جنگل‌ها، گنجینه‌های ارزشمندی از تنوع زیستی و منابع طبیعی هستند که نقشی حیاتی در حفظ تعادل محیط زیست ایفا می‌کنند. با این حال، فعالیت‌های انسانی، از جمله آفرودسواری، می‌تواند آسیب‌های جدی به این اکوسیستم‌های شکننده وارد کند.
در سال‌های اخیر، شاهد افزایش محبوبیت بیراهه سواری یا همان آفرودسواری در ایران بوده‌ایم. این فعالیت که در قالب رانندگی با خودروهای شاسی‌بلند در مسیرهای صعب‌العبور و ناهموار انجام می‌شود، می‌تواند لذت‌بخش و هیجان‌انگیز باشد. با این حال، رانندگی بی‌ضابطه و بدون برنامه‌ریزی در جنگل‌ها می‌تواند پیامدهای ناگواری برای درختان و سایر اجزای این اکوسیستم به همراه داشته باشد.
محققان ایرانی در مطالعه‌ای که به تازگی در دوفصلنامه «بوم‌شناسی جنگل‌های ایران» منتشر شده است، به بررسی صدمات وارد شده به تنه درختان بر اثر تردد خودروهای آفرود در جنگل‌های شمال ایران پرداخته‌اند. در این مطالعه، دکتر مهران نصیری و همکارانش از دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، با بررسی دقیق درختان در مسیرهای آفرود، به نتایج قابل‌توجهی دست یافته‌اند.
مطالعه نشان داده است که تردد خودروهای آفرود می‌تواند به طور قابل‌توجهی به تنه درختان، به ویژه در ناحیه یقه تا ارتفاع یک متری، آسیب برساند. شدت این آسیب با افزایش شیب مسیر نیز بیشتر می‌شود. برخورد بدنه و چرخ خودرو با تنه درخت، رایج‌ترین علت آسیب است.
محققان در این مطالعه راهکارهایی برای کاهش این آسیب‌ها ارائه کرده‌اند که از جمله آن ها می‌توان به تعیین مسیرهای مشخص برای تردد، آموزش رانندگان و استفاده از محافظ تنه درختان اشاره کرد. با اجرای این راهکارها می‌توان از صدمات وارده به درختان و جنگل‌ها کاست و از این فعالیت به طور پایدار برای تفریح و گردشگری استفاده کرد.
یافته‌های این مطالعه از اهمیت زیادی برای حفظ جنگل‌های شمال ایران برخوردار است.چراکه با توجه به شکنندگی این اکوسیستم و خطرات ناشی از فعالیت‌های انسانی، لازم است اقدامات موثری برای حفاظت از این گنجینه‌های ارزشمند به کار گرفته شود.
دوفصلنامه بوم‌شناسی جنگل‌های ایران که این مطالعه در آن منتشر شده است، توسط معاونت پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری منتشر می‌شود و به انتشار مقالات علمی در زمینه‌های مختلف مرتبط با جنگل، از جمله اکولوژی، جنگلداری و حفاظت از منابع طبیعی می‌پردازد.
در انتها باید اشاره کرد که آفرودسواری می‌تواند فعالیتی لذت‌بخش و هیجان‌انگیز باشد، اما در صورت عدم مدیریت صحیح، می‌تواند پیامدهای منفی برای جنگل‌ها به همراه داشته باشد. با برنامه‌ریزی و اجرای راهکارهای مناسب، می‌توان از این فعالیت به طور پایدار برای تفریح و گردشگری استفاده کرد و در عین حال از جنگل‌ها و درختان نیز به طور موثر، حفاظت کرد.
نظر شما