در جوامع مختلف، تخصیص یارانه‌های دولتی به منظور حمایت از اقشار مختلف و کاهش هزینه‌های زندگی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یکی از این یارانه‌ها، یارانه بنزین است که به دلیل مصرف گسترده سوخت‌های فسیلی در حمل و نقل، نقش بسزایی در اقتصاد خانوارها و اقتصاد ملی دارد. اما نحوه اعطای این یارانه‌ها و توزیع آن‌ها همواره مورد بحث و بررسی بوده است. در حال حاضر، یارانه بنزین به خودروها تعلق می‌گیرد، اما این روش تخصیص دارای مشکلاتی است که منجر به نابرابری و بی‌عدالتی اجتماعی می‌شود. به دلیل اینکه بسیاری از خانواده‌ها خودرو ندارند و برخی دیگر ممکن است چندین خودرو داشته باشند، بهره‌مندی از این یارانه‌ها نابرابر است. از این رو، نیاز به بازنگری در سیاست‌های یارانه‌ای و اتخاذ رویکردی عادلانه‌تر احساس می‌شود. یکی از راهکارهای پیشنهادی، اختصاص سهمیه بنزین به کد ملی افراد به جای خودروهاست.

برای بررسی مزایا و ضرورت اجرای این طرح و همچنین اهمیت ایجاد سامانه‌های مطمئن برای خرید و فروش بنزین با خانم زهرا خدادادی نماینده مجلس دوازدهم به گفتگو پرداختیم.

زهرا خدادادی با اشاره به اهمیت رعایت عدالت ؛ تصریح کرد: اعطای یارانه بنزین به خودروها در حال حاضر منجر به ایجاد نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی می‌شود. بسیاری از خانواده‌ها به دلیل نداشتن خودرو از این یارانه‌ها بهره‌مند نمی‌شوند، در حالی که برخی خانواده‌ها که دارای چندین خودرو هستند، از یارانه بیشتری برخوردار می‌شوند. این وضعیت ناعادلانه است و نیازمند بازنگری اساسی در سیاست‌های یارانه‌ای است.

نماینده مجلس دوازدهم شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: راهکاری که می‌تواند به عدالت اجتماعی بیشتری منجر شود، اختصاص سهمیه بنزین به کد ملی افراد به جای خودروهاست. با این روش، هر فرد در جامعه سهمیه‌ای مشخص از بنزین دریافت می‌کند، بدون توجه به اینکه آیا خانواده وی دارای خودرو است یا خیر. این رویکرد می‌تواند به توزیع عادلانه‌تر یارانه‌ها منجر شود و اطمینان حاصل کند که همه افراد جامعه از حمایت‌های دولتی برخوردار می‌شوند.

مزایای اعطای سهمیه بنزین به نفر از کاهش واردات تا صرفه جویی سوخت

خدادادی خاطرنشان می‌کند: اعطای سهمیه بنزین به افراد می‌تواند مزایای متعددی داشته باشد. نخست، این سیاست افراد را تشویق می‌کند که مصرف بنزین خود را بهینه‌تر مدیریت کنند. وقتی افراد بدانند که سهمیه‌ای محدود دارند، بیشتر به صرفه‌جویی و استفاده بهینه از منابع تشویق می‌شوند. این می‌تواند به کاهش مصرف بنزین و در نتیجه کاهش وابستگی به واردات سوخت کمک کند، که از نظر اقتصادی برای کشور مفید است.

وی ادامه می‌دهد: این سیاست می‌تواند افراد را به استفاده بیشتر از وسایل حمل و نقل عمومی و دوچرخه ترغیب کند. با توجه به محدودیت سهمیه بنزین، افراد ممکن است ترجیح دهند از روش‌های جایگزین حمل و نقل استفاده کنند که هم به صرفه‌جویی در هزینه‌های خانوار کمک می‌کند و هم به کاهش ترافیک و آلودگی هوا در شهرها منجر می‌شود.

نماینده مجلس دوازدهم شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند:  اختصاص سهمیه بنزین به کد ملی افراد همچنین می‌تواند به ترویج استفاده از خودروهای با مصرف سوخت کمتر و یا خودروهای برقی کمک کند. وقتی سهمیه بنزین به افراد تعلق گیرد، دارندگان خودروها ممکن است به دنبال خودروهایی با بهره‌وری بالاتر سوخت باشند تا بتوانند سهمیه خود را بهینه‌تر استفاده کنند. این تغییر می‌تواند به کاهش مصرف سوخت و بهبود محیط زیست کمک کند.

لزوم ایجاد کارگزاری‌های معتبر برای خرید و فروش بنزین و صادرات آن

خدادادی خاطرنشان می‌کند: اما برای اجرای موفق این طرح، باید سامانه‌ای مطمئن برای خرید و فروش بنزین وجود داشته باشد. این سامانه باید امکان معامله سهمیه‌های بنزین را برای افرادی که خودرو ندارند و یا بنزین مصرف نمی‌کنند، فراهم کند. این افراد می‌توانند سهمیه بنزین خود را به فروش برسانند و از منافع مالی آن بهره‌مند شوند. در مقابل، افرادی که به بنزین بیشتری نیاز دارند، می‌توانند از این سامانه‌ها بنزین مورد نیاز خود را خریداری کنند.

وی ادامه می‌دهد: وجود کارگزاری‌های معتبر برای خرید و فروش بنزین و حتی صادرات آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. این کارگزاری‌ها باید تحت نظارت دقیق و شفافیت کامل عمل کنند تا اعتماد عمومی را جلب کنند و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری شود. با ایجاد این زیرساخت‌ها، می‌توان اطمینان حاصل کرد که توزیع و مدیریت سهمیه بنزین به صورت عادلانه و کارآمد انجام می‌شود.

نماینده مجلس دوازدهم شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: این سامانه‌ها و کارگزاری‌ها نه تنها به بهبود توزیع بنزین کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند به افزایش درآمدهای غیرنفتی از طریق فروش داخلی و خارجی بنزین منجر شوند. با این رویکرد، کشور می‌تواند منابع مالی جدیدی را جذب کند که می‌تواند در بخش‌های دیگر اقتصادی و اجتماعی سرمایه‌گذاری شود، مانند بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، و بهبود خدمات بهداشتی و آموزشی.

خدادادی در پایان افزود: اختصاص سهمیه بنزین به کد ملی افراد به جای خودروها، سیاستی است که می‌تواند به تحقق عدالت اجتماعی، کاهش نابرابری‌ها، و بهبود وضعیت محیط زیست کمک کند. این رویکرد نه تنها منافع اقتصادی دارد، بلکه به نفع کل جامعه و نسل‌های آینده نیز خواهد بود. با اجرای این سیاست و ایجاد سامانه‌های مطمئن برای خرید و فروش بنزین، می‌توان امیدوار بود که مصرف بنزین به صورت بهینه‌تری مدیریت شود و کشور به سوی توسعه پایدارتر و عادلانه‌تری حرکت کند.