پدیدهای معنوی و پرجاذبه که به اعتقاد برخی با منافع ملی ما تعارض دارد. اما این بار میخواهیم از منظر منافع ملی به این اربعین بنگریم. رویکردی که روایت کارکردگرایانه را مورد توجه خود قرار میدهد. هرچند تقلیل اربعین به رویکرد کارکردی اجحاف در حق آن است، اما نگاه منفعتمحور نیز خالی از لطف نیست.
تقویت ژئوکالچر شیعه: در نگاه فراملی اربعین موجب تقویت ژئوکالچر شیعه میشود. حضور ایرانیان در کنار شیعیان در کشور عراق میتواند به تقویت جناح شیعی در منطقه منجر شود و به باز تولید گفتمان هویتی تشیع بینجامد. تقویت سیاست همسایگی: منافع ملی کشورها با سیاست تنشزدایی حاصل میشود.
اربعین خود عامل تنشزدایی در منطقه است، کشورهای منطقه در موعد اربعین به ایران میآیند تا از مرز کشورمان به عراق سفر کنند و این مسئله ضمن ارزآوری بهراحتی موجب تقویت سیاست همسایگی ما خواهد شد. سیاست همسایگی چنانچه هوشمندانه اجرا شود، تأمین کننده منافع ملی ما خواهد بود.
در سالهای گذشته موعد اربعین به کاهش درگیریهای داخلی در کشور عراق نیز منجر شده است. تقویت استحکام ملی: اربعین در داخل ایران نیز موجب کمرنگ شدن قومیتگرایی و یکپارچگی ملت خواهد شد.
هر عاملی که منجر به تقویت همبستگی درونی یک ملت شود، حتماً موجب تقویت منافع ملی نیز خواهد شد. تقویت دیپلماسی عمومی: اربعین میتواند قدرت نرم ما را افزایش دهد.
خلق تصویر زیبا از موکبهای ایرانی در کنار موکبهای عراقی نیز نقطه عطفی برای نشان دادن هویت مردمان ماست. بازتاب رسانهای از مقوله اربعین نیز میتواند به درهم تنیدگی امت اسلامی منجر شود و وجهه ایران را بهبود بخشد. آمارها نشان میدهد حداقل از
۶۰ کشور دنیا در مراسم اربعین حسینی حاضر میشوند.
توسعه گردشگری: اربعین زمان مناسبی برای توسعه زیرساختهای داخلی برای پذیرا شدن از گردشگران خارجی است. ایران پل ارتباطی با کشورهای عربی است. ورود زائران از کشورهای مختلف به ایران برای رسیدن به عراق، برای ایران فرصتی راهبردی است تا با آن گردشگری خود را توسعه دهد.
بسیاری از مردم کشورهای دیگر از شهرهای مذهبی ایران مانند مشهد و قم نیز بازدید میکنند و حتی برخی ممکن است از حذف روادید میان کشور خود صرفاً به عنوان فرصتی برای سفر به ایران استفاده کنند که در هر صورت منجر به ارزآوری و رونق اقتصادی خواهد شد. افزایش تبادلات گمرکی و صادرات: اربعین موجب افزایش تبادلات راهبردی ایران با کشورهای مختلف شده است.
مردم کشورهای مختلف برای برپایی موکب در کشور عراق از مرز ایران اقدام میکنند و این مسئله موجب بالارفتن تبادلات گمرکی و تراز تجاری ما با کشورهای همسایه خواهد شد.
امکان تبدیل گذرگاههای مرزی به هابتجاری: با افزایش حمل ونقل کامیونها و عبور مرور زائران اربعینی میتوان پیشبینی کرد در صورت احداث زیرساختهای مناسب امکان تبدیل مرزهایی مانند
قصر شیرین و مهران به هاب اقتصادی وجود دارد یا حتی میتوان به عنوانهاب فصلی به آن نگریست.
تقویت رویکرد ضداستکباری در منطقه: اربعین نوعی گردهمایی برای مقابله با ظلم جهانی تلقی میشود.
سالهاست اربعین با تجمعهای کوچک و بزرگ و شعارهای ضدآمریکایی و ضداسرائیلی همراه شده است و این مسئله تقویت رویکرد ضدامپریالیستی جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود؛ رویکردی که ریشه در ظلم ستیزی شیعه در طول تاریخ دارد.
در مجموع میتوان گفت اگر چه اربعین یک پدیده فراملی و مذهبی است، اما دستاوردهای ملی آن نیز غیر قابل انکار است و این مسئله توجه جدی مسئولان به این رویداد مهم را میطلبد.
نظر شما