شهر فرشته‌های سفیدپوش در جنوب شرقی استان اصفهان قرار گرفته است؛ شهری که در دنیا به سفیدپوشی بی‌مانند بانوانش مشهور است، نزدیک‌ترین شهر به تالاب بین المللی بی‌جان و خشکیده گاوخونی.

*

ورزنه شهر فرشتگان سفیدپوش تنها شهر دنیا که این رسم زیبا در آن از پیش از اسلام وجود داشته و هنوز هم سفیدپوشی بانوانش بخشی از سبک زندگی مردم این دیار است.

ورزنه شهری است تاریخی و کهن که آن‌ را نگین شرق استان اصفهان می‌دانند؛ چرا که میراث تمدنی بسیاری را درون خود جای داده است. ظواهر ابنیه تاریخی شهر و میراث ناملموس موجود در شهر فرشتگان سفیدپوش گواه این موضوع است.

اما مهم‌ترین چیزی که در ایران و حتی جهان عامل شهرت شهر ورزنه شده، رسم سفیدپوشی و چادر و مقنعه سفید بانوان ورزنه‌ای است؛ گونه‌ای از پوشش کهن که به عقیده برخی به زمان پیش از اسلام و رابطه نزدیک مردم ورزنه با مردم یزد و گرایش آن‌ها به آیین زرتشت بازمی‌گردد.

*

در کوچه و خیابان‌های ورزنه و اماکن مختلف آن حتی در سازمان‌ها و نهادهای دولتی هم هنوز بانوان با چادر سفید رفت و آمد دارند و این آیین زیبا را در شهر فرشتگان سفیدپوش حفظ کرده‌اند، در کنار آن همواره مردم ورزنه در همایش‌ها و نمایشگاه‌ها سنت چادر سفیدپوشی خود را به مردم شهرها و کشورهای مختلف عرضه می‌کرده‌اند.

سنت چادر سفیدپوشی ورزنه تاجایی جذابیت پیدا کرده است که حتی گردشگرانی که به این شهر سفر می‌کنند هم اقدام به تهیه چادر سفید کرده و همرنگ فرشتگان سفیدپوش شهر می‌شوند و ساعاتی را در شهر با لباس فرشتگان تردد می‌کنند.

چادرهای سفید بانوان ورزنه حال و هوای لطیفی به این شهر کویری داده است. انگار رنگ سفید عطری خوش و حسی پاک را به دیدگان ناظران هدیه می‌دهد، به ویژه در روز و روزگاری که همه چیز حال و هوایی خشن به خود گرفته است، در هم آمیختن این روحیه با شهری مملو از چادرهای سفید و چادر به سرهای سفیدپوش بسیار جذاب است.

*

ورزنه بیشتر از اصفهان به یزد نزدیک است. خیلی‌ها همین قرابت دیرینه یزد و ورزنه را یکی از علل گرایش مردم این سرزمین به سفیدپوشی عنوان می‌کنند؛ چرا که در قرون و اعصار گذشته عمده مردم یزد زرتشتی بوده‌اند و این آیین وارد شهر ورزنه نیز می‌شود و لباس زرتشتیان همواره سفید بوده، بسیاری معتقدند گرایش به آیین زرتشت پیش از ورود اسلام به ایران و مراودات گسترده با یزد یکی از ریشه‌ها و عوامل سفیدپوشی مردم شهر ورزنه است، ضمن اینکه حجاب بانوان زرتشتی نیز بسیار شبیه به چادر و مقنعه‌پوشی کنونی زنان مسلمان بوده است.

در میان احکام اسلامی نیز لباس سفید و رنگ سفید از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و توصیه شده است، همچنین از دیرباز فرهنگ ایرانی سفید را رنگ پاکی و یک‌رنگی و صلح و آرامش می‌دانسته است و در فرهنگ کهن ایران زمین نیز پوشیدن رنگ سفید و لباس سفید به تن داشتن بر دیگر رنگ‌ها ارجحیت داشته است.

*

علاوه بر این، ورزنه آفتابی سوزان دارد، آفتابی که می‌گویند از عوامل گرایش بانوان محجوب ورزنه‌ای به رنگ سفید است.

شهر فرشتگان سفیدپوش اگرچه امروزه از بی آبی و خشکی تالاب گاوخونی محزون است اما در گذشته نه چندان دور آخرین قدمگاه زنده‌رود بوده و پس از آن هم از تالاب گاوخونی بهره می‌برده است. به همین دلیل پنبه‌کاری و تولید پنبه از مشاغل سنتی و قدیمی ورزنه محسوب می‌شود. ورزنه‌ای‌ها از گذشته تا به امروز به تولید نخ و پارچه پنبه‌ای و کرباس بافی اشتغال داشته‌اند و این پارچه‌های کرباسی و پنبه‌ای به رنگ سفید بوده است. بماند که منسوجات سفید هم همواره نزد ایرانیان رنگی محبوب بوده است.یکی از دیگر دلایل گرایش مردم شهر فرشتگان سفید به استفاده از پوشش سفید برای بانوان از دیرباز تا به امروز را همین صنعت سنتی تولید پارچه‌های کرباس و الیاف پنبه‌ای باید دانست، در حقیقت علت‌های مختلفی باعث شده است از پیش از اسلام، شهر فرشتگان سفیدپوش در دل کویر شکل بگیرد.

متین فیروزآبادی