هشتم شوال؛ سالروز اقدام تلخ و غمناک تخریب قبور مطهر چهار تن از ائمه معصومین(ع) یعنی امام حسن مجتبی(ع)، امام زین العابدین(ع)، امام باقر(ع) و امام جعفر صادق(ع) به دست فرقه وهابیت است.

این گروه با برداشت انحرافی از روایات و آیات قرآن کریم ایجاد بنا بر قبور وفات‌یافتگان و توسل به ائمه(ع) را شرک می‌دانند لذا برخلاف مشی مسلمین در طول قرون گذشته و صدر اسلام به تخریب بارگاه مطهر ائمه پرداختند.

به مناسبت این روز و این حادثه تلخ تاریخی با حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مروجی طبسی؛ استاد دانشگاه ادیان و مذاهب گفت‌وگو کرده است در ادامه می‌خوانید.

ممکن است برخی تصور کنند که قبور بقیع از ابتدا اینگونه بوده است ولی شیعیان مدعی هستند که اینجا واجد پیشینه تاریخی محکمی است، در اسناد تاریخی پیشینه مقابر مقدس ائمه(ع) بقیع چگونه بوده است؟ 

از جهت تاریخی تا قرن دوازدهم هجری، قبور ائمه بقیع پابرجا بوده و گنبد و بارگاه داشت و تصاویر موجود هم نشان‌دهنده و مؤید آن است. البته چون قبر عباس، عموی پیامبر(ص) هم در آنجا قرار دارد این بقعه توسط بنی‌عباس احیا و گنبد و بارگاه برای آن احداث شد و تا قبل از ظهور وهابیت در قرن دوازدهم بسیاری از قبور بقیع از جمله قبور ائمه(ع) گنبد و بارگاه داشتند و این مسئله‌ای عادی و مرسوم بوده است. 

وهابیت که در شهر عیینه عربستان بودند اولین اقدامی که کردند این بود که قبر عمربن خطاب را خراب کردند و گزارش‌ها نشان می‌دهد بنای بر قبور مسئله مختص شیعیان نیست و تمامی مسلمین در طول تاریخ، بر روی آرامگاه‌ها، گنبد و بارگاه داشتند. پس از قرن اول تا دوازدهم قمری این موضوع وجود داشته است و اگر بدعت بوده باید پرسید چرا علمای عامه جلوی این مسئله را نگرفتند. علمای عامه خودشان به زیارت قبور می‌رفتند و حاجت می‌گرفتند ولی وهابیت در قرن دوزادهم با قرائت انحرافی و اهل‌بیت‌ستیزی و بلکه پیامبرستیزی، قبور ائمه(ع) و سایر قبور را با خاک یکسان کرد. 

وهابیون برای توجیه اقداماتشان در تخریب قبور ائمه(ع) توسل به ذوات مقدس را شرک می‌دانند و با ساختن قبر بر مزار مردگان به طور کلی مخالفت دارند و گاهی استنادات روایی هم می‌آورند؛ نظر شما درباره دلایل و تحلیل آنها چیست؟

ببینید اینها هیچ مستند قرآنی ندارند، در آیات قرآن کریم بر این مسئله تاکید شده است که بر قبور انبیاء گنبد و بارگاه وجود داشته است؛ در سوره مبارکه کهف در آیه 21 در مورد اصحاب کهف بیان شده است که مردم بعد از اینکه آنان را یافتند و پی‌بردند افراد قدیسی هستند بر محل مرگ آن‌ها مسجدی بنا کردند و حتی بر سر ساخت بنایی مقدس با هم نزاع و اختلاف داشتند. وَکَذَلِکَ أَعْثَرْنَا عَلَیْهِمْ لِیَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَأَنَّ السَّاعَةَ لَا رَیْبَ فِیهَا إِذْ یَتَنَازَعُونَ بَیْنَهُمْ أَمْرَهُمْ فَقَالُوا ابْنُوا عَلَیْهِمْ بُنْیَانًا رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قَالَ الَّذِینَ غَلَبُوا عَلَی أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَسْجِدًا.

تنها استناد آنان به روایتی از ابوالحیاج است که از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است که هم از جهت سندی و هم متنی اشکال دارد. براساس این روایت پیامبر(ص) به علی(ع) دستور دادند که قبور را تسویه کند؛ اینها تسویه را به معنای هم سطح کردن و تخریب گرفته‌اند در حالی که اشکال اصلی به این روایت آن است که تا قرن دوازدهم این روایت وجود داشت ولی چرا هیچ کدام از علمای عامه درصدد تخریب قبور بارگاه پیامبر و ائمه نبودند و ناگهان این روایت از قرن دوازدهم به بعد توسط وهابیت مستمسکی برای تخریب قبور ائمه(ع) شده است. پس نشان می‌دهد اغراض دیگری پشت این مسئله است.

