مذهبی و قرآنی با محوریت پیامبر گرامی اسلام(ص)، امام حسن مجتبی(ع) و امام رضا(ع)، شامل بخش‌های مختلف نمایشی، دکلمه‌خوانی، قصه‌خوانی و معرفی اماکن حرم مطهر رضوی خواهد بود. در این برنامه علاوه بر بخش‌های نمایشی، به معرفی اماکن متبرکه رضوی و آموزش آداب زیارت پرداخته می‌شود.
«منم بچه مسلمان، که دارم دین و ایمان، کتابم هست قرآن، رسولم داده فرمان، به وقت صبحگاهی، کنم شکر الهی...» شعری که از اشعار کودکانه و نوستالژی‌های دهه شصتی‌ها بود، امروز تبدیل به برنامه‌ای تلویزیونی به نام «منم بچه مسلمان» شده که چند سال است از شبکه قرآن و شبکه پویا پخش می‌شود. برنامه‌ای ترکیبی که با محوریت یک روحانی «حجت‌الاسلام محمدصادق مقدسیان» تلاش می‌کند بخشی از آموزه‌های دینی را از طریق بخش‌های مختلف پیش‌بینی شده در برنامه، برای کودکان بیان کند. اما این روزها و در رواق کودک حرم مطهر رضوی، بخش‌هایی از این برنامه با حضور کودکان زائر و مجاور حرم مطهر رضوی در حال ضبط بود که این کار روز گذشته به پایان رسید.
به بهانه این موضوع، در گفت‌وگو با «مهدی نیک‌روش» تهیه‌کننده و کارگردان، به بررسی این برنامه و تولید این‌گونه برنامه‌ها برای تقویت ابعاد معارفی و مذهبی مخاطبان کودک پرداخته‌ایم که آنچه در ادامه می‌آید، حاصل این گفت‌وگو است.
می‌خواهیم نهالی را که استاد راستگو کاشت بارور کنیم
برنامه «منم بچه مسلمان» برنامه‌ای بود که سال۱۳۹۷ کلید خورد. هدف اصلی برنامه این بود آموزه‌های قرآنی را از طریق بازی و نمایش به کودکان منتقل کند و به همین منظور سطح سنی آموزش‌ها را پایین آورده‌ایم.
ایده اصلی این موضوع از ارتباط من با مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین راستگو شکل گرفت. از کودکی از آموزش‌های ایشان بهره‌مند می‌شدم و شاگرد ایشان بودم. ایده اولیه این برنامه را هم از ایشان گرفتم. در حقیقت تلاش می‌کنم مسیری را که ایشان در زمینه تربیت کودکان آغاز کرده بود، ادامه دهم و می‌خواهیم نهالی را که مرحوم راستگو کاشت بارور کنیم.
پس از ضبط نخستین قسمت‌های برنامه، آن را برای مرحوم راستگو ارائه دادم. ایشان بسیار استقبال کرده و تشویق به ادامه راه کردند.
فصل اول برنامه سال ۱۳۹۷ تولید شد که شامل ۵۰ قسمت بود. در ادامه، فصل دوم با ۱۰۰ قسمت و فصل سوم و چهارم با ۱۸۰قسمت تولید شد و در حال حاضر نیز در جریان فصل پنجم این برنامه شامل ۱۰۰قسمت هستیم. اتفاقی هم که در حرم مطهر رضوی شکل می‌گیرد، بخشی از فصل پنجم برنامه است که به صورت یک ویژه‌برنامه هشت قسمتی ضبط می‌شود.
اصرار داشتم در این برنامه از حضور روحانی استفاده کنم
از ابتدا اصرار داشتم در این برنامه از حضور روحانی استفاده و این دیدگاه را در بچه‌ها تقویت کنم که مرجع پاسخ‌گویی در زمینه مسائل دینی، روحانیان هستند. همه نمی‌توانند در زمینه مسائل دینی، پاسخی دقیق داشته باشند. «منم بچه مسلمان» برنامه‌ای است که به صورت متوسط هر قسمت آن ۳۵دقیقه است و در قالب محتواهایی ازجمله نمایش، سرود و... ارائه می‌شود. این برنامه با آیتم تیتراژ و شعر «منم بچه مسلمان» آغاز می‌شود، ضمن اینکه این دقت وجود داشته هر بخش بیش از پنج دقیقه نباشد تا برای کودک خسته‌کننده نباشد. علاوه بر اینکه بخش‌ها با یکدیگر ارتباط دارند و هر یک، مکمل بخش بعدی خواهد بود.
