لایحه ی بودجه ی سال آتی که اخیراً کلیات آن به مجلس ارائه شد، یک تفاوت اساسی با دیگر لوایح بودجه دارد. آن هم این است که دولت تلاش کرده است حتی الامکان از اتکا به درآمدهای نفتی بکاهد و به مالیات برای هزینه های جاری کشور تکیه کند.

به عقیده ی کارشناسان، به طور کلی سیاست فاصله گرفتن از نفت در بودجه و اتکا به مالیات اقدام مناسبی است. اما باید ملاحظاتی را به صورت جدی در این زمینه مدنظر داشته باشیم. مثلاً، افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده اقدام نامناسبی است و تولید را با مشکل مواجه می کند.

به عقیده ی بسیاری از کارشناسان اقتصادی، نظام حکمرانی در ایران با مشکلاتی از قبیل ناعدالتی در اخذ مالیات، عدم شفافیت در حوزه ی جریان کالا، پایین بودن درآمدهای مالیاتی کشور نسبت به تولید ناخالص ملی و در نتیجه کسری عملیاتی بودجه مواجه است.

به منظور حرکت در مسیر توسعه ی اقتصادی لازم است به تصحیح نظام مالیاتی کشور بپردازیم و با اخذ صحیح، عادلانه و هوشمند مالیات از مودیان در جهت بهبود شرایط گام برداریم. در این روند باید بر مقابله با فرار مالیاتی متمرکز شویم و از مودیان بزرگ و پردرآمد مالیات بگیریم.

در اصلاح نظام مالیاتی کشور باید به دقت مدنظر داشته باشیم که از اعمال فشار مضاعف بر مردم، تولیدکنندگان، کارمندان و حقوق بگیران بپرهیزیم. نظرات کیومرث سرمدی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس را در ادامه در خصوص این مسائل می خوانید.

سرمدی با اشاره به این موضوع که بنده شخصاً با مالیات بر ارزش افزوده مخالف هستم، تصریح کرد: مالیات بر ارزش افزوده جزو مالیات های مستقیم و سهل الوصول است، اما اولویت اول این است که معیشت مردم تحت تأثیر قرار نگیرد و بر مردم اعمال فشار مالیاتی مضاعف نداشته باشیم.

وی ادامه داد: دولت می تواند به روش های دیگر مانند تمرکز بر مالیات ستانی از مودیان بزرگ و پردرآمد که فرار مالیاتی دارند، به افزایش درآمدهایش بپردازد و هزینه های ضروری اش را تأمین کند.

عضو کمسیون اجتماعی مجلس خاطرنشان کرد: از نظر من، افزایش مالیات بر ارزش افزوده در شرایط فعلی به تورم دامن می زند و مردم را بیشتر از قبل تحت فشار قرار می دهد. به ویژه اقشار حقوق بگیر که مرتب مالیات می پردازند و درآمد بالایی هم ندارند، در شرایط تورمی بسیار آسیب پذیر هستند.

وی ادامه داد: دولت توجیهی دارد، مبنی بر اینکه اقلامی مانند قند، شکر، روغن، نان و... که مردم از آن به وفور استفاده می کنند، مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی شوند و در نتیجه افزایش قیمت نخواهند داشت.

سرمدی گفت: واقعیت این است که افزایش یک درصدی مالیات بر ارزش افزوده بر تمامی اقلام تأثیرخواهد داشت و باعث گرانی می شود. این افزایش تأثیر روانی دارد و بر افزایش قیمت ها به صورت کلی موثر خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: مجلس در بررسی جزئیات بودجه حتماً ورود خواهد کرد.  بنده یکی از مخالفان افزایش یک درصدی مالیات بر ارزش افزوده هستم. نمی شود با تکیه بر راهکار تورم زا به حل مشکل بازنشستگان بپردازیم.

سرمدی گفت: دولت در لایحه ی بودجه ی 1403 پیش بینی کرده است که افزایش درآمدهای مالیاتی را به میزان 50 درصد داشته باشد. به طور کلی، مالیات یکی از منابع درآمدی پایدار دولت هاست و هر چقدر بتوانیم تکیه ی خود را از درآمدهای نفتی به سمت مالیات ببریم بهتر است اما دولت باید یک ملاحظه ی مهم را مدنظر داشته باشد، آن هم این است که از روش هایی مانند مقابله با فرار مالیاتی، کشف مودیان جدید و ساماندهی معافیت های غیرضرور به افزایش درآمدها اقدام کند.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس خاطرنشان کرد: تمرکز اصلی دولت باید بر بخش پنهان اقتصاد کشور که از مالیات دهی فرار می کند، باشد. اعمال فشار بر اقشار متوسط و ضعیف کشور از طریق افزایش مالیات بر ارزش افزوده راهکار مناسبی نیست و با آن مخالف هستیم. اگرچه از این روش درآمدهای دولت افزایش می یابد، اما عواقب این تصمیم برای اقتصاد کشور منفی است.