به گزارش قدس خراسان، خراسان رضوی با داشتن چهار پایانه فعال مرزی و سهم ۱۶درصدی از وجود پایانه‌ها در کشور نقش زیادی در تبادلات تجاری و ترانزیت دارد. از سال ۱۴۰۱ به دلیل رفع محدودیت‌های کرونایی در مرزها و افزایش ظرفیت پذیرش ناوگان، همچنین تقویت کریدور شرق به غرب شاهد افزایش ترانزیت کالا در خراسان رضوی بوده‌ایم.
در این گزارش سعی داریم روند افزایش میزان ترانزیت در خراسان رضوی را از سال ۱۴۰۱ بررسی کنیم و در خلال آن علل این رشد را از زبان مسئولان استان جویا شویم.
افزایش ۴۸ درصدی تردد ناوگان ترانزیتی در ۱۴۰۱
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی در فروردین ۱۴۰۲ از افزایش حدود ۴۸ درصدی تردد ناوگان ترانزیتی ورودی و خروجی از مجموع سه پایانه مرزی فعال استان طی سال ۱۴۰۱ نسبت به سال پیش از آن خبر داده بود.
جعفر شهامت گفت: در سال ۱۴۰۱ بیش از ۳۸ هزار دستگاه کامیون حامل ۵۴۷ هزار تن کالای ترانزیتی از این سه پایانه مرزی وارد کشور شد که در مقایسه با سال ۱۴۰۰ از لحاظ تردد ۴۲ درصد رشد داشته است.
وی ادامه داد: در همین مدت بیش از ۹۰ هزار دستگاه کامیون حامل یک‌میلیون و ۸۶۱ هزار تن کالای ترانزیتی از طریق پایانه‌های مرزی استان از کشور خارج شده که با رشد ۵۰ درصدی همراه بوده است.
مدیر پایانه مرزی لطف‌آباد درگز نیز در خصوص میزان ترانزیت کالا در سال ۱۴۰۱ در این پایانه مرزی گفت: تردد ناوگان ترانزیت ورودی و خروجی از این پایانه مرزی در استان طی سال ۱۴۰۱ نسبت به سال پیش از آن در مجموع ۱۴۵ درصد افزایش یافته است.
محسن رکنی عمده کالای ترانزیت خروجی را البسه، مواد پاک‌کننده، مرغ غیرزنده، رنگ و پوشک بچه و عمده کالای ترانزیت ورودی از پایانه مرزی لطف‌آباد را گوگرد، نخ پنبه، پنبه، انواع شمش روی و کود اوره عنوان کرد.
روند افزایش ترانزیت در سال ۱۴۰۲
این روند رو به رشد در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۲ نیز ادامه یافت و در این باره مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی گفت: در تیر ماه ۱۴۰۲ از لحاظ تردد ۶۲ درصد و از لحاظ تناژ جابه‌جا شده ۵۶ درصد افزایش میزان ترانزیت را در استان داشتیم.
شهامت افزود: تردد ناوگان شامل ترانزیت ورودی، خروجی و صادراتی- وارداتی از مجموع چهار پایانه مرزی فعال طی سه ماهه سال جاری ۴۳ درصد افزایش یافته است.
به گفته مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی، میزان ترانزیت کالا در نیمه ابتدایی سال ۱۴۰۲ در استان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از لحاظ تردد ۱۱ درصد و از نظر تناژ کالای حمل شده ۵۱ درصد افزایش داشته است.
شهامت همچنین درباره ترانزیت کالا از مرزهای سرخس، لطف‌آباد و باجگیران به مقصد کشورهای آسیای مرکزی گفت: در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۲ در مقایسه با مدت مشابه سال پیش از آن به ترتیب ۱۵ و ۵۳ درصد افزایش داشته است.
وی افزود: با توجه به برنامه‌ریزی صورت گرفته برای اجرای طرح حمل یکسره ناوگان ترانزیتی به ترکمنستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی، روند افزایشی در رویه‌های ترانزیتی استان ادامه یافته و سهم ناوگان ایرانی در این بخش نیز افزایش یافت.
اجرای دوباره حمل یکسره کالای ترانزیتی
در آبان ۱۴۰۲ رئیس اداره ترانزیت راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی از اجرایی شدن حمل یکسره کالای ترانزیتی با ناوگان خارجی از مرزهای خراسان رضوی به ترکمنستان خبر داد.