با توجه به علاقه‌ای که کودکان به موسیقی دارند و تأثیری که موسیقی و محتوای آن می‌تواند داشته باشد، از سرود هم استفاده کرده‌ایم. سرودی شامل معنی و محتوای سوره حمد که برای کودکان قابل فهم است. در فصل‌های گذشته هم بیش از ۱۰سرود با محتواهای مرتبط با مسجد، ایران و... تولید کردیم.
تلاش می‌کنیم بچه‌ها با مفاهیم قرآن عجین شوند
در فصل جدید برنامه، هر روز یک آیه کوتاه یا بخشی از یک آیه قرآن در نظر گرفته می‌شود و برنامه حول محور آن آیه تولید می‌شود. آیاتی که موضوع خاصی داشته یا یک داستان یا ضرب‌المثل را به همراه خود دارند. در بخشی از برنامه، آیه موردنظر با بچه‌ها چند بار همخوانی می‌شود. تلاش ما بر این است روان‌خوانی آیه شکل بگیرد. آیه روی نمایشگر یا تلویزیون ظاهر می‌شود و به میزان دریافت و سن و سال بچه‌ها، در ذهن آن‌ها نقش می‌بندد. تلاش می‌کنیم بچه‌ها را با مفهوم آیه عجین کنیم. حفظ آیه برای ما در اولویت نیست. برنامه بر پایه همین آیه قرآن شکل می‌گیرد. بر اساس تصمیم تیم سردبیری، آیاتی برای بچه‌ها انتخاب می‌شود که موضوع آن‌ها با سنین کودکی سنخیت داشته باشد و فهم آن‌ها آسان باشد. آیاتی انتخاب می‌شود که کاربردی باشد و تکیه مهم در انتخاب آیات نیز موضوعات اخلاقی است.
نباید زمان را برای آموزش از دست بدهیم
اعتقاد داریم بچه‌ها به دلیل برخی شرایط موجود در جامعه یا خانواده‌ها، از مفاهیم اخلاقی فاصله گرفته‌اند. مفاهیمی که ممکن است از نظر خانواده‌ها حل شده باشد، ولی در حقیقت هنوز به‌درستی در ذهن بچه‌ها شکل نگرفته است. هرچند در آموزه‌های دینی داریم کودکان هفت سال اول را به بازی بگذرانند و آموزش‌ها از هفت سال دوم زندگی به آن‌ها ارائه شود و خیلی‌ها هنوز هم اعتقاد دارند این‌گونه آموزش‌ها برای خردسالان زود است، اما در مورد کودکی که توانایی نصب و حذف کردن و استفاده از انواع نرم‌افزارها روی گوشی تلفن همراه و تبلت را حتی بهتر از والدین خود دارد، نمی‌توان گفت توانایی درک و فهم مسائل را ندارد و هر چه زمان بگذرد، آموزش او دیر می‌شود و ممکن است شکل‌گیری شخصیت او به‌درستی صورت نگیرد. حتی اگر زمان را از دست بدهیم، فرصت و انگیزه یادگیری هم برای او از دست می‌رود.
ادعا داریم، اما تولیدات ما بسیار اندک است
حدود ۲۰سال است به تولید برنامه‌های مذهبی مشغولیم و سعی می‌کنیم برنامه‌ها را براساس نیاز جامعه به‌روزرسانی کنیم. بخشی از کمبودهایی که در برنامه‌ها دیده می‌شود، به نگاه ما و مسئولان به رسانه برمی‌گردد.
ما ساخت برنامه برای خردسالان را با «آفتاب گردون» شروع کردیم. خیلی از دوستان مذهبی به ما خرده گرفتند که انتقال این مفاهیم به کودکان زود است، اما الان می‌بینیم این سخن درستی نبوده است.
کار کردن برای کودک و نوجوان و حرکت در این مسیر بسیار سخت است. کار سخت دیگر در این مسیر این است مسئولان و تصمیم‌گیرندگان را هم مجاب کنیم همراهی کنند و این موضوع را بپذیرند. با اینکه همه داعیه دارند باید کودک را به سمت و سوی «کودک دینی» پیش ببریم، اما به همان نسبت حاضر نیستند بابت این موضوع هزینه کنند. بنابراین به اینجا می‌رسیم که ادعا داریم، اما تولیدات ما بسیار اندک است. متأسفانه برخی فقط می‌خواهند بیلان کاری ارائه دهند و فقط کارهایی را انجام دهند که مجبورند، اما از کارهای جدید فرار می‌کنند و حاضر به انجام آن نیستند. ما نیاز به تولید برنامه‌هایی با قالب‌های متنوع داریم. حتی نیاز داریم مسابقه‌هایی متناسب با کودکان تولید کنیم. باید در این‌گونه قالب‌ها محتوای کلان قرآنی را با بیانی ظریف و قابل فهم برای کودکان بیان کنیم.
