در این نشست به ریاست حجت الاسلام و المسلمین سیدجلال حسینی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر ابراهیم روشن ضمیر استاد دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دکتر محمود ملکی استاد پژوهشکده علوم اسلامی رضوی، حجت الاسلام و السلمین عبدالکریم پاز امام جماعت مسجد التوحید بوینس آیرس آرژانتین و دکتر صباح کاظم بحرالعامری استاد دانشگاه المستنصریه عراق به ارائه مقالات و دیدگاه های خود پرداختند.
برخورد منصفانه با مخالفان، زمینه را برای گفتگو فراهم میکند
در ابتدای این نشست، حجت الاسلام و المسلمین دکتر ابراهیم روشن ضمیر به ارائه مثاله خود با عنوان «عدالت در مقابل مخالفان و دگراندیشان در تعالیم امام رضا (علیه السلام)» پرداخت و گفت:امام رضا (ع) در تعالیم و سیره خویش، بر عدالت در برابر همگان، از جمله مخالفان و دگراندیشان، تأکید فراوان داشتند و این امر را از ارکان تمدن‌سازی دینی می‌دانستند. ایشان با برخورد عادلانه و منصفانه با مخالفان، الگوی عملی عدالت در تمدن دینی را به نمایش گذاشتند.
توصیه‌های اکید امام رضا (ع) به پیروان اهل بیت برای رعایت عدالت و انصاف در برابر مخالفان و دگراندیشان، نشان‌دهنده اهمیت این موضوع در تمدن دینی است. برخورد عادلانه و منصفانه با مخالفان، زمینه را برای گفتگو و تبادل نظر فراهم میکند و به حل اختلافات و ایجاد وحدت در جامعه کمک میکند. همچنین، این امر باعث میشود که مخالفان احساس کنند که در جامعه دینی جایگاهی دارند و می‌توانند نظرات خود را آزادانه بیان کنند.
امام رضا (ع) در برخورد با مخالفان، از روش‌های مختلفی، از جمله بحث و گفتگو، موعظه و نصیحت، و استدلال منطقی، استفاده می‌کردند. ایشان با صبر و حوصله به سخنان مخالفان گوش می‌دادند و با آنان به گفتگو می‌پرداختند. همچنین، با ارائه استدلال‌های منطقی و با استفاده از آیات و روایات، سعی می‌کردند که آنان را به راه حق هدایت کنند.
سیره امام رضا (ع) در برخورد با مخالفان، درس‌های ارزشمندی برای مسلمانان در زمینه تمدن‌سازی دینی دارد. مسلمانان باید با پیروی از سیره آن حضرت، در برخورد با مخالفان و دگراندیشان، عدالت و انصاف را پیشه خود کنند و با صبر و حوصله و با استفاده از روش‌های منطقی و علمی، به دنبال هدایت آنان باشند.
این پژوهش نشان میدهد که امام رضا (ع) نه تنها در ساحت علم و معرفت، بلکه در عرصه سیاست و اجتماع نیز الگویی کامل و جامع برای مسلمانان هستند. سیره آن حضرت در برخورد با مخالفان، درس‌هایی ارزشمندی برای مسلمانان در زمینه تمدن‌سازی دینی دارد و می‌تواند راهگشای آنان در مسیر ایجاد جامعه‌ای عادلانه و برخوردار از وحدت و انسجام باشد.
حدیث وصیت زرتشتی نشان‌دهنده توجه امام رضا (علیه السلام) به عدالت و حقوق اقلیت های مذهبی است
در ادامه این نشست، نوبت به دکتر محمود ملکی رسید تا به ارائه مقاله خود با عنوان « حدیث وصیت زرتشتی و جایگاه عدالت در تعالیم امام رضا (علیه السلام) » بپردازد. وی عنوان داشت: حدیث وصیت زرتشتی درباره وصیت یک زرتشتی و مواجهه امام رضا (علیه السلام) با رفتار قاضی نیشابور است. زرتشتی ای در نیشابور در زمان ولایتعهدی امام رضا وصیت میکند که پس از مرگ اموالش به فقرا داده شود. در این میان قاضی نیشابور اموال او را به فقرای مسلمان می دهد؛ اما امام رضا این عمل قاضی را نادرست شمرده می فرماید که می بایست اموال را به فقرای زرتشتی بپردازند نه مسلمان.
در این مقاله تلاش شده است اعتبار سنجی حدیث، بازیابی منابع آن و فتاوای اهل سنت واکاوی شود. درباره نام قاضی و مذهب او نیز حدس زده شده است؛ نیز به چرایی حکم قاضی و چرایی و چگونگی مخالفت امام با آن حکم مباحثی طرح شده است. بر اساس این حدیث امام رضا (علیه السلام) که ولیعهد مامون به شمار می رفت بدون هیچ تبعیضی و بر اساس عدالت حکم قاضی مسلمان را نفی کرده، حقوق اهل کتاب را پاس داشت و اجازه نداد به سبب مسلمان نبودن وصیت کننده اموال او به مسلمانان داده شود.