انگیزه آنان از این مسئله چه بوده است و چه منفعتی می‌برند؟

اگر وهابیت را در بستر تاریخی آن بررسی کنیم چند عامل انگیزه اصلی در این حرکت ددمنشانه بوده است و جالب اینکه تلاش دارند تا رنگ و بوی دینی و دفاع از دین به این کارها بدهند تا بحران مشروعیت خود را جبران کنند و این اقدامات را در راستای دفاع از شریعت توجیه می‌کنند لذا روایاتی که به آن استناد می‌کنند طبق مبانی اهل سنت استحکام سندی و دلالی ندارد. اما انگیزه و علل اصلی در انجام این حرکت چند مورد است؛ اول منافع مالی و اقتصادی؛ زندگی اعراب در آن دوره قبیله‌ای و ملوک الطوایفی بود و هر قبیله که بر دیگری مسلط می‌شد از طریق جنگ و خونریزی امرار معاش می‌کرد و محمدبن عبدالوهاب هم در این راستا دست به این اقدامات زد. انگیزه دیگر آنان انگیزه سیاسی بود چرا که محمدبن عبدالوهاب، قدرت‌طلب و شیفته قدرت بود و یکی از بهترین راه‌ها برای دستیابی به قدرت فتاوای خونینی بود که بتواند بر مبنای آن بر کشورهای دیگر مسلط شود.

انگیزه و علت دیگر نژادپرستی و نگاه پان‌عربیسم بود زیرا در آن دوره امپراتوری اسلامی در دست عثمانی‌ها بود البته حکومت شیعه در آن دوره دست صفویه بود؛ محمدعبدالوهاب زیر بار حکومت ترکها نمی‌رفت و آنان را از نژاد عرب نمی‌دانست لذا یکی از انگیزه‌های جدی آنان همین مسئله نژادپرستانه عرب و عجم و عرب و ترک بود. 

نسبت به قبور ائمه(ع) این نکته را یادآور شوم که اولین قربانیان وهابیت، حنابله اهل سنت هستند و تصور نکنیم وهابیت فقط با شیعه مشکل دارند زیرا اولین قبری که تخریب کردند قبر سیدبن خطاب، برادر خلیفه دوم است و بعد شاهدیم که هر کجا رفتند گنبد و بارگاه‌ها را به بهانه شرک خراب کردند و اینها قرائت انحرافی و غلطی بود که محمدبن عبدالوهاب به خاطر اغراض سیاسی، نژادپرستانه و اقتصادی از اسلام داشت و نظرش را بر دین تحمیل کرده بود. حنابله اولین قربانیان محمدبن عبدالوهاب هستند و هر جا رفتند گنبد و بارگاه‌ها را تخریب کردند از جمله گنبد و بارگاه اهل بیت(ع) را. 

وهابیت تقابلش فقط با شیعه و اهل بیت(ع) نیست بلکه با کل مسلمین و اهل سنت هم تقابل دارند؛ بنده ناراحت می‌شوم که برخی افراد تقابل وهابیت را به نزاع میان آنها و تشیع تقلیل می‌دهند گویی نزاع آنان فرقه‌ای و فرعی است در حالی که وهابیت از اسلام خارج هستند. ردیه‌هایی که اهل سنت علیه وهابیت نوشته‌اند اگر بیشتر از شیعه نباشد کمتر نیست و این نشان می‌دهد مشی آنان خلاف اهل سنت است. نباید حرکت خصمانه وهابیت را به ضدیت با شیعه و اهل بیت(ع) تقلیل دهیم. لذا در ایام هشتم شوال بنده تا جایی که توان دارم در گفتار و نوشتار تلاش می‌کتم این مسئله را گوشزد کنم که نباید عملکرد این جریان را فقط به تخریب قبور ائمه در بقیع منحصر بدانیم بلکه کلا این فرقه با قبور مسلمین و بحث زیارت و توسل مشکل دارند.
 

