به گزارش قدس خراسان، تا دو دهه پیش که موضوع برقی شدن چاه‌های کشاورزی جدی‌تر شد، شرایط برای حذف چاه‌هایی که با سوخت‌های فسیلی کار می‌کردند، فراهم آمد تا با این اقدام ضمن صرفه‌جویی در هزینه‌های استفاده از موتورهایی که بیشترشان دیزلی بودند، استفاده از برق در جریان آبیاری مزارع و باغ‌ها بیشتر و بیشتر شود.

ابتدا مشکلی از نظر استفاده مستمر از برق چاه‌های کشاورزی وجود نداشت. در ادامه اما در کنار خاموشی‌های چند ماهه‌ای که در دشت‌های ممنوعه برای برداشت آب‌های زیرزمینی با آن مواجه شده بودند، فاز خاموشی‌ها در مشارکت برای صرفه‌جویی در مصرف برق نیز کلید خورد!

خاموشی‌هایی که تمام آن در اوج گرمای سال اعمال می‌شد و تأثیری مستقیم بر شدیدتر شدن روند برطرف کردن نیاز آبی محصولات کشاورزی و باغی داشته و دارد. در دو سه سال اخیر که بحث قطعی برق چاه‌های کشاورزی به میان آمده، آنچه کشاورزان با آن مواجه بودند، قطعی چند ساعته معمولاً دو روز در هفته بوده؛ اما با توجه به بخشنامه‌های ابلاغی جدید وزارت نیرو، برق چاه‌های کشاورزی در منطقه شرق کشور که شامل استان‌های خراسان نیز می‌شود، باید از اول خرداد تا پایان شهریور بین ساعت‌های ۱۱ تا ۱۶ قطع شود. این بخشنامه در حالی صدای بسیاری از کشاورزان و باغداران را درآورده که قطعی پیاپی برق چاه‌های کشاورزی می‌تواند تأثیر مستقیمی بر میزان و کیفیت محصولات به ویژه در حوزه محصولات باغی داشته باشد. باغداران شهرستان مه‌ولات به عنوان قطب تولید پسته در خراسان رضوی و بزرگ‌ترین شهرستان باغی استان گلایه‌مندی‌های زیادی از چگونگی قطع برق چاه‌های کشاورزی دارند.

قطع برق در اوج نیاز آبی باغ‌های پسته 

یکی از باغداران شهرستان مه‌ولات در این خصوص می‌گوید: از زمان کاشت یک نهال پسته تا به ثمر رسیدن آن و برداشت محصول، دست‌کم هشت سال طول می‌کشد. در این هشت سال باغدار باید سالانه هزینه‌های زیادی را پرداخت کند تا سرانجام چشمش به محصولش بیفتد؛ اما متأسفانه عوامل طبیعی و غیرطبیعی از جمله بارش تگرگ، بروز تندبادها و مورد جدیدی که غیرطبیعی و ناشی از قطع برق چاه‌های کشاورزی است، موجب می‌شود باغدار ضرر و زیان زیادی را متحمل شود.

محمدزاده بیان می‌کند: متأسفانه قطعی برق چاه‌های کشاورزی زمانی اعمال می‌شود که گرمای هوا به اوج خودش می‌رسد و درختان نیاز آبی زیادی پیدا می‌کنند. وقتی باغ‌ها با تنش‌های آبی ناشی از قطع برق چاه‌های کشاورزی مواجه می‌شوند، تأثیر مستقیم بر میزان بازدهی محصول می‌گذارد و زیان‌های زیادی را متوجه کشاورز می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: در سال‌های اخیر که برنامه قطع برق چاه‌های کشاورزی اعمال شده، برداشت محصول ما در مقایسه با سال‌هایی که قطعی برق نداشتیم، حدود ۲۵ درصد کاهش یافته است. وقتی رقم بالای ۱۰ هزار میلیارد تومان برداشت محصول پسته شهرستان مه‌ولات را در نظر بگیریم، قطعی برق چاه‌های کشاورزی ۲هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در سال به تولید پسته شهرستان ضرر وارد می‌کند. با این شرایط و با توجه به بالا رفتن سالانه هزینه‌هایی از جمله خرید کود، سم و مکمل‌های مورد نیاز درختان پسته، عملاً درآمد باغداران مه‌ولات از محصول پسته‌شان با چالشی بزرگ مواجه شده که باید مسئولان برای رفع آن چاره‌اندیشی کنند.

