به‌گزارش قدس آنلاین، اخیرا مجلس مصوب کرد که حداقل ۳۰ درصد واردات در حوزه کشاورزی، دارو، کالاهای اساسی و مواد پایه صنعت، تا پایان برنامه هفتم توسعه از طریق مبادلات مالی دوجانبه بین کشورها انجام شود؛ طرحی که گفته می‌شود گامی است در مسیر دلارزدایی از اقتصاد کشور.
مدت‌هاست که بسیاری از کشورهای دنیا به‌منظور کاهش و یا حذف آقایی دلار به‌تدریج دست به‌حذف این ارز جهانی از مبادلات خود زده‌اند و درصددند که با پیمان‌های دو و یا چندجانبه این امر را محقق کنند؛ ایران هم جزو این کشورهاست؛ اما آیا دلارزدایی از اقتصاد امکان‌پذیر است و در صورت امکان، شرط تحقق آن چیست؟
شرط دلارزدایی، توازن تجاری است
وحید شقاقی شهری، کارشناس اقتصادی در رابطه با تاثیر این مصوبه بر دلارزدایی به‌خبرنگار قدس گفت: نگاهی که امروز دنبال می‌شود این است که کالاهای اساسی و تبادل آنان که جزو ضروریات هر کشوری است فارق از بحث دلار انجام شود.
به‌عقیده شقاقی شهری پیمان پولی در حوزه محصولات کشاورزی با سهولت بیشتری محقق می‌شود، چراکه محصولات کشاورزی جزو کالاهای اساسی و ضروری هر کشوری هستند و از آنجا که ایران مستعد تولید برخی و دیگر کشورهای همسایه توانایی تولید برخی دیگر از محصولات را دارند، بنابراین امکان اینکه بتوانند تراز تجاری متوازنی را در حوزه محصولات کشاورزی با کشورهای منطقه ایجاد کنند، بیشتراست.
وی شرط پیمان پولی دوجانبه را تراز تجاری یعنی برابری نسبی صادرات و واردات محصولات کشاورزی دانست و ابراز کرد: چنانچه واردات محصولات کشاورزی به‌طور مثال از ترکیه با میزان صادرات محصولات به این کشورهمسانی داشته باشد، امکان تحقق پیمان پولی بیشتر است.اینکه چرا در گذشته امکان تحقق پیمان پولی دوجانبه محقق نمی‌شد هم به‌همین علت بازمی‌گردد به‌این معنا که میزان صادرات با میزان واردات همخوانی نداشت؛ اما چنانچه تراز برقرار باشد هر دو کشور می‌توانند پیمان پولی دوجانبه را اجرایی کنند.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: نه‌تنها محصولات کشاورزی، که هر محصول و صنعت دیگری که در دو یا چند کشور توازن تجاری داشته باشند، امکان تحقق پیمان هم وجود دارد؛ اما متاسفانه نکته‌ای که وجود دارد این است که با شرکای خود کسری تجاری داریم و چنانچه مصمم هستیم که این پیمان‌ها منعقد شود شرط آن ایجاد توزان تجاری است.
شقاقی شهری مهمترین مانع دلارزدایی از اقتصاد را مسئله عدم توازن تجاری دانست و تصریح کرد: البته ممکن است توازن تجاری به‌صورت کامل رخ ندهد؛ اما کسری تجاری هم نباید زیاد باشد.
مصوبه مجلس ضعیف و غیرمدبرانه است
همچنین عبدالمجید شیخی، تحلیلگر اقتصادی طی گفت‌وگو با خبرنگار قدس این مصوبه مجلس را ضعیف و غیرمدبرانه دانست و خاطرنشان کرد: مجلس باید مصوبه‌ای به‌تصویب برساند که دلار در طول کمتر از یک سال به‌صورت صددرصد از چرخه مبادلات ایران حذف شود نه اینکه مصوب کند تا انتها برنامه هفتم تنها ۳۰ درصد از مبادلات براساس پیمان‌های پولی باشد.
وی ادامه داد: همان‌گونه که می‌دانید برنامه هفتم توسعه با یک‌سال‌ونیم تاخیر در مجلس مطرح می‌شود و چنانچه در اجرای برنامه هشتم هم همین میزان تاخیر به‌وجود آید، عملا هفت سال باید در مبادلات خود از دلار آمریکا استفاده کنیم. مگر کشور ما چه کمتر از عراق دارد که حاکمیت آن تاکید کرده تا سال آینده هیچ کدام از مبادلات از طریق دلار صورت نمی‌پذیرد.