برخورد وهابیت با قبور دیگر افراد و ادیان چگونه بوده است؟

اینها همه آثار تاریخی یهودیان خیبر و مدینه را حفظ کرده‌اند ولی قبور اهل بیت(ع) و صحابه را تخریب کرده‌اند و حتی در قرن دوازدهم و سیزدهم قصد داشتند که قبر نبی اعظم(ص) را هم تخریب کنند ولی علمای اسلام اعم از شیعه و سنی فتوا دادند و حتی کشتی‌هایی از سمت هند به آن طرف اعزام شد تا اگر وهابیت دچار این جنایت شود با آنها برخورد کنند. 

ما نباید حرف بن‌باز را هیچ وقت فراموش کنیم که می‌گفت من تاکنون به مدینه نرفته‌ام مبادا که قبر پیامبر(ص) را زیارت کنم! اساس تفکر اینها معاویه و اموی است و همانطور که معاویه با اسلام ناب محمدی(ص) مبارزه کرد اینها هم با همان نگاه این جنایات را مرتکب می‌شوند.

امروز ما با این واقعیت تلخ روبرو هستیم که وهابیت بر حرمین شریفین و قبرستان بقیع و... مسلط هستند؛ امروز چه نوع تعاملی وظیفه ما مسلمانان و به خصوص شیعیان در این عرصه است؟

ببینید علمای اهل سنت عمدتا تابع حکومت‌های خودشان هستند و این حکومت‌ها هم عمدتا تابع سیاست‌های استعماری و ابرقدرت‌های استکباری و صهیونیسم جهانی هستند؛ به خاطر دارم در همایش مبارزه با تکفیری‌ها که چند سال قبل از سوی حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی برگزار شد علمای بلاد از سرزمین‌های اسلامی هم حضور داشتند و با زبان بی زبانی می‌گفتند که دست آنها از سمت حکومت‌هایشان بسته است وگرنه دلشان با اهل بیت(ع) و قبور ائمه بقیع است. لذا امروز کاری از دست این علما برنمی‌آید ولی رسانه‌های مختلف باید به روشنگری بپردازند و سطوح مختلف مردم را با اهداف وهابیت آشنا کنند؛ باید در فضای مجازی از سطح عمومی مردم شروع و خیزش ایجاد کنیم.

مجمع جهانی اهل بیت(ع)، مجمع جهانی تقریب و وزارت امور خارجه، سازمان حج و زیارت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌توانند فعالیت‌های دیپلماتیک داشته باشند ولی معتقدم رسانه‌های ما باید این مسئله را به زبان‌های مختلف و پرمخاطب از جمله انگلیسی، عربی، اردو، اسپانیولی و ... بازگو کنند. بنده با جوانان کشورهای عربی برخورد و مواجهه حضوری داشته‌ام، اینها فارغ از ظاهرشان تشنه معارف هستند؛ پیشنهاد بنده این است که باید یک تشکل مردم‌نهاد از سوی خبرنگاران و رسانه‌های کشورهای اسلامی تاسیس و معارف ناب اسلامی ترویج شود و اگر این اتفاق رخ دهد تابو و بت باند مافیایی استکبار جهانی خواهد شکست و کارهای ناشدنی به نظر بنده ممکن می‌شود. 

در پایان باز تاکید می‌کنم تفکر وهابیت فقط دشمنی با شیعه نیست بلکه آنها دشمن اسلام و پیامبر(ص) هستند؛ کتاب «الدرر» زحلی دحلان شافعی مذهب را مطالعه کنید؛ ایشان نمونه‌های صریح و بارز از دشمنی محمدبن عبدالوهاب با پیامبر(ص) را ثبت و ضبط کرده است. او به پیامبر(ص) جسارت می‌کرد و از اینکه نام پیامبر(ص) را بشنود اکراه داشت. یک مؤذن نابینا در دوره محمدبن عبدالوهاب در ماذنه بعد از اذان بر پیامبر(ص) و آل ایشان صلوات فرستاد و محمدبن عبدالوهاب دستور قتل او را صادر کرد و او را کشتند یا از پیامبر تعبیر به نامه‌رسان می‌کرد و می‌گفت عصای ما از عصای محمد بهتر است زیرا عصای ما می‌تواند مار و عقرب را بکشد ولی عصای پیامبر(ص) هیچ سودی ندارد. 

به هر حال ما باید به بهانه هشتم شوال چهره کریه وهابیت را افشا کنیم و به مردم بگوییم اینها فقط با اهل بیت(ع) مخالفت ندارند بلکه با پیامبر(ص) و فرقه‌های مختلف اسلامی هم دشمنی دارند و این موضوع باید ترویج شود.