از جمله اقداماتی که از سوی امامان معصوم(ع) مورد تشویق قرار گرفته تا از این طریق، خاطره رشادتها و مظلومیتهای شهدای کربلا و فرهنگ عاشورا زنده بماند، سرودن مدح و مرثیه است. قالب شعر به لحاظ برخورداری از وزن و آهنگ و بعد عاطفی، مؤثرتر و ماندگارتر است. از این رو به عنوان سلاحی مؤثر در دفاع از حق و ستایش راستی و راستان به کار گرفته شده است.
عزاداری و مجالس تعزیه، یکی از عناصر و عوامل برجستهای است تا آموزههای نظری و عملی امامان راستین، به نسلهای آینده منتقل شود. مراسم عزاداری، به دلیل قالب و محتوا، بهترین راه برای تعلیم و تربیت نسل جدید و آشنایی آنان با گفتار و کردار اهل بیت(ع) است. به همین دلیل یکی از مهمترن ارکان تأثیرگذار در این زمینه ذاکران اهل بیت(ع) هستند و انتخاب سبکهای ماندگار و تأثیرگذار و نیز تأسی به اخلاق و منش جوان پسند از سوی ایشان باعث میشود تا نوجوانان و جوانان بیشتری جذب مجالس حسینی شوند.
مهدی غیاثی، مداح اهل بیت(ع) ضمن توصیه به ذاکران اهل بیت(ع) در اجرای برنامههای ویژه ماه محرم، اظهار کرد: مداحانی که قصد دارند در مسیر سیدالشهدا(ع) نوکری کنند باید با بهترین نوع شعر، گویش و پوشش وارد این عرصه شوند؛ چراکه ذاکران اهل بیت(ع) مداحان خاندانی هستند که حضرت حق مدح ایشان را گفته است. «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا؛ خدا فقط میخواهد آلودگی را از شما خاندان (پیامبر) بزداید و شما را پاک و پاکیزه کند». لذا وقتی خداوند متعال مدح این خاندان را گفته است، وظیفه مداحان نیز بسیار سنگینتر و وسیعتر خواهد شد.
وی افزود: بالاترین امتیازی که به ذاکران اهل بیت(ع) داده میشود، به ادب آنها خواهد بود. زمانی از مرحوم رضا فرشچی روضه دروازه کوفه میشنیدم و ایشان در این جلسه از لسان حضرت زینب(س) خطاب به ابیعبدالله(ع) بیان کرد که «برادر جان! شما به من فرمودید» اما امروز برخی ذاکران به دنبال سخن محاورهای و خودمانی هستند و برای مثال همین جمله را از لسان حضرت زینب(س) اینگونه بیان میکنند که تو به من گفتی برادر. مداحان باید بدانند که چنین الفاظی در کلام اهل بیت(ع) وجود ندارد.
غیاثی بیان کرد: مداحان باید تا جایی که مقدور است ادب و آداب ذکر اهل بیت(ع) را رعایت کنند. مهمتربن نکتهای که در عرصه مداحی سیدالشهدا(ع) وجود دارد این است که برای مداحی سیدالشهدا(ع) هیچگونه مبلغی را طی نکنند؛ چراکه عالم و آدم کنار یکدیگر جمع شوند، نمیتوانند مبلغی درخور روضه امام حسین(ع) را بپردازند. بنابراین، مداحان باید مراقبت کنند که برای مراسم سیدالشهدا(ع) مبلغی را طی نکنند و هر چه در این مسیر به ایشان اعطا شد را دریافت کنند و خداوند متعال نیز برکت آن را خواهد داد.
این مداح اهل بیت(ع) ادامه داد: حلالترین پول، مبلغی است که بابت روضهخوانی سیدالشهدا(ع) به دست میآید به شرط آنکه مداحان هیچگونه مبلغی را برای مداحی خود طی نکنند و از هر چه که در این مسیر به دست آوردند، راضی باشند.
وی در رابطه با ضرورت بازگشت به روضههای قدیمی و سبکهای اصیل تأثیرگذار در حوزه مداحی نیز تصریح کرد: در حوزه سبکهای جدیدی که در مداحی ایجاد شده و مخاطبان چندانی نیز ندارد، مقداری جوانان و مقداری نیز سازندگان اشعار و الحان مقصر هستند. در گذشته، همگان به سوز نوحه دقت میکردند نه به ریتم و آهنگ آن. برای مثال زمانی که در روز عاشورا این شعر خواده میشود «شاه گفتا کربلا امروز میدان من است / عید قربان من است / مادرم زهرا(س) در این گودال مهمان من است» هم خواننده و هم شنونده منقلب میشوند. اینگونه اشعار بسیار ساده و روان هستند و حرفهای زیادی در آنها نهفته است.
غیاثی گفت: در گذشته مداحان به دنبال شور اشعار و تأثیرگذاری بیشتر در میان مخاطبان بودند اما امروز برخی کلمات در مداحیهای استفاده میشود که از لحاظ ادبی نیز ارزش چندانی ندارند. مداحان و ذاکران باید در این زمینه سلیقه به کار برده و بهترین اشعار را برای برنامه خود به کار ببرند.
این مداح اهل بیت(ع) بیان کرد: البته امروز اساتید و مداحان بزرگواری در جامعه هستند که سره را از ناسره تشخیص میدهند و مداحان جوان کشور میتوانند به این بزرگواران تأسی کنند و از آنها درس بگیرند. توصیه بنده به جوانان این است که بهترین اشعار را انتخاب کنند. البته نوآوری در مداحی خیلی خوب است اما نوآوری باید توأم با شعور و شعر باشد. امروز متأسفانه گاهی اوقات در برخی مداحیها از جملاتی استفاده میشود که در شأن اهل بیت(ع) نیست و مداحان باید در این زمینه مراقب الفاظی که به کار میبرند، باشند.
نظر شما