فضایی که می‌تواند یک استودیو برای کودکان باشد
ویژه‌برنامه‌ای که در حرم مطهر رضوی ضبط شد، شامل هشت قسمت برای پخش در دهه آخر ماه صفر است. این برنامه با مشارکت آستان قدس رضوی در رواق کودک حرم مطهر ضبط شد و تهیه‌کننده، شبکه قرآن است. به دلیل آنکه به صورت ویژه‌نامه تعریف شده، بخشی از بخش‌های کلی برنامه بچه مسلمان را ندارد؛ اما در استودیو فضا متفاوت است. ضمن اینکه تعداد بچه‌هایی که در برنامه حضور دارند نیز متفاوت است. در ضبط استودیو، برنامه با حدود ۱۰کودک ضبط می‌شود. در حالی که در برنامه‌های حرم مطهر رضوی، تعداد زیادی از بچه‌ها به عنوان میهمانان برنامه در محل ضبط حضور پیدا می‌کنند و از نزدیک می‌توانند مراحل ضبط یک برنامه ویژه کودک را هم ببینند. حرم مطهر در این فضا که برای کودک پیش‌بینی کرده، قابلیت این را دارد که به یک استودیوی تولید برنامه‌های مذهبی ویژه کودکان هم تبدیل شود. البته برخی زیرساخت‌ها باید در آن به وجود بیاید.
رواق کودک بخشی از رؤیای من بود
با دیدن فضای رواق کودک، حال و هوای خوبی پیدا کردم. بخشی از آرزوهایی که در گذشته برای حضور کودکان در یک فضای مذهبی داشتم، در اینجا محقق می‌شود. فضایی که می‌تواند برای یک کودک، یک زیارت خاطره‌ساز باشد. ضمن اینکه نباید از یاد ببریم نسل جدید، با نسل ما تفاوت دارد و اگر چنین فضاهایی برای آن‌ها فراهم نشود، شاید انگیزه کمی برای حضور در این‌گونه فضاها داشته باشند. نباید بگذاریم بچه‌ها از فضاهای معنوی دور شوند. باید با راهکارهای جدید، بچه‌ها را هر چه بیشتر به فضاهای مذهبی نزدیک کنیم. از برخی افراد برای ادامه این برنامه تشکر می‌کنم. از مرحوم راستگو که ایده‌پرداز اصلی این برنامه بودند تا حجت‌الاسلام محمدصادق مقدسیان که به عنوان مجری و کارشناس در کنار این برنامه بوده‌اند. از سردبیر برنامه آقای حبیبی و دوستانی ازجمله آقایان کوهستانی، مقیم، حاج بابایی و... خانم‌ها حیدری و... نیز باید تشکر کرد.
به بهانه این موضوع، در گفت‌وگو با «مهدی نیک‌روش» تهیه‌کننده و کارگردان، به بررسی این برنامه و تولید این‌گونه برنامه‌ها برای تقویت ابعاد معارفی و مذهبی مخاطبان کودک پرداخته‌ایم که آنچه در ادامه می‌آید، حاصل این گفت‌وگو است.
می‌خواهیم نهالی را که استاد راستگو کاشت بارور کنیم
برنامه «منم بچه مسلمان» برنامه‌ای بود که سال۱۳۹۷ کلید خورد. هدف اصلی برنامه این بود آموزه‌های قرآنی را از طریق بازی و نمایش به کودکان منتقل کند و به همین منظور سطح سنی آموزش‌ها را پایین آورده‌ایم.
ایده اصلی این موضوع از ارتباط من با مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین راستگو شکل گرفت. از کودکی از آموزش‌های ایشان بهره‌مند می‌شدم و شاگرد ایشان بودم. ایده اولیه این برنامه را هم از ایشان گرفتم. در حقیقت تلاش می‌کنم مسیری را که ایشان در زمینه تربیت کودکان آغاز کرده بود، ادامه دهم و می‌خواهیم نهالی را که مرحوم راستگو کاشت بارور کنیم.
پس از ضبط نخستین قسمت‌های برنامه، آن را برای مرحوم راستگو ارائه دادم. ایشان بسیار استقبال کرده و تشویق به ادامه راه کردند.
