بر اساس قانون، وزارتخانه‌های نفت و نیرو موظفند تعرفه آب، برق و گاز مشترکین خانوارهای کشور را به گونه‌ای اصلاح کنند که با رعایت مناطق جغرافیایی کشور، تعرفه مشترکین کم‌مصرف خانوارهای محروم تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور برابر صفر، مشترکین تا الگوی مصرف به‌صورت یارانه‌ای، مشترکین پرمصرف بالاتر از الگوی مصرف به‌صورت غیریارانه‌ای و براساس الگوی افزایش پلکانی(آی.بی.تی) تعیین شود.

به عقیده ی برخی، مبنای قانونی ای که در بالا آمده است، می تواند تا حد زیادی در مدیریت مصرف انرژی در کشورمان موثر باشد. به ویژه با توجه به اینکه در آستانه ی فصل سرما هستیم و کسری تراز گاز در کشور جدی است، موضوع تعرفه گذاری پلکانی مجدداً مورد توجه قرار گرفته است.

 شواهد نشان می دهد که پرمصرف ها اغلب از اقشار مرفه جامعه هستند. به طوری که مناطق شهری 1 تا 3 در تهران، مشترکان پرمصرف زیادی را در خود جای داده اند. در حالی که در مناطق شهری ضعیف تر، تعداد مشترکان پرمصرف کمتر است.

این گزاره ها باعث شده است که برخی به فکر تعرفه گذاری پلکانی و چه بسا دریافت هزینه ی گاز مصرفی پرمصرف ها به صورت آزاد بیفتند. به طور کلی، برخی معتقدند باید هزینه ی گاز اضافی مصرفی خانوارها به گونه ای باشد که جنبه ی بازدارنده داشته باشد و آن ها را به فکر چاره جویی برای مدیریت مصرف شان بیندازد.

زیرا گاز یک سرمایه ی ملی است و نباید اجازه دهیم پرمصرف ها با مصرف بی رویه ی آن به اقتصاد کشور ضربه بزنند. نظرات حسین محمودی اصل، کارشناس مسائل اقتصادی را در این خصوص جویا شدیم که در ادامه می خوانید.

محمودی اصل در ارتباط با روش تعرفه گذاری پلکانی گاز تصریح کرد: این سیاست جزو اقدامات خوبی است که با تأخیر به اجرا گذاشته شده است. این روش مدیریت مصرف را به دنبال دارد و باعث می شود که مشترکان در مورد نحوه ی مصرف خود تجدیدنظر کنند.

وی ادامه داد: مصرف بی رویه مشکلات جدی برایمان به وجود آورده است. به طوری که مجبوریم در ماه های سرد سال گاز صنایع را قطع کنیم و متحمل ضرر اقتصادی بالایی شویم.

این کارشناس اقتصادی توضیح داد: صنایع از اهمیت بالایی برخوردارند و در کشورهای پیشرفته حتی با قطع گاز بخش خانگی، صنایع به کارشان ادامه می دهند. با توجه به این واقعیات، نیاز است سیاست های جدی در زمینه ی مدیریت مصرف گاز در بخش خانگی به اجرا بگذاریم. تعرفه گذاری پلکانی یکی از روش های موثر است.

محمودی اصل در ارتباط با این موضوع که میزان مصرف گاز با وضعیت اقتصادی مشترکان ارتباط مستقیم دارد و بدمصرف ها عمدتاً در طبقه ی مرفه جامعه قرار دارند، تصریح کرد: با توجه به تمامی شواهدی که وجود دارد، تعرفه گذاری پلکانی می تواند روش موثری برای مدیریت مصرف گاز در بخش خانگی باشد.

وی ادامه داد: باید سیاست هایی اتخاذ کنیم که راه را بر این مشترکان برای انتقال هزینه ها به دولت و مردم دیگر، ببندیم. نباید اجازه دهیم مشترکان پرمصرف با مصارف بسیار غیرضروری و به قولی لاکچری نظیر گرم کردن استخرشان، از یارانه انرژی بیشتری نیز بهره مند شوند. اجرای فاز دوم تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها اجازه نخواهد داد که مرفهین اضافه پرداختی قبوض خود را به بیت المال انتقال دهند

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: راهبرد تعرفه گذاری پلکانی خوب است، اما باید برنامه های دقیقی برای اجرای این طرح خوب در نظر بگیریم تا به نتایج مورد نظر دست پیدا کنیم.

وی ادامه داد: در سازوکار تعرفه گذاری پلکانی، پرمصرف ها که مصارف بالاتری دارند، هزینه ی بیشتری برای گاز می پردازند و این منطقی است. کسانی که در چارچوب الگو مصرف می کنند، دچار اضافه پرداختی نمی شوند و از یارانه ی انرژی بهره می برند و برخی نیز از بخشودگی استفاده می کنند.

محمودی اصل خاطرنشان کرد: تنها نگرانی ما این است که پرمصرف ها و مرفهین اضافه پرداختی خود را به سطوح پایین تر انتقال دهند. لازم است دولت در این زمینه راهکارهای اساسی در نظر بگیرد. تعرفه گذاری پلکانی گاز روش معقول و مناسبی است اما باید به درستی اعمال شود.