این دو کشور در حال حاضر، دو قدرت بسیار با نفوذ در منطقه محسوب می‌شوند. در طول تاریخ الگوی روابط ایران و ترکیه تضاد و همکاری بوده است.

آغاز درگیری جدی میان ایران و عثمانی، به تنش میان صفویان و امپراتوری‌ عثمانی و جنگ چالدران می‌رسد. پس از آن نیز هفت جنگ دیگر اتفاق افتاده است. سرانجام با امضای عهدنامه قصر شیرین در سال ۱۶۳۹م، مرزهای دو کشور به صورت کنونی درآمد.

نیاز ایرانیان و عثمانی‌ها به دانـش جنگـی غــرب، زمینه مداخله بیگانگان را فراهم ساخت. قرارداد دوم ارزروم با مداخلات غربی‌ها به ضرر ایران امضا شد.

کشورمان در جنگ جهانی اول با اتخاذ سیاست بی‌طرفی راه را برای مداخله غربی‌ها و عثمانی باز کرد. پس از جنگ جهانی اول، امپراتوری عثمانی سقوط کرد و آنچه از آن باقی ماند را امروز به‌نام ترکیه می‌شناسیم.

کودتای رضا خان، روابط جدیدی را با ترکیه رقم‌زد. مصطفی کمال پاشا ـ آتاتورک- توانست اثر زیادی روی رضاخان داشته باشد و نوع پوشش بخشی از مردم را تغییر دهد و تفکرات ناسیونالیستی را در شاه ایران توسعه دهد. روابط رضاشاه با آتاتورک در این دوره بسیار حسنه بوده است. البته بهتر است بگوییم این دوران دوره وادادگی شاه ایران در مقابل ترکیه است.

قرارداد مرزی ایران و ترکیه در دوم بهمن ۱۳۱۰ شمسی میان دو کشور به امضای طرفین رسید و طی آن، دو منطقه مهم و استراتژیک قره‌سو و آرارات به ترکیه واگذار شد. انعقاد پیمان سعدآباد در هفدهم تیر۱۳۱۶ با حضور ایران، ترکیه، عراق و افغانستان، یکی از مسائل مهم در روابط امنیتی دو کشور را رقم زد.

پس از آن پیمان بغداد (سنتو)، میان عراق، ترکیه، انگلیس، پاکستان و ایران منعقد شد و هدف آن مقابله با کمونیسم بود و به نزدیکی روابط دو کشور منجر شد.

پس از انقلاب هم روابط دو کشور هیچ‌گاه به درگیری نینجامیده، اما به این معنا نیست که سیاست دو کشور همواره حسنه بوده است. این روابط نیمه حسنه، به‌دلیل تفاوت در مواضع استراتژیک دو کشور نظیر روابط با اسرائیل، مسئله کردها و روابط دو کشور با سوریه و عراق شکل گرفته است. استقرار سامانه دفاع موشکی ناتو در ترکیه و مسئله بحرین نیز یکی از چالش‌های میان آن‌ها بوده است. 

باوجود اختلافات شدید راهبردی میان دو کشور، ایران در مسئله کودتای ترکیه یکی از مخالفان کودتای غیرقانونی بود و این مسئله فصل جدیدی در روابط دو کشور را رقم زد.

بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با رجب طیب اردوغان، حاکی از اهمیت روابط دو کشور است: «ما امنیت ترکیه و مرزهای آن را امنیت خود می‌دانیم... ما همواره از دولت شما در مسائل داخلی و در مقابل دخالت‌ها دفاع کرده‌ایم و همچنان‌که گفتید دوستان دوران سخت یکدیگر هستیم و برای ملت مسلمان ترکیه دعا می‌کنیم».
پس از انتخاب احمدی‌نژاد و مخالفت غربی‌ها با برنامه هسته‌ای ایران، ترکیه تلاش کرد به عنوان یک میانجی بین‌المللی ظاهر شود. اما در پی حضور مستشاری ایران در یمن، رجب طیب اردوغان ایران را به تلاش برای تسلط بر خاورمیانه متهم کرد. هرچند، کمی بعد، به ایران آمد و با استقبال سرد ایران مواجه شد.

ساخت دیوار امنیتی مرزی میان ایران و ترکیه نیز به واکنش منفی وزارت خارجه ایران منجر شد. در این زمینه ایران اعلام کرده است ترکیه باید موافقت تهران را جلب کند. سفر مهم محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور در مراسم تحلیف اردوغان، نشانه توجه جمهوری اسلامی ایران به روابط ویژه‌ با ترکیه است که در راستای سیاست همسایگی دولت سیزدهم ارزیابی می‌شود.

هرچند روابط تهران-آنکارا در دوره جدید، از حوزه‌های اقتصادی و تجاری، به همکاری‌های امنیتی نیز منجر شده است، اما میزان حجم روابط با ایران (قبل و بعد تحریم)، افزایش چندانی نداشته است.