فصل اول برنامه سال ۱۳۹۷ تولید شد که شامل ۵۰ قسمت بود. در ادامه، فصل دوم با ۱۰۰ قسمت و فصل سوم و چهارم با ۱۸۰قسمت تولید شد و در حال حاضر نیز در جریان فصل پنجم این برنامه شامل ۱۰۰قسمت هستیم. اتفاقی هم که در حرم مطهر رضوی شکل می‌گیرد، بخشی از فصل پنجم برنامه است که به صورت یک ویژه‌برنامه هشت قسمتی ضبط می‌شود.
اصرار داشتم در این برنامه از حضور روحانی استفاده کنم
از ابتدا اصرار داشتم در این برنامه از حضور روحانی استفاده و این دیدگاه را در بچه‌ها تقویت کنم که مرجع پاسخ‌گویی در زمینه مسائل دینی، روحانیان هستند. همه نمی‌توانند در زمینه مسائل دینی، پاسخی دقیق داشته باشند. «منم بچه مسلمان» برنامه‌ای است که به صورت متوسط هر قسمت آن ۳۵دقیقه است و در قالب محتواهایی ازجمله نمایش، سرود و... ارائه می‌شود. این برنامه با آیتم تیتراژ و شعر «منم بچه مسلمان» آغاز می‌شود، ضمن اینکه این دقت وجود داشته هر بخش بیش از پنج دقیقه نباشد تا برای کودک خسته‌کننده نباشد. علاوه بر اینکه بخش‌ها با یکدیگر ارتباط دارند و هر یک، مکمل بخش بعدی خواهد بود.
با توجه به علاقه‌ای که کودکان به موسیقی دارند و تأثیری که موسیقی و محتوای آن می‌تواند داشته باشد، از سرود هم استفاده کرده‌ایم. سرودی شامل معنی و محتوای سوره حمد که برای کودکان قابل فهم است. در فصل‌های گذشته هم بیش از ۱۰سرود با محتواهای مرتبط با مسجد، ایران و... تولید کردیم.
تلاش می‌کنیم بچه‌ها با مفاهیم قرآن عجین شوند
در فصل جدید برنامه، هر روز یک آیه کوتاه یا بخشی از یک آیه قرآن در نظر گرفته می‌شود و برنامه حول محور آن آیه تولید می‌شود. آیاتی که موضوع خاصی داشته یا یک داستان یا ضرب‌المثل را به همراه خود دارند. در بخشی از برنامه، آیه موردنظر با بچه‌ها چند بار همخوانی می‌شود. تلاش ما بر این است روان‌خوانی آیه شکل بگیرد. آیه روی نمایشگر یا تلویزیون ظاهر می‌شود و به میزان دریافت و سن و سال بچه‌ها، در ذهن آن‌ها نقش می‌بندد. تلاش می‌کنیم بچه‌ها را با مفهوم آیه عجین کنیم. حفظ آیه برای ما در اولویت نیست. برنامه بر پایه همین آیه قرآن شکل می‌گیرد. بر اساس تصمیم تیم سردبیری، آیاتی برای بچه‌ها انتخاب می‌شود که موضوع آن‌ها با سنین کودکی سنخیت داشته باشد و فهم آن‌ها آسان باشد. آیاتی انتخاب می‌شود که کاربردی باشد و تکیه مهم در انتخاب آیات نیز موضوعات اخلاقی است.
نباید زمان را برای آموزش از دست بدهیم
اعتقاد داریم بچه‌ها به دلیل برخی شرایط موجود در جامعه یا خانواده‌ها، از مفاهیم اخلاقی فاصله گرفته‌اند. مفاهیمی که ممکن است از نظر خانواده‌ها حل شده باشد، ولی در حقیقت هنوز به‌درستی در ذهن بچه‌ها شکل نگرفته است. هرچند در آموزه‌های دینی داریم کودکان هفت سال اول را به بازی بگذرانند و آموزش‌ها از هفت سال دوم زندگی به آن‌ها ارائه شود و خیلی‌ها هنوز هم اعتقاد دارند این‌گونه آموزش‌ها برای خردسالان زود است، اما در مورد کودکی که توانایی نصب و حذف کردن و استفاده از انواع نرم‌افزارها روی گوشی تلفن همراه و تبلت را حتی بهتر از والدین خود دارد، نمی‌توان گفت توانایی درک و فهم مسائل را ندارد و هر چه زمان بگذرد، آموزش او دیر می‌شود و ممکن است شکل‌گیری شخصیت او به‌درستی صورت نگیرد. حتی اگر زمان را از دست بدهیم، فرصت و انگیزه یادگیری هم برای او از دست می‌رود.
