شاید بدون اینکه بخواهیم سراغ تحقیقات و مطالعات علمی برویم تا ادعای خسارات صنایع دخانی به سلامت مردم را اثبات کنیم؛ متوجه این واقعیت می‌شویم که روند رو به افزایش مصرف سیگار و قلیان در جامعه، به شدت نگران کننده است.

امروز به هر سو نگاه کنی، حتماً یک فرد سیگاری را می‌بینی و اگر به کافه‌ها سر بزنی، حتماً برخی از آن‌ها قلیان سرو می‌کنند.

این موضوع می‌تواند یک واقعیت تلخ را نمایان سازد و آن، گرایش روزافزون به مصرف مواد دخانی است که با آسیب‌ها و خسارات فراوانی برای نظام سلامت همراه است. زیرا، بار سنگین درمان بیماری‌های ناشی از دخانیات؛ در وهله اول متوجه متولی تأمین سلامت مردم است.

آمار صعودی مصرف سیگار و قلیان

بر اساس اعلام وزارت بهداشت، مصرف دخانیات در گروه سنی بالای ۱۸ سال، بین سال‌های ۹۵ تا ۱۴۰۰، حدود ۱۴ درصد افزایش یافته، به طوری که سهم مردان ۳ درصد و زنان حدود ۱۱ درصد بوده است. همچنین، مصرف قلیان نسبت به سال ۹۵ نیز حدود ۵۴ درصد افزایش داشته است.

در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال نیز مصرف دخانیات در بین زنان ۹۰ درصد و در بین مردان ۳۴ درصد افزایش یافته است. همچنین، مصرف سیگار روزانه نیز در بین زنان حدود ۱۹۰ درصد و در بین مردان، ۴۶ درصد افزایش یافته است.

مصرف دخانیات در همین بازه زمانی در گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال نیز در مردان ۱۹.۶ درصد و در زنان ۹۰.۸۸ درصد افزایش یافته است.

وقتی با دقت به آمارهای وزارت بهداشت نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که گرایش زنان به مصرف محصولات دخانی در کشور، از آقایان پیشی گرفته و همین موضوع می‌تواند هشدار و زنگ خطری برای تهدید سلامت کانون خانواده باشد.

ترفندهای صنعت دخانیات برای افزایش افراد سیگاری

بهزاد ولی زاده؛ رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات، در خصوص ترفندهای صنعت دخانیات برای اینکه بتواند جمعیت بیشتری را سمت مصرف مواد دخانی جذب کند، گفت: یکی از ترفندهای صنایع دخانی معرفی محصولات دخانی جدید مانند سیگارهای الکترونیک سیستم‌های ایجاد بخار (ویپ) و سیستم‌های گرم کننده تنباکو به عنوان محصولات بی خطر است. جوانانی که با گمراهی و ترفندهای صنایع دخانی برای اولین بار مواد دخانی را تجربه می‌کنند به راحتی در آنها وابستگی به نیکوتین ایجاد شده و به یک مصرف کننده دائمی مواد دخانی تبدیل می‌شوند.

وی افزود: صنایع دخانی از طرق مختلف از جمله تولید محصولات جدید با طعم‌های متفاوت و متنوع و تبلیغات گسترده در فیلم‌های خانگی موجب فریب جوانان و نوجوانان می‌شوند. بازارهای فروش محصولات دخانی، جوانان و نوجوانان را به دام انداخته و نیمی از مصرف کنندگان این محصولات در نهایت به کام مرگ می‌روند.

ولی زاده گفت: استفاده از طعم دهنده‌های جذاب و اسانس‌های خاص که برای استفاده جوانان در تنباکو و محصولات نیکوتین به کار می‌رود، عاملی برای ترغیب جوانان به شروع مصرف این محصولات است.

وی با بیان اینکه حمایت‌های مالی و معنوی صنایع دخانی از برگزاری مسابقات و حمایت افراد مشهور از برندهای خاص، ترفند دیگری برای افزایش افراد سیگاری است، افزود: وجود گلیسیرین در محلول سیگار الکترونیکی با آسیب به کیسه‌های هوایی ریه، خطر ابتلاء به سرطان ریه را افزایش می‌دهد، هیچ نوع تنباکوی بدون دودی جایگزین ایمن برای سیگار نیست.

خسارت ۵۰ هزار میلیارد تومانی مواد دخانی

هرچقدر که بر تعداد مصرف کنندگان مواد دخانی در کشور افزوده شود، به همان میزان نیز بر هزینه‌های وزارت بهداشت برای درمان بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات افزوده خواهد شد. به عبارتی، هر یک ریال پولی که بابت خرید مواد دخانی از جیب مصرف کنندگان خرج می‌شود؛ چند برابر آن از بودجه نظام سلامت باید صرف درمان بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات شود.

جعفر جندقی؛ رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفت: خسارت سالانه مصرف دخانیات در کشور بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده که شامل ۱۳۶ تریلیون ریال هزینه‌های مستقیم تحمیل شده به حوزه سلامت برای درمان بیماری‌ها، ۲۲۶ تریلیون ریال خسارت برآورد شده بابت مرگ زودهنگام مصرف کنندگان دخانیات (بیش از ۵۰ درصد مرگ‌های منتسب زیر سن ۷۰ سال رخ می‌دهد) و ۱۳۹ تریلیون ریال خسارت ناشی از کاهش بهره وری در اثر غیبت از کار می‌شود.

وی، سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی را مصداق تبلیغات مصرف دخانیات دانست و افزود: نهادهای ناظر باید به این موضوع ورود کنند.

با نگاهی به آمار خسارات مصرف مواد دخانی به نظام سلامت کشور، می‌توان متوجه این واقعیت شد که با این پول‌ها چه تعداد ورزشگاه، فرهنگسرا، سینما، کتابخانه و…، می‌توان ساخت که محلی برای گذران اوقات فراغت جمعیت جوان جامعه باشد.