شیخی ضمن بیان اینکه مجلس در رابطه با دلارزدایی مماشات می‌کند، اظهار کرد: متاسفانه افکار بسیاری از نمایندگان مجلس برگرفته از نظام سرمایه‌داری است. هم‌اینک کشورهای غرب زده و وابسته به‌آمریکا همچون کویت و مصر در حال حذف دلار از مبادلات خود هستند، حال چرا مجلس در این رابطه مماشات می‌کند؟!
این تحلیلگر اقتصادی ضمن تاکید بر اینکه مجلس باید مصوب کند که تمام ذخایر ایران و حتی ذخایر دلاری تبدیل به‌طلا و یا پول‌های رایج دیگر شوند و درنهایت از این طریق مبادلات دو یا چند جانبه انجام شود، گفت: هم اکنون عضو پیمان‌هایی چون شانگهای و بریکس هستیم، زمانی که بریکس پول جدیدی تعریف کند، چنانچه ریال تحت سلطه دلار باشد، پس از ایجاد پول جدید سهمی از ارزش پایه پولی بریکس نخواهد داشت. باید بریکس بر روی ثبات پولی ما حسب باز کند تا این پول هم جزو پول‌های پایه بریکس قرار گیرد.
وی در ادامه سخنان خود حجم مبادلات را تعیین کننده حجم گردش پول دانست و اضافه کرد: چنانچه دیپلماسی اقتصادی را گسترش و حجم مبادلاتی افزایش یابد، آنگاه نگران راکد ماندن ذخیره دیگر ارزها در کشور نخواهیم بود.
شیخی ارزش شمارش، ذخیره سازی و تسهیل کنندگی برای مبادلات را سه‌وظیفه مهم پول برشمرد و تصریح کرد: البته چنانچه از راکد ماندن ارز جدید هراس داریم می‌توانیم آن را تبدیل به‌طلا کنیم، بنابراین انجام همه دادوستدها با ارز دیگری شدنی است به‌این شرط که راهبرد ما گسترش مبادلات اقتصادی ابتدا با همسایگان باشد. همان‌گونه که مشاهده می‌کنید روابط ایران و پاکستان رو به‌حسنه شدن رفته است و ما می‌توانیم با ایجاد بازارچه‌های مرزی این روابط را گسترش دهیم و از ارزهایی که مورد پذیرش در پیمان‌هایی که عضویت داریم، بهره گیریم.
دلار چگونه جهانی شد؟
این استاد دانشگاه ایجاد این پیمان‌های پولی دو و چند جانبه را منجر به ایجاد امنیت در اقتصاد خواند و ابراز کرد: پول‌های رایج و مسلط بازار جهانی هم از این طریق جهانی شدند به‌طور مثال آمریکا از روزی که دلاری را منتشر کرد با مکزیک و بعد با کانادا وارد مبادله شد و کانادا هم مشاهده کرد مکزیک استفاده از دلار را در مبادلات قبول دارد با این کشور با دلار مبادله کرد؛ در نهایت کنفرانس «برتون وودز» تشکیل و آمریکا بعد از خرابی‌های جنگ جهانی و زمانی که ویرانی‌های اروپا و نیاز به‌کمک آنان را دید، طرح مارشال را مطرح و امضای ۴۵ کشور گرفت و آنان را مکلف کرد با دلار مبادله کنند و این گونه دلار، پولی بین‌المللی شد تا جایی که امروز آمریکا با صدور کاغذی به نام دلار و بدون پشتوانه اقتصاد کشورها را استثمار می‌کند؛ در واقع چنانچه دلارهای آمریکایی موجود دردست مردم دنیا را شمارش کنیم، حجم این دلار بی‌پشتوانه به‌اندازه چندین برابر ارزش کل آمریکا با عرصه و اعیان است.
وی تاکید کرد: آمریکا با انتشار این پول بدون پشتوانه جیب مردم دنیا را خالی می‌کند و با ایجاد این سلطه پولی، سلطه اجتماعی، سیاسی، نظامی و امنیتی هم به‌دست آورده است. حال در این شرایط چگونه باید تا انتهای برنامه هفتم، حذف دلار را به‌تعویق بیاندازیم؟!
نظر شما