محمدزاده در پاسخ به این پرسش که چرا باغداران برای رفع مشکل قطع برق چاه‌های کشاورزی از برق خورشیدی استفاده نمی‌کنند، بیان می‌کند: این یکی از راه‌هایی است که می‌توان برای مقابله با قطع جریان برق از آن استفاده کرد؛ اما هزینه‌های اجرای طرح‌های تولید برق خورشیدی که جوابگوی تأمین برق مورد نیاز چاه‌ها باشد، بسیار زیاد است و همه به ویژه خرده‌مالکان نمی‌توانند یا برایشان سخت است سیستم‌های پنل خورشیدی برای تولید برق مورد نیاز چاه کشاورزیشان را تأمین کنند.

خسارت‌هایی که قطع برق به باغداران وارد می‌کند

یکی دیگر از کشاورزان مه‌ولاتی با ابراز گلایه‌ از اجرای برنامه جدید قطع برق چاه‌های کشاورزی می‌گوید: با توجه به قطع پنج ساعته برق چاه‌های کشاورزی در هر روز عملاً یک‌سوم از زمان آبیاری باغ‌ها از دست می‌رود. به طور مثال باغی که پیش از این هر ۲۴ روز یک بار آبیاری می‌شده، در شرایط فعلی تقریباً هر ۳۰ یا ۳۱ روز زمان آبیاری‌اش فرا می‌رسد.

پوریوسف ادامه می‌دهد: افزایش زمان میان آبیاری‌های باغ‌ها آن هم در گرم‌ترین زمان سال، تأثیری مستقیم بر میزان و کیفیت محصول باغداران دارد که از این نظر ضربه بزرگی بر اقتصاد کشاورزی و باغداری شهرستان مه‌ولات وارد کرده به ویژه امسال که برق چاه‌های کشاورزی در زمان‌های بیشتری قطع خواهد ‌شد.

وی می‌افزاید: در کنار تنش آبی که قطع برق چاه‌های کشاورزی برای باغداران این شهرستان درپی دارد، خسارت‌هایی که قطع و وصل هر روزه برق به قطعات پمپ‌های برقی و متعلقات چاه‌ها وارد می‌کند نیز بخشی دیگر از ضرر و زیان باغداران از اجرای برنامه‌ای است که به نظر می‌رسد برخی از مدیران پشت میز نشین برای بخش کشاورزی و باغداری تدارک دیده‌اند.

برق همه قطع می‌شود به جز چاه‌های پنل‌دار

رئیس اداره جهاد کشاورزی مه‌ولات در واکنش به گلایه‌هایی که باغداران و کشاورزان این شهرستان از قطعی برق چاه‌ها دارند، می‌گوید: برنامه زمان‌بندی شده قطع برق چاه‌های کشاورزی برنامه‌ای کشوری است که طبق آن، برق چاه‌های کشاورزی شرق کشور باید هر روز از ساعت ۱۱ تا ۱۶ از اول خرداد تا پایان شهریور قطع شود.

هادی ساربان ادامه می‌دهد: البته با توجه به هوای مساعدی که تا نیمه خرداد وجود داشت و مشکلی در تأمین برق نبود، این برنامه از نیمه خرداد اجرایی شد. به جز چاه‌هایی که پنل‌های خورشیدی را نصب کرده و از این طریق برق مصرفی خود را تأمین می‌کنند، در بقیه موارد طبق برنامه قطع می‌شود که در شهرستان مه‌ولات تا امروز برای پنج حلقه چاه اقدام به نصب پنل‌های خورشید کرده‌اند (شهرستان مه‌ولات نزدیک به ۵۰۰ حلقه چاه کشاورزی دارد).

وی با اشاره به جلسات بسیاری که با حضور مسئولان شهرستان و وزارت نیرو برای حل این موضوع برگزار شده، می‌افزاید: سال گذشته حدود ۱۰ نفر از مسئولان مرتبط با حوزه اجرایی و کشاورزی شهرستان در جلسه‌ای با وزیر نیرو شرکت کردیم و راهکارهایی نیز در این زمینه ارائه شد؛ اما برنامه‌ای که برای قطع برق چاه‌های کشاورزی طرح‌ریزی شده، برنامه‌ای کشوری است و بر مبنای آن برای قطع برق چاه‌ها اقدام می‌شود.

خبرنگار: هاشم رسائی‌فر