به گزارش قدس خراسان، با افزایش خشکسالی و کاهش منابع آب‌های سطحی، استفاده از آب‌های زیرزمینی از جمله چاه‌ها، قنات‌ها و چشمه‌ها بیش از پیش در دستور کار قرار گرفته است که مراقبت از سلامت این منابع، حساسیت ویژه دارد.
با گشت و گذاری در خیابان‌های شهر، شاهد فعالیت مشاغل متفاوتی از جمله آزمایشگاه‌ها، کارواش‌ها، مراکز رادیولوژی، رستوران‌ها و سایر مشاغل هستیم و این پرسش مطرح است که سرنوشت فاضلاب نه چندان فراوان اما بسیار آلاینده این مراکز چه می‌شود؟
در پاسخ به این پرسش، رئیس پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد ضمن اشاره به مشاغل مختلف آلاینده گفت: افزون بر آزمایشگاه، کارگاه‌های کوچک مثل کارگاه‌های مهرسازی که رزین را با حلال‌های مخصوص آب می‌کنند و فاضلاب‌های بدی دارند و کارگاه‌های آبکاری که از کروم هم استفاده می‌کنند و فلزات سنگین این فاضلاب‌ها سرطان‌زایی جدی دارند و حتی مغازه‌های تعویض روغن و فعالیت‌های مشابه در شهرها هستند که نمی‌توان آن‌ها را به محیط دیگری منتقل کرد.
کامران داوری ادامه داد: روش مرسوم در دنیا این است که بشکه‌های بزرگی به این مشاغل داده می‌شود تا در طول هفته پسماندهای فاضلاب خود را در آن بریزند. شهرداری در پایان هفته این بشکه‌ها را جمع‌آوری می‌کند و یک بشکه خالی برای جمع کردن فاضلاب هفته بعد تحویل می‌دهد و در نهایت هزینه‌ای از این مشاغل دریافت می‌شود.
مدیریت پسماند، درآمدزاست
وی در توضیح این روش اظهار کرد: این بشکه‌ها سپتیک نیست و فقط ویژه حمل فاضلاب است که توسط خودروهای مخصوص با بشکه‌هایی با رنگ‌های ویژه مثلاً رنگ زرد برای بیمارستانی، آبی برای فلزات سنگین و سایر رنگ‌ها جمع‌آوری می‌شود و در نهایت در یک چرخه مشخص بازیافت شده و درآمد ایجاد می‌کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: در شهر و کشور ما هم شرکت‌های دانش‌بنیانی وجود دارند که اقدام به جمع‌آوری این پسماندها می‌کنند؛ اما به دلیل اینکه صاحبان این مشاغل این ترس را دارند که در همکاری با شرکت‌های مزبور موانعی توسط محیط زیست و سایر سازمان‌های نظارتی برای کسب و کارشان به وجود بیاید، بنابراین از همکاری با این شرکت‌ها خودداری می‌کنند؛ یعنی به جای ساماندهی جریان غلط مخفی ایجاد شده که در نهایت موجب بیماری می‌شود و مشکلی را حل نمی‌کند، این جریان در سایه بی‌توجهی همچنان ادامه دارد.
غفلت از اجرای درست قواعد بهداشت محیط
داوری آلایندگی فاضلاب‌های آزمایشگاهی را این گونه توصیف و تشریح کرد: در فاضلاب‌های آزمایشگاهی آموزشی، مقدار مواد آلاینده‌ای که تولید می‌شود بسیار محدود و متنوع است؛ اما آزمایشگاه‌هایی که کسب و کار دارند، به صورت مرتب از یک سری مواد استفاده می‌کنند و تولید پسماند مشخصی دارند و حل این جریان نیازمند رعایت قواعد بهداشت محیط است.
وی افزود: اگر فردی فاضلاب حمام خانه‌اش را از زیر در خانه به داخل کوچه بریزد، طبق قانون می‌توان با او برخورد کرد و حتی قاضی می‌تواند حکم زندان بدهد چون بهداشت مردم به خطر می‌افتد؛ اما در کنار آن، فاضلاب خام و نیمه تصفیه شده وارد کشف‌رود می‌شود و هیچ اقدام قانونی در برابرش صورت نمی‌گیرد؛ یعنی قوانین وجود دارد ولی اعمال نمی‌شود.
رئیس پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: واحدهای تولیدکننده دارای فاضلاب آلوده در سطح شهر وجود دارد و نمی‌توان آن را کتمان کرد. با رعایت مسائل زیست محیطی، یک کسب و کار تعطیل نمی‌شود؛ اما عملاً هزینه تمام شده آن بیشتر خواهد شد که در نهایت خدمات‌گیرنده آن را متقبل می‌شود؛ ولی همچنان شاهد وجود این آلودگی‌ها هستیم. به هر حال ما قانون داریم و راه حل، اعمال یکسان قانون است و با اجرای درست قوانین می‌توان به سمت رفع این مشکلات حرکت کرد.
کارشناسان از تداوم خشکسالی و افزایش دما در منطقه خراسان تقریباً دو برابر سایر مناطق، خبر می‌دهند و همین نکته یعنی باید به حفاظت از منابع آب‌های زیرزمینی در کنار استفاده بهینه از آن بسیار توجه کرد.
در کنار این نکته، شاهد کسب و کارهایی هستیم که در یک فضای کوچک بخشی از یک منزل مسکونی جریان دارند؛ اما به طور مداوم فاضلاب بسیار خطرناکی را وارد چرخه سیستم فاضلاب مشهد می‌کنند که بر دو بستر چاه‌های جذبی و اگو تعریف شده و می‌توان به سفیدگری نقره با سیانور یا فعالیت‌های دندانسازی اشاره کرد.
به نظر می‌رسد به دلیل اینکه در برخی از مشاغل به ویژه آنان که به صورت زیرزمینی فعال هستند، دانش کمی در زمینه خطرات فاضلاب‌ها وجود دارد، اطلاع‌رسانی و ایجاد حساسیت درباره وجود فاضلاب‌های خطرناک می‌تواند کمی چاره‌ساز باشد؛ اما به هر شکل باید نهادهای متولی پاسخگو باشند که چه اقدام‌هایی برای مدیریت این فاضلاب‌های متنوع و پراکنده در سطح شهر مشهد در راستای حفظ سلامت منابع آبی وجود دارد؟
خبرنگار: طاهره فجر داودلی
نظر شما