یک کارشناس مسائل اقتصادی گفت: رانت ناشی از نرخ ارز رانت بسیار بزرگی است و مشکلات بسیاری را برای اقتصاد کشور به وجود آورده است. در شرایط فعلی، زنجیره توزیع و تامین ما کامل نیست و امکان رصد و نظارت کامل در روند ارسال کالا از ثبت سفارش تا ترخیص وجود ندارد؛ لذا باید با ساماندهی چند نرخی شدن قیمت ارز، از فساد و رانت فوق العاده جلوگیری کرد.

یک کارشناس مسائل اقتصادی از تغییر نرخ ارز و چند نرخی شدن آن انتقاد کرد و گفت: متاسفانه دستکاری نرخ ارز در دولت پیشین مشکلات زیادی را برای اقتصاد به وجود آورد؛ ما در علم اقتصاد یک تعادل منطقه‌ای داریم و یک تعادل جهانی که کشورهای مختلف باید در نهایت به سمت تعادل‌های جهانی حرکت کنند. اما دستکاری نرخ ارز به جهت افزایش قاچاق و تحریم‌ها، مشکل ساز شد و ما شاهد بودیم که ارز 4200 تومانی هم مشکل را حل نکرد.

مجید گودرزی با انتقاد از سیاست‌های ارز ترجیحی عنوان کرد: در حال حاضر رانت ناشی از نرخ ارز رانت بسیار بزرگی است و مشکلات بسیاری را برای اقتصاد کشور به وجود آورده است. ما شاهد بودیم که بسیاری از افرادی که ارز دولتی دریافت کرده بودند اصلا کالایی وارد نکردند و حتی ثبت سفارشی هم انجام نشده بود. کما اینکه بسیاری از واردکنندگان، کالاهای وارداتی را مجددا از کشور خارج کردند و با ارز آزاد به فروش رساندند؛ این‌ها اتفاقات ناگواری بود که به تبع اختصاص ارز ترجیحی اتفاق افتاد.

گودرزی با اشاره به تبعات ناشی از ارز چند نرخی بیان داشت: در شرایط فعلی، زنجیره توزیع و تامین ما کامل نیست و امکان رصد و نظارت کامل در روند ارسال کالا از ثبت سفارش تا ترخیص وجود ندارد. در چنین شرایطی ارائه ارز دونرخیِ غیرواقعی و دولتی باعث می‌شود که این روند به ضرر تولیدکنندگان و به نفع مصرف‌کنندگان تمام شود. لذا باید با ساماندهی چند نرخی شدن قیمت ارز، از فساد و رانت فوق العاده جلوگیری کرده و این مسئله برای همیشه تعیین تکلیف شود؛ اما اگر این روند ادامه پیدا کند، قاعدتا مشکلات بیشتری را ایجاد می‌کند. در حال حاضر باتوجه به اینکه روابط ایران با کشورهای همسایه بهتر شده است و خرید کالاهای قاچاق ارز معنا ندارد، امیدواریم مبحث ارز ترجیحی و ارز چند نرخی به کلی جمع‌آوری شود.

توزیع یارانه، قدرت ترمیم حقوق‌ها را ندارد

این کارشناس اقتصادی، روند معیوب افزایش قیمت کالاهای اساسی با وجود عرضه ارز دولتی و آسیب به قدرت خرید مردم را تشریح کرد و گفت: امروزه شاهدیم که قدرت خرید مردم با دستمزدهای مصوب به شدت کاهش پیدا کرده است. از طرفی هم ما دچار رکود تورمی هستیم و سرکوب دستمزدها وضعیت را بدتر و رکود را عمیق‌تر خواهد کرد. ما در بحث پرداخت هم با چالش مواجه هستیم چرا که وقتی نرخ ارز دستکاری می‌شود با افزایش واردات، قاعدتا باید قدرت خرید افرادی که از این منظر دچار آسیب و مشکل می‌شوند، ترمیم شود اما می‌بینیم یارانه‌ای که توزیع می‌شود قدرت ترمیم حقوق‌ها را ندارد.

او با اشاره به نتایج منفی پرداخت یارانه و صدمه آن بر تولید کشور ادامه داد: پرداخت یارانه نتوانست کمک شایان توجهی بر افزایش قدرت خرید مردم داشته باشد؛ چون واقعیت این است که به بخش تولید نرسید و از طرفی هم رانت بسیار بزرگی به واسطه عدم امکان کنترل و نظارت بر روش صحیح پرداخت‌های انقباضی ایجاد شد. در نتیجه می‌بینیم که حاشیه سود صادرکنندگان به شدت افزایش یافت و در صورتحساب‌های مالی آن‌ها هم منعکس نشد و چند برابر شدن نرخ ارز منتج به چند برابر شدن حاشیه سود آن‌ها شد.

تامین بودجه از نرخ ارز آزاردهنده است

این اقتصاددان تامین بودجه از نرخ ارز را آزاردهنده خواند و توضیح داد: در حال حاضر سرکوب‌های مزدی و کاهش شدید شدید تقاضا، انگیزه کار را از نیروی کار گرفته و مهاجرت‌ نیروی کار به شدت افزایش پیدا کرده است. از طرف دیگر هم فقر و فلاکت و ضریب جینی مدام در حال افزایش است؛ لذا امیدواریم که پیش از اینکه به مرحله‌ای برسیم که امکان بازگشت وجود نداشته باشد و هزینه زیادی صرف شود، از این چرخه معیوب خارج شویم.

گودرزی در پایان با تاکید بر این که باید به تعادل‌های جهانی احترام بگذاریم، گفت: ما باید سرمان را جلوی تعادل‌های اقتصادی خم کنیم؛ نه اینکه تعادلات اقتصادی را برهم بزنیم و به مسیر خود تغییر جهت دهیم. بهترین راهکار برای حفظ و حراست و کنترل اقتصاد کشور، برقراری و حفظ تعادل است ولی وقتی این تعادل برهم بخورد، چیزی جز ضرر عاید مردم نمی‌شود.

افسانه پدرامی فر – خبرنگار تحریریه جوان قدس