نصیر برادران گفت: از حدود یک ماه پیش موضوع لغو فرایند تبدیل یدک و ترانشیپمنت کالا در دو مرز یاد شده به شرکت‌های حمل و نقل اعلام و رویه حمل یکسره کالای ترانزیتی توسط ناوگان خارجی که بیشتر شامل ناوگان ترکیه بوده، در حال انجام است.
وی خاطرنشان کرد: شیوه تردد ناوگان ایرانی به ترکمنستان پیش از شیوع کرونا به‌صورت حمل یکسره بود؛ اما با شیوع این بیماری رویه تبادل یدک به‌عنوان تنها راه ارتباطی در بازگشایی مرز در دستور کار قرار گرفت که سبب بروز مشکلات و آسیب‌هایی در حوزه حمل و نقل بین‌المللی شده بود. حمل یکسره، مزایای اقتصادی زیادی دارد و سبب تسهیل تردد ناوگان ایرانی در امر ترانزیت می‌شود و به رشد بلندمدت تجارت کشور کمک می‌کند.
رئیس اداره ترانزیت راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی ادامه داد: مشکلاتی در بخش صدور ویزا و همچنین هزینه‌های غیررسمی برای تردد یکسره ناوگان ترانزیتی ایرانی وجود دارد که پیگیری و رفع آن‌ها از اولویت‌های بخش حاکمیتی است.
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی نیز آذر ماه سال گذشته در روز ملی حمل و نقل از قرار گرفتن استان در جایگاه نخست کشور در بخش ترانزیت خروجی کالا خبر داد و گفت: طی ۱۲ماه گذشته یک‌میلیون و ۶۲۶ هزار تن کالای ترانزیتی از مرزهای استان خارج شده است.
همچنین آمار ۹ ماهه سال ۱۴۰۲ خبر از افزایش ۳۲ درصدی تردد ناوگان حامل محمولات ترانزیتی ورودی و خروجی از مجموع چهار پایانه مرزی فعال خراسان رضوی می‌دهد.
به گفته مسئول مربوطه، میزان ترانزیت در استان طی ۱۱ ماه ابتدای سال گذشته نیز افزایش ۴۳ درصدی تعداد ترانزیت خروجی و افزایش ۵۵ درصدی ترانزیت ورودی را نشان می‌دهد.
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی، استان را دارای رتبه سوم ترانزیت در کشور یاد کرد و افزود: میزان ترددهای ترانزیتی در استان نسبت به سال گذشته ۳۲ درصد و میزان حمل بار ۳۹ درصد افزایش داشته است.
با توجه به آمارهایی که طی سال ۱۴۰۲ اعلام شده بود، به‌طور کلی میزان تردد ناوگان ترانزیتی ورودی در سال گذشته ۴ درصد و میزان تردد ناوگان ترانزیتی خروجی ۴۱ درصد نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش یافته است.
شهامت در این باره اظهار کرد: بیشترین افزایش ترانزیت خروجی با ۸۳ درصد رشد مربوط به پایانه مرزی دوغارون و بیشترین افزایش ترانزیت ورودی با ۷۶ درصد رشد مربوط به پایانه مرزی لطف‌آباد در سال ۱۴۰۲ بوده است.
یکی از نکات، اختلاف زیاد میان میزان ترانزیت ورودی و خروجی در مرزهای خراسان رضوی بوده که مربوط به میزان واردات و صادرات کالا در کشورهای آسیای مرکزی است؛ چرا که این کشورها بیش از آنکه صادرکننده باشند، واردکننده هستند و این اختلاف میزان ترانزیت ورودی و خروجی مربوط به این حوزه است.
توسعه بخش ریلی سرخس از اهداف جدی کشور است
استاندار خراسان رضوی سال گذشته درباره ترانزیت در استان گفت: با توجه به موقعیتی که کشور ما در آن قرار دارد، موضوع ترانزیت و صادرات حائز اهمیت بوده به‌ویژه محدوده سنگ‌بست که نقطه تلاقی شمال، جنوب، شرق و غرب است. بنابراین موقعیت جغرافیایی مهم و تأثیرگذاری دارد و امکانات مربوط به ترانزیت و صادرات جاده‌ای و ریلی است؛ اما خوشبختانه ۷۰ درصد صادرات و ترانزیتی که در خروجی سرخس صورت می‌گیرد، از طریق خطوط ریلی است.
