سرطان یکی از چالش‌های بزرگ بهداشت عمومی در قرن بیست و یکم است. با این حال، در سال‌های اخیر، آمار سرطان‌های زنانه یکی از جدی‌ترین چالش‌های سلامت زنان در سراسر جهان به شمار می‌رود. این بیماری نه تنها بر سلامت جسمی زنان تأثیر می‌گذارد، بلکه بر کیفیت زندگی و سلامت روان آن‌ها نیز تاثیرگذار است. آمار جهانی سرطان ۲۰۲۴ از انجمن سرطان آمریکا، تخمین زده می‌شود که در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۰ میلیون مورد سرطان جدید تشخیص داده شده و ۹.۷ میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر سرطان جان خود را از دست داده اند. سرطان سینه یکی از شایع‌ترین انواع سرطان زنان است که در هر سنی می‌تواند بروز پیدا کند. این بیماری در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است. به همین دلیل به زنان بالای ۴۰ سال توصیه می‌شود سالانه و به طور منظم آزمایش غربالگری و ماموگرافی انجام دهند. 

با توجه به تفاوت‌های زیستی، هورمونی و اجتماعی، زنان ممکن است به انواع خاصی از سرطان‌ها مستعدتر باشند. آگاهی از انواع سرطان‌های شایع در زنان، عوامل خطر، نشانه‌ها و روش‌های پیشگیری و درمان می‌تواند به تشخیص زودهنگام و بهبود نتایج درمانی کمک کند.

شایع‌ترین انواع سرطان‌های زنانه

سرطان سینه

این سرطان، شایع‌ترین نوع سرطان در زنان است و سالانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به آن مبتلا می‌شوند.

سرطان دهانه رحم

 این نوع سرطان با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ارتباط مستقیم دارد و با انجام واکسیناسیون HPV و غربالگری‌های منظم قابل پیشگیری است.

سرطان تخمدان

تشخیص زودهنگام این نوع سرطان بسیار دشوار است و اغلب در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود.

سرطان رحم (اندومتر)

 این سرطان معمولاً در زنان یائسه رخ می‌دهد و با خونریزی غیرطبیعی همراه است.

پیشرفت در تشخیص زودهنگام

یکی از عوامل کلیدی در کاهش آمار سرطان‌های زنانه، پیشرفت در روش‌های تشخیص زودهنگام است. برنامه‌های غربالگری مانند ماموگرافی برای سرطان سینه و پاپ اسمیر برای سرطان گردن رحم، به شناسایی زودهنگام بیماری کمک کرده‌اند. این تشخیص زودهنگام منجر به درمان مؤثرتر و افزایش نرخ بقا می‌شود.

بهبود درمان‌ها

درمان سرطان‌های زنانه بسته به نوع، مرحله و گسترش بیماری متفاوت است و ممکن است شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و درمان‌های هدفمند باشد. تحقیقات پزشکی و توسعه فناوری‌های جدید در درمان سرطان، نقش مهمی در کاهش آمار این بیماری ایفا کرده است. درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی به طور خاص برای سرطان‌های زنانه، نتایج بهتری را به همراه داشته و عوارض جانبی کمتری دارند.

تغییرات در شیوه زندگی

تغییرات مثبت در شیوه زندگی، از جمله تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و کاهش مصرف الکل و سیگار، تأثیر زیادی بر کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های زنانه داشته است. آگاهی عمومی درباره اهمیت سبک زندگی سالم نیز افزایش یافته است.

افزایش آگاهی و آموزش

برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی در مورد عوامل خطر و نشانه‌های سرطان، به زنان کمک کرده تا به موقع به پزشک مراجعه کنند. این آگاهی می‌تواند به شناسایی زودهنگام بیماری و کاهش آمار مرگ و میر ناشی از آن منجر شود.

دسترسی بهتر به خدمات بهداشتی

در بسیاری از کشورها، دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی بهبود یافته است. این امر شامل افزایش تعداد مراکز درمانی، فراهم کردن بیمه‌های درمانی و کاهش هزینه‌های درمانی می‌شود که همه این‌ها به افزایش مراجعه زنان به پزشک و غربالگری کمک کرده است.

تاثیرات اجتماعی و اقتصادی

تغییرات اجتماعی و اقتصادی نیز نقش مهمی در کاهش آمار سرطان‌های زنانه ایفا کرده‌اند. افزایش سطح تحصیلات زنان و مشارکت آن‌ها در نیروی کار باعث شده که زنان بیشتر به سلامت خود اهمیت دهند و برای دریافت خدمات پزشکی اقدام کنند.

عوامل خطر

سن: خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌های زنانه با افزایش سن افزایش می‌یابد.

ژنتیک: داشتن سابقه خانوادگی سرطان سینه یا تخمدان خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.

سبک زندگی: سیگار کشیدن، چاقی، کم تحرکی و مصرف بیش از حد الکل از عوامل خطر شناخته شده هستند.

عوامل هورمونی: استفاده طولانی مدت از هورمون‌های جایگزین و عدم شیردهی ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را افزایش دهد.

پیشگیری از سرطان‌های زنانه

تغذیه سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را افزایش دهید و از مصرف غذاهای فرآوری شