حضرت زهرا(س) در منزل شوهرداری و خانهداری میکرد. بخشی از رفتارهای داخل منزل حضرت(س) شوهرداری است که ایشان با الفاظ دلکش، جذاب و زیبا نسبت به فرزندان و همسر خود جملات بسیار عاشقانه و جاذب به کار میبرد. به طور نمونه در حدیث شریف کسا وقتی امامان حسن و حسین(ع) وارد منزل میشوند حضرت به کلمه علیک سلام اکتفا نکرده و میگوید عَلَیْکَ السَّلامُ یا قُرَّةَ عَیْنی وَ ثَمَرَةَ فُؤادی... ایشان برای شوهر خود نیز اشعار عاشقانه سروده است و وقتی امیرالمؤمنین(ع) وارد منزل میشد، به استقبال رفته و با جملات بسیار جذاب حضرت(ع) را ستایش میکرد.
حضرت(س) فعالیت اقتصادی، سیاسی، فعالیتها، رفتارها و گفتارهای تربیتی و روانشناسی دارد که در مورد آن کمتر صحبت شده است. در مورد زندگی حضرت زهرا(س)، دستورالعملها و رفتارسازی تربیتی ایشان کار نکردهایم. ذهنیتی است بین برخی افراد که چون پسران حضرت(س) امام میشدند حضرت زهرا(س) کار تربیتی نمیکرده است در حالیکه اینطور نیست. در عالم ماده کار خود را به درستی انجام میدادند و به خدا توکل میکردند. حضرت زهرا(س) کارهای تربیتی را به شکلی ظریف، عمیق و دقیق انجام میداد. در روایتی آمده است پیامبر(ص) خطاب به فردی که شتر خود را نبسته بود فرمود: اول زانوی شتر را ببند و آن گاه توکل کن. به بیانی دیگر در عالم ماده باید وظایف خود را انجام دهیم و نباید بخش ناقص را به خدا واگذار کنیم که این معنای توکل نیست.
اما آیا حضرت زهرا(س) گفتار تربیتی داشت یا رفتار تربیتی از ایشان صادر شد؟ ایشان در خانهداری چطور بود و رفتارها و تکتیکهای روانشناسی داشته است؟ در روایات داریم که دو طفل 5 و 6 ساله وضو گرفتن اشتباه پیرمرد را دیدند و تصمیم گرفتند شکل صحیح را به او یاد دهند. اما میدانستند اگر مستقیماً به او بگویند وضوی تو صحیح نیست، گذشته از اینکه موجب رنجش خاطر او میشود، برای همیشه خاطره تلخی از وضو خواهد داشت. به همین دلیل این دو در ابتدا با یکدیگر به بحث پرداختند و پیرمرد میشنید و بعد توافق کردند که در حضور پیرمرد هر دو نفر وضو بگیرند و پیرمرد داوری کند و در نهایت پیرمرد متوجه شد که وضوی صحیح چگونه است. بیان لطیف موضوع و آموزشی چنین هوشمندانه در بحث تربیت دیداری و شنیداری بسیار مهم است و حکایت از آموزش دیدن صحیح آنها دارد.
اگر از فردی بخواهیم پنج حدیث تربیتی از حضرت زهرا(س) بگوید یا ده رفتار کاربردی از حضرت زهرا(س) که بازتاب روانشناسی دارد بازگو کند، بعید است به راحتی مطلبی در ذهن داشته باشد. اگر بخواهیم در مورد حضرت زهرایی که امام زمان(عج) او را الگوی خود میدانست صحبت کنیم یا حضرت زهرایی که طبق بیان امام صادق(ع) لیلهالقدر است و هر که فاطمه را چنانکه شایسته است بشناسد لیله القدر را درک کرده است، باید فاطمه(س) را به خوبی بشناسیم. در آن صورت کیفیت و عیار عمل بالا میرود.
متاسفانه ما حضرت زهرا(س) را نمیشناسیم و به احادیث تربیتی حضرت(س) آشنایی کامل نداریم. فعالیت سیاسی، نحوه خانهداری، سیر و سلوک و رفتار معنوی حضرت زهرا(س) بسیار عمیق بود. هر که به سراغ حضرت زهرا(س) رفته و به او تمسک و توسل کند بازتابهای فوقالعادهای در مسائل اقتصادی، سیاسی، تربیتی، عرفانی و... خواهد داشت. به طور نمونه سبک عرفانی آیتالله قاضی بر رفتار معنوی حضرت زهرا(س) متمرکز است. سبکی که علامه طباطبایی، آیتالله بهجت و بسیاری دیگر از بزرگان را تربیت کرد.
مشکل بزرگ جامعه دینی ما این است که بیشتر کتابهای نوشته شده در مورد حضرت زهرا(س) به برهه زمانی خاص و بیشتر به ایام شهادت حضرت(س) مربوط میشود. لطمه نشناختن سایر ابعاد شخصیتی، رفتاری و گفتاری حضرت زهرا(س) به خود ما باز میگردد. با پا گذاشتن در مسیر زندگی ائمه اطهار(ع) و حضرت زهرا(س) دین ما کامل میشود. در قرآن کریم با توجه به سوره کوثر حدود 130 آیه دیگر در قرآن برای ایشان نازل شده که مفسیرین شیعی و سنی اتفاق قول دارند که همگی برای حضرت زهرا(س) نازل شده است. فردی که چنان مقامی دارد الگوی همه است. از این الگو باید بهره ببریم و نمیتوان صرفاً متوقف در برههای از زندگی ایشان متوقف شویم و باید به سایر ابعاد شخصیتی حضرت(س) نیز بپردازیم. در مورد مباحث شخصیتی حضرت، رفتارهای ظریف حضرت زهرا(س) در بخش تربیتی و عمیق رفتارهای تربیتی ایشان اطلاعات بسیار قلیلی داریم و باید استحصال شود. لازم است مردم مطالبهگر باشند و نویسندهها جهت خود را تغییر دهند. بدفهمی در مورد حضرت زهرا(س) این است که سراغ ابعاد دیگر زندگی حضرت زهرا(س) نرفتهایم و ابعاد مختلف زندگی ایشان را نشناختهایم.
نظر شما