یعقوبعلی نظری افزود: بدیهی است که سرخس یک مبدأ خروجی و ورودی است و این نقطه می‌تواند دوغارون و سرخس را پشتیبانی کند و ارتباط چابهار را به‌صورت ریلی و تجاری با شمال کشور داشته باشد. بنابراین توسعه این مناطق و خدمات زیرساختی به ویژه در بخش ریلی از اهداف جدی کشور و خراسان رضوی است.
وی ادامه داد: با توجه به شهرک صنعتی شماره ۵ که شروع به پذیرش کرده و سایر شرایط موجود در این منطقه برنامه‌ای برای صادرات و واردات، ترانزیت و حمل و نقل به ویژه ریلی در دستور کار قرار دارد.
افزایش ۳۱ درصدی ترانزیت خروجی کالا در سال جاری
آمار دو ماهه ابتدای سال جاری نیز از افزایش ۳۱ درصدی ترانزیت خروجی کالا از طریق سه پایانه مرزی دوغارون، سرخس و لطف‌آباد خبر می‌دهد؛ اما میزان ترانزیت ورودی تغییری نداشته است.
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی درباره آمار دو ماهه ابتدایی سال جاری گفت: در این مدت نسبت به سال گذشته کل تردد ورودی و خروجی مرزهای مشترک با ترکمنستان به مقصد کشورهای آسیای میانه برابر ۹ درصد افزایش یافته؛ اما ترانزیت ورودی از مرزهای مشترک با ترکمنستان به مقصد کشورهای آسیای میانه در دو ماهه ابتدایی سال جاری نسبت به سال پیش تغییری نداشته و تردد ناوگان ترانزیت خروجی به میزان ۶ درصد کاهش یافته است.
با وجود این، مدیرکل گمرک شهید شوشتری سرخس روز گذشته از جهش ۲۷۲درصدی ترانزیت کشورهای آسیای مرکزی از مسیر سرخس خراسان رضوی خبر داد و گفت: ترانزیت ورودی کالا از کشورهای آسیای مرکزی، روسیه و سایر کشورهای مستقل همسو در اوراسیا (سی‌آی‌اس) از مرز سرخس در سه ماهه نخست امسال ۲۲۲هزار و ۵۹۸ تن بوده است.
محمدعلی کیانی علی‌آباد افزود: گوگرد، بنزین، گازوئیل و مواد غذایی بیشترین کالاهای ترانزیت شده از مبدأ کشورهای روسیه و آسیای مرکزی بوده است.
وی ادامه داد: در بازه زمانی یاد شده ۲۱۰ هزار و ۹۳۱ تن کالا شامل لوازم منزل، کاشی و سرامیک، دارو، مصالح ساختمانی و قطعات و لوازم یدکی خودرو از کشورهای ترکیه، امارات متحده عربی، هند، کره جنوبی، ویتنام و پاکستان از مرز سرخس به کشورهای آسیای مرکزی ترانزیت شده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته تغییر چندانی نداشته است.
مدیرکل گمرک شهید شوشتری سرخس پیوستن ایران به پیمان‌های منطقه‌ای مانند شانگهای، حضور مؤثر در اکو و توسعه روابط اقتصادی با کشورهای همسایه را از دلایل عمده جهش ناگهانی ترانزیت ورودی این کشورها در مرز سرخس دانست.
کیانی اضافه کرد: تداوم جنگ اوکراین نیز موجب شده مسیر سنتی ترانزیت یعنی اوکراین به دریای مدیترانه و ترکیه از رونق بیفتد و روسیه و دیگر کشورهای آسیای مرکزی گذرگاه‌های ریلی و جاده‌ای ایران را جایگزین مسیرهای تجاری قدیمی کنند.
خراسان رضوی شاهراه ارتباطی میان کشورهای آسیای مرکزی، اروپا و آسیای غربی است و این امر موجب درآمدزایی خوبی برای استان می‌شود. باید با بررسی مشکلات و ارائه راهکارهایی در این راستا به توسعه و گسترش ترانزیت در مرزهای استان بپردازیم و موانعی را که بر سر راه صادرکنندگان خارجی در ایران است، رفع کنیم تا شاهد رونق ترانزیت در مرزهای خراسان رضوی باشیم.
نظر شما