مهم‌ترین راه دست‌یابی به احکام و آموزه‌های دینی بعد از قرآن کریم، سنت پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) است که در میان هزاران حدیث در کتاب‌های روایی گزارش و حکایت شده است. احادیث در طول تاریخ و حیات پرفراز و نشیب خود با پدیده‌هایی همچون وضع، تصحیف، تدلیس و خطا و نسیان راویان روبرو بوده است، لذا مهم‌ترین دغدغه فقها، همواره احراز صدور روایت از معصومین (ع) بوده است و از آنجا که از میان اقسام خبر، نظر مشهور بر این است که خبر ثقه اعتبار دارد، در این نگارش راه‌های گفته شده برای احراز وثاقت راویان، همانند قول رجالی، قاعده اصحاب اجماع، قاعده توثیق مشایخ ثلاثه، قاعده توثیق راویان کتاب‌های تفسیر قمی، کامل الزیارات و نوادرالحکمه، قاعده معاریف و وکالت از امام (ع) را بررسیدیم.
ساختار اثر
این کتاب در سه بخش تألیف شده است؛ بخش اول با عنوان «مفاهیم و کلیات» مشتمل بر دو فصل است. فصل اول با عنوان مفاهیم به بررسی مفهوم سنت و حدیث، مفهوم عدالت و وثاقت و تضعیف راوی و مفهوم ضعف و جرح می‌پردازد. فصل دوم با عنوان "کلیات" اقسام حدیث و خبر، ادله احتیاج به علم رجال و ادله مخالفان دانش رجال را تبیین می‌کند.
بخش دوم با عنوان «اَمارات و طرق خاصّ توثیق راویان» مشتمل بر چهار فصل است که عناوین آنها به ترتیب عبارتند از: نصّ احدالمعصومین (ع)، توثیق رجالی متقدّم، توثیق عالم رجالی متأخر و ادعای اجماع بر وثاقت.
«اَمارات و توثیقات عام در احراز وثاقت راویان» عنوان سومین و آخرین بخش از کتاب حاضر است که مشتمل بر هشت فصل است. فصل اول «قاعده اصحاب اجماع» و فصل دوم «قاعده توثیق مشایخ ثلاثه» را بررسی می‌کنند. فصل سوم با عنوان «افرادی که ادعا شده "لا یروون الا عن ثقه"» به جعفر بن بشیر، محمد بن اسماعیل بن میمون الزعفرانی، علی بن الحسن الطاطری و بنو فضال اشاره می‌کند. فصل چهارم «وقوع در اسناد کامل الزیارات» و فصل پنجم «وقوع در اسناد تفسیر علی بن ابراهیم القمی» نام دارند. «وقوع راوی در اسناد کتاب نوادرالحکمه»، «قاعده معارف» و «وکالت از امام (ع)» به ترتیب عناوین فصل ششم تا هشتم هستند.
نظر شما