رسیدن به کمال انسانی آرزو و مطلوبی است که بشر از قرن‌های گذشته با روش‌های گوناگون به دنبال آن بوده‌است. همه ذرات عالم هستی به سوی کمال در حرکتند و مسیر امر الهی را طی می‌ کنند، انسان نیز تافته‌ای جدا بافته از جهان خلقت نیست، از این رو سعی می‌ کند با رسیدن به کمال مطلوب خود را با سایر مخلوقات وفق دهد و با مجموعه جهان آفرینش هماهنگ سازد، راه هماهنگ شدن با نظام پیوسته جهان، در سیر به سوی کمال مطلوب، کسب فضایل اخلاقی است. اخلاق این توانایی را دارد که انسان متخلق را در این مسیر با این مجموعه هماهنگ کند، انسان نیز به طور طبیعی پذیرای چنین هماهنگی است و در مسیر کمال مطلق در حرکت است.

در این باره آیت الله محسن فقیهی -استاد حوزه- با اشاره به حدیثی از امام رضا(ع) می‌گوید: حدیث شریفی است که ثقه‌الاسلام مرحوم کلینی(ره) در کتاب گرانسنگ کافی نقل می‌کند که امام هشتم علی بن موسی‌الرضا(علیهماالسلام) فرمودند «الإیمانُ فَوقَ الإسلامِ بدَرَجَه، و التَّقوی فَوقَ الإیمانِ بدَرَجه، و الیَقینُ فَوقَ التَّقوی بدَرَجَهٍ، و لَم یُقسَمْ بَینَ العِبادِ شیءٌ أقَلُّ مِن الیَقین». این روایت، شاه کلید سعادت ابدی انسان را نشان می‌دهد و می‌تواند راه‌گشای امور مادی و معنوی انسان شود.

طبق این حدیث شریف، نخستین مرحله، «اسلام» و سپس «ایمان» است. مرحله بعد که بالاتر از ‌ایمان است، مقام «متقین» است؛ یعنی انسان علاوه بر انجام واجبات و ترک محرمات، مقید به انجام مستحبات و ترک مکروهات و توقف در شبهات هم شود.این درجه، درجه والایی است ولی باز هم مقدمه مقام یقین است. اگر انسان تقوا را پیشه خود کند و برای او ملکه شود، کم‌کم به مقام یقین می‌رسد که فوق آن درجه‌ای نیست.