قرارداد لیزینگ خودرو، شکل جدیدی از قراردادهای حقوقی است که از آن تعاریف و تدابیر مختلفی ارائه شده است. با اینکه این پدیده ابتدا تنها در صنعت خودرو قابل اجرا بوده، امروزه مشاهده می‌کنیم در بسیاری از زمینه‌های اقتصادی، پزشکی، عملیاتی و ... نیز استفاده می‌شود. در ایران کاربرد لیزینگ بیشتر در زمینه‌های سرمایه وسایل مالی است و اولین شرکت لیزینگ ایران در سال ۱۳۵۴ شمسی توسط فرانسوی‌ها تاسیس شد. در ادامه به تعریف و قواعد این نوع از قرارداد می‌پردازیم.
لیزینگ خودرو
واژه لیزینگ به معنای اجاره دادن و کرایه کردن می‌باشد. قرارداد لیزینگ نیز قراردادی است که در اثر آن، کالای مورد معامله با شرایطی خاص اجاره داده می‌شود. به این صورت که عین مال تا پایان مدت، در اجاره مستاجر است و پس از پرداخت آخرین قسط، به ملکیت مستاجر در می‌آید.
لیزینگ انواع متفاوتی دارد؛ بنابراین زمانی که از لیزینگ خودرو صحبت می‌شود، منظور نوعی قرارداد خرید اقساطی خودرو با پرداخت تدریجی قیمت آن، به شرکت فروشنده است. به عبارت بهتر این نوع از قرارداد برای کسانی مناسب و مطلوب است که بودجه کافی برای خرید خودرو ندارند و می‌خواهند با پرداخت تدریجی قیمت خودرو، صاحب آن شوند.
قرارداد لیزینگ خودرو در ایران
همانطور که گفته شد، اولین شرکت لیزینگ ایران در سال 1354 شمسی تاسیس شد. این قرارداد، در ایران طیف گسترده ای دارد؛ به طوری که علاوه بر پیش فروش وسایط نقلیه توسط شرکت های سازنده خودرو، شامل پیش فروش ساختمان ها، کلاهای صنعتی، تهیه لوازم منزل و ... می شود.
در ایران، قرارداد لیزینگ با عنوان قرارداد اجاره به شرط تملیک شناخته شده و قانون تعریف و شرایط آن را مشخص کرده است.
تفاوت فروش اقساطی خودرو با لیزینگ
فروش اقساطی نوعی عقد بیع (خرید و فروش) است. در اینجا شما کالایی را به‌صورت اقساطی می‌خرید که از همان ابتدا مالک آن شده‌اید. یعنی سند آن مال به نام شما می‌خورد، سپس، قیمت (ثمن) معامله را طی چند قسط پرداخت می‌کنید. این روش در خصوص خودرو های گران قیمت کاربردی ندارد، زیرا نیازمند ریسک بالایی است.
در لیزینگ خودرو، علاوه بر عقد بیع، اجاره نیز در آن دخیل است. این در حالی است که شما ماشین موردنظر را اجاره می‌کنید، طی چند ماه اجاره‌بها را می‌پردازید و پس از تسویه آخرین قسط، سند ماشین به نام شما زده می‌شود. در این نوع توافق‌نامه نسبت به فروش اقساطی، ریسک کمتری برای فروشنده وجود دارد.
مهم ترین ارکان تنظیم قرارداد لیزینگ
مشخصات طرفین قرارداد: نام و مشخصات شرکت لیزینگ و اجاره کننده خودرو باید در قرارداد ذکر شود.
تعیین مدت زمان لیزینگ: باید مدت زمان دقیقی که خودرو برای استفاده به شخص حقیقی یا حقوقی اجاره داده می‌شود، در قرارداد مشخص شود.
مبلغ اجاره: باید مبلغ اجاره خودرو به صورت دقیق و همچنین شرایط پرداخت اجاره مانند مبلغ پیش‌پرداخت وم پرداخت‌های ماهانه نیز، تعیین شود.
شرایط خرید: اگر مستاجر بخواهد پس از پایان مدت قرارداد، خودرو را خریداری کند، شرایط خرید؛ مانند مبلغ و نحوه پرداخت باید در قرارداد ذکر شود.
شرایط بازگشت خودرو: اگر استفاده کننده خودرو قصد مسترد کردن ماشین را به شرکت لیزینگ داشته باشد، باید شرایط بازگشت خودرو مانند وضعیت خودرو، حداکثر کیلومترها و هزینه‌های تعمیرات باید در قرارداد مشخص شوند.
تعهدات طرفین: مسئولیت‌های شرکت لیزینگ و مستأجر نیز باید در قرارداد ذکر شود. به‌عنوان‌مثال، شرکت لیزینگ مسئولیت تعمیرات و نگهداری خودرو را بر عهده دارد، اما هزینه‌های مربوط به تعمیراتی که ناشی از استفاده نادرست اجاره کننده است باید توسط خود مستأجر پرداخت شود.
موارد فسخ قرارداد: اینکه توافق مزبور طی چه شرایطی می‌تواند از جانب هر یک از طرفین خاتمه پیدا کند، یکی از مهم‌ترین نکات حقوقی قرارداد لیزینگ به شمار می‌آید.
فائزه مجردیان- خبرنگار تحریریه جوان قدس
مزایا و معایب خرید خودرو لیزینگی
این قرارداد مانند هر عمل دیگری دارای مزایا و معایب متعدد است. از مزایای آن می توان به خرید خودرو با بودجه محدود اشاره کرد. در زمانی که قیمت خودرو به دلیل آشفتگی بازار دائما در حال نوسان است، حتی با وجود پرداخت سود به شرکت لیزینگ، قیمت بسیار بالایی را برای خرید نمی پردازید. افزون بر آن، تحویل سریع تر و گزینه های متنوع برای زمان و نحوه پرداخت آن هم از مزایای قرارداد لیزینگ است.
با این وجود پرداخت سود های بالا و در رهن ماندن خودرو نزد شرکت لیزینگی تا پرداخت آخرین قسط، می تواند از معایب آن باشد.
فائزه مجردیان-خبرنگار تحریریه جوان
نظر شما