ادعا داریم، اما تولیدات ما بسیار اندک است
حدود ۲۰سال است به تولید برنامه‌های مذهبی مشغولیم و سعی می‌کنیم برنامه‌ها را براساس نیاز جامعه به‌روزرسانی کنیم. بخشی از کمبودهایی که در برنامه‌ها دیده می‌شود، به نگاه ما و مسئولان به رسانه برمی‌گردد.
ما ساخت برنامه برای خردسالان را با «آفتاب گردون» شروع کردیم. خیلی از دوستان مذهبی به ما خرده گرفتند که انتقال این مفاهیم به کودکان زود است، اما الان می‌بینیم این سخن درستی نبوده است.
کار کردن برای کودک و نوجوان و حرکت در این مسیر بسیار سخت است. کار سخت دیگر در این مسیر این است مسئولان و تصمیم‌گیرندگان را هم مجاب کنیم همراهی کنند و این موضوع را بپذیرند. با اینکه همه داعیه دارند باید کودک را به سمت و سوی «کودک دینی» پیش ببریم، اما به همان نسبت حاضر نیستند بابت این موضوع هزینه کنند. بنابراین به اینجا می‌رسیم که ادعا داریم، اما تولیدات ما بسیار اندک است. متأسفانه برخی فقط می‌خواهند بیلان کاری ارائه دهند و فقط کارهایی را انجام دهند که مجبورند، اما از کارهای جدید فرار می‌کنند و حاضر به انجام آن نیستند. ما نیاز به تولید برنامه‌هایی با قالب‌های متنوع داریم. حتی نیاز داریم مسابقه‌هایی متناسب با کودکان تولید کنیم. باید در این‌گونه قالب‌ها محتوای کلان قرآنی را با بیانی ظریف و قابل فهم برای کودکان بیان کنیم.
فضایی که می‌تواند یک استودیو برای کودکان باشد
ویژه‌برنامه‌ای که در حرم مطهر رضوی ضبط شد، شامل هشت قسمت برای پخش در دهه آخر ماه صفر است. این برنامه با مشارکت آستان قدس رضوی در رواق کودک حرم مطهر ضبط شد و تهیه‌کننده، شبکه قرآن است. به دلیل آنکه به صورت ویژه‌نامه تعریف شده، بخشی از بخش‌های کلی برنامه بچه مسلمان را ندارد؛ اما در استودیو فضا متفاوت است. ضمن اینکه تعداد بچه‌هایی که در برنامه حضور دارند نیز متفاوت است. در ضبط استودیو، برنامه با حدود ۱۰کودک ضبط می‌شود. در حالی که در برنامه‌های حرم مطهر رضوی، تعداد زیادی از بچه‌ها به عنوان میهمانان برنامه در محل ضبط حضور پیدا می‌کنند و از نزدیک می‌توانند مراحل ضبط یک برنامه ویژه کودک را هم ببینند. حرم مطهر در این فضا که برای کودک پیش‌بینی کرده، قابلیت این را دارد که به یک استودیوی تولید برنامه‌های مذهبی ویژه کودکان هم تبدیل شود. البته برخی زیرساخت‌ها باید در آن به وجود بیاید.
رواق کودک بخشی از رؤیای من بود
با دیدن فضای رواق کودک، حال و هوای خوبی پیدا کردم. بخشی از آرزوهایی که در گذشته برای حضور کودکان در یک فضای مذهبی داشتم، در اینجا محقق می‌شود. فضایی که می‌تواند برای یک کودک، یک زیارت خاطره‌ساز باشد. ضمن اینکه نباید از یاد ببریم نسل جدید، با نسل ما تفاوت دارد و اگر چنین فضاهایی برای آن‌ها فراهم نشود، شاید انگیزه کمی برای حضور در این‌گونه فضاها داشته باشند. نباید بگذاریم بچه‌ها از فضاهای معنوی دور شوند. باید با راهکارهای جدید، بچه‌ها را هر چه بیشتر به فضاهای مذهبی نزدیک کنیم. از برخی افراد برای ادامه این برنامه تشکر می‌کنم. از مرحوم راستگو که ایده‌پرداز اصلی این برنامه بودند تا حجت‌الاسلام محمدصادق مقدسیان که به عنوان مجری و کارشناس در کنار این برنامه بوده‌اند. از سردبیر برنامه آقای حبیبی و دوستانی ازجمله آقایان کوهستانی، مقیم، حاج بابایی و... خانم‌ها حیدری و... نیز باید تشکر کرد.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
نظر شما