وزیران حال و گذشته این وزارتخانه بارها از چالش همیشگی خود با این بحران گفته و برای مواجهه با آن بویژه در جلسات رای اعتماد خویش وعده داده اند؛ با اینحال دامنه کمبود ۳۰۰ هزار معلم که به گفته کارشناسان شمار آن تا سال ۱۴۰۶ به ۴۰۰ هزار نفر هم خواهد رسید آنقدر گسترده است که به هر بهانه می توان توپ اهمال و ترک فعل های مرتبط به آن را به زمین مدیران و وزیران پیشین انداخت.

در این میان به نظر می رسد تدابیر و راهکارهای سوال برانگیز متولیان نیز نه تنها از قوام جدی برخوردار نبوده که گاه مجال و فرصتی را برای آشکار شدن دیگر ضعف های این وزارتخانه و مدیران ارشد آن فراهم ساخته است.

"صحرایی" از به کارگیری معلمان فعلی و حتی کادر مدیریتی (مدیر، ناظم و...) برای تدریس دروس می گوید و از به کارگیری معلمان بازنشسته و البته به تعبیر خود "پیشکسوتان" و حتی استفاده از دانشجویان سال سوم و چهارم دانشگاه فرهنگیان؛ دانشجویانی که قرار بوده معلم شوند و بعد در مدارس به کار گرفته شوند، اما کمبودها کاری کرده که حین تحصیل، معلم هم شوند!

ماجرای پیامک عجیب آموزش و پرورش به معلمان بازنشسته و دعوت از بازنشستگان بالای هفتاد سال برای جبران کمبود معلم در مهر سال گذشته و تشویق معلمان به اضافه کار تشویقی که به تازگی از سوی علی فرهادی، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش عنوان شده را نیز باید در راستای سیاست های شتابزده آموزش و پرورش برای تسکین پاشنه آشیل این وزارتخانه دانست.

فرهادی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش از تلاش این وزارتخانه برای تشویق معلمان به ماندن زمانی بیش از میزان موظفی خود یعنی ۲۴ ساعت تدریس در هفته و پیشنهاد افزایش هزینه پرداختی به معلمان بابت ساعات حق‌التدریس با هدف افزایش انگیزه مالی به آن ها داده است.

راهکاری که البته شبیه آن برای جبران کمبود نیروی پرستاری از سوی برخی از متولیان بهداشت و درمان نیز عنوان شده است.

دعوت از بازنشستگانی که گاه سن آن ها بیش از هفتاد سال عنوان شده و یا درخواست از معلمان برای حضور بیشتر و بیشتر در کلاس های خسته کننده درس با وعده افزایش مبالغ اضافه کار علاوه بر آنکه شان و جایگاه معلمی را به زیر سوال می برد به دلیل آنکه از توان و حوصله معلمان خارج است، سطوح کیفی آموزش و میزان بهره وری دانش آموزان را نیز به شدت کاهش می دهد.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی سال گذشته در جریان بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور به وزارت آموزش و پرورش اجازه دادند تا در صورت نیاز، می توانند از معلمان بازنشسته و افراد دارای سابقه خرید خدمتی و حق‌التدریسی در این وزارت و آموزش‌یاران و آموزش دهندگان نهضت سوادآموزی، مدرسین طرح امین و معلمان قرآنی، به صورت حق التدریسی استفاده کند.

علاوه بر این شورای اقتصادی سران قوا، نیز یک ماه قبل از آغاز سال تحصیلی در مصوبه‌ای به وزارت آموزش و پرورش اجازه داد تعداد معینی از بازنشستگان را برای تدریس فرا بخواند؛ دو تصمیمی که نشان داد متولیان آموزش و پرورش به جای جبران ضعف دانشگاه فرهنگیان در تربیت معلم از یکسوی و رفع نقایص طرح رتبه بندی معلمان، هنوز هم به راهکار استفاده از بازنشستگان برای به گردش درآوردن چرخ های این ارابه سنگین فکر می کنند.

علاوه بر این، استخدام بخش قابل توجهی از معلمان از طریق ماده ۲۸ و دعوت از معلمان خرید خدمات و سرباز معلم ها در مناطق محروم که بیش از همه به شایبه نبود عدالت آموزشی دامن می زند را نیز می توانید به تلاش وزارت آموزش و پرورش برای افزودن بر حلقه های این زنجیره اضافه کنید.

چالش کمبود معلم در حالی است که به اذعان مدیران وزارت آموزش و پرورش بیشترین میزان آن متوجه مقطع دبستان است، دوره ای حساس که قطعاً تربیت و آموزش آن ها از حوصله بخش قابل ملاحظه ای از بازنشستگان و یا معلمانی که مجبور به اضافه کار شده اند خارج است.

با اینحال پرسشی که باقی می ماند آن است که آیا در چنین شرایطی یعنی در نبود معلمانی با انگیزه و با نشاط می توان به تربیت نسلی خلاق، بانشاط و با انگیزه امیدوار بود؟