حدیث وصیت زرتشتی از جهات مختلفی حائز اهمیت است. این حدیث نشان‌دهنده توجه امام رضا (علیه السلام) به عدالت و حقوق اهل کتاب است. همچنین، این حدیث بیانگر سیره عملی امام رضا (علیه السلام) در برخورد با اقلیت‌های مذهبی است.
جهان در حال تماشای نشانه های یک طلوع معنوی است
در ادامه نشست، سخنرانی ارسالی حجت الاسلام و السلمین عبدالکریم پاز امام جماعت مسجد التوحید بوینس آیرس آرژانتین به کنگره پخش شد. عبدالکریم پاز در ارائه خود که به موضوع «برقراری عدالت و مبارزه با ظلم در جهان معاصر» اختصاص داشت، گفت: عدالت قرار دادن هر چیزی سرجای خودش است. مادر همۀ عدالت شناخت جایگاه اختیاری است که خالق و نمایندگان او دارند. ما در زمان ظهور کوچک زندگی میکنیم برای اولین بار چیزهایی در جای خود قرار گرفتند تا با یک حرف بزرگ عدالت برقرار شود. حاکمیت اسلام با فضل الهی رهبری امام خمینی هدایت خردمندان خون شهدا و تلاش مردم مؤمن آغاز شد. این دوران جدیدی که با نظر امام خمینی گشوده شد نسیم سحر است. ولی فقیه یا رهبری و مرجعیت حکیم اسلامی در جایگاه مناسب به عنوان رهبر اسلامی به عنوان نایب امام غایب قرار گرفت به همین دلیل است که از زمان پیروزی انقلاب اسلامی و این اصل شریف حاکمیت حکیم اسلامی برای برقراری نظام اسلامی نظم اجتماعی سیاسی اقتصادی و فرهنگی اسلام علیرغم همه توطئه هایی که علیه آن انجام شده است، از رشد بازننشسته است. همه توطئه ها به یاری خدا ناکام شدند این تأثیرگذاری تا حدی بوده است که نظام ظالم حاکم بر جهان اعلام کرده است که دشمن جدید پس از فروپاشی شوروی اسلام و به ویژه آن چیزی است که آن را اسلام سیاسی می نامند. آفتاب هرچه بیشتر و بیشتر خود را نشان میدهد. باید در این شبهای قدر برای ظهور امام مهدی احیاگر ارزشهای نبوی خداوند در جهان بسیار دعا کرد. نشانه های این طلوع معنوی دیده میشود. آیا نمیدانید؟ آیا نمیبینید که روند استعمار زدایی در خاورمیانه یا آسیای جنوب غربی چگونه رشد کرده است؟ باید اذعان کرد که بدون گام های متعالی امام رضا(ع) در قرن نهم میلادی، امروز هیچ حکومت اسلامی شکل نمی گرفت و اینطور عرصه عدالت طلبی را برای مردم باز نمی کرد.
تثبیت عدالت اجتماعی مبتنی بر تفکر رضوی
دکتر صباح کاظم بحرالعامری اخرین سخنرانی این نشست بود که به ایراد سخنرانی پرداخت. استاد دانشگاه المستنصریه در این سخنرانی به موضوع «فلسفه اخلاق بین تفکر رضوی و غربی و تاثیر آن ها بر عدالت اجتماعی» پرداخت و گفت: از آنجاکه ویژگی ارزشها - تا جایی که ارزش هستند – ثبات، استحکام و استمرار است، نظام ارزشی که نهضت اسلامی به وجود آورده است نه ویژگی و نه ارزش خود را از دست میدهد و نه با گذشت زمان فرسوده نمیشود؛ زیرا ارزشهای نهضت اسلامی، جزء ارکان اسلام هستند ثابت هستند نه متغیر، به واسطه وحی الهی نازل شده و در سیره رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم تجسم یافته اند.
سؤالی که در این پژوهش مطرح می شود این است که آیا دیدگاه امام رضا (علیه السلام) در اخلاق، گفتار و عمل، آرامش اجتماعی را محقق می‌سازد و ایده عدالت اجتماعی را تثبیت میکند؟ آیا دیدگاه امام رضا (علیه السلام در اینکه جامعه به اصلاح خود بپردازد به عنوان معیاری واقعی برای گسترش اخلاق حسنه مؤثر است؟ سؤال دیگر این پژوهش آن است که آیا اندیشه های اخلاقی غربی در مورد عدالت و آزادی منجر به امنیت و آرامش اجتماعی ،است آیا این اندیشه ها یک عامل بازدارنده برای بشریت تلقی می شود یا یک سری اقداماتی هستند که در غیاب قانون ممکن است از بین بروند؟
یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که اخلاق در دیدگاه اسلام با اندیشه رضوی علیه السلام، اقدامات و دکترین آن حضرت به صورت هم زمان بازنمایی میشود و متأثر از حضور یک نیروی بازدارنده یعنی قانون یا حاکم سیاسی نیست، در حالی که اخلاق در جامعه غربی فقط یک امر اجرایی است و در صورت وجود یک نیروی بازدارنده مؤثر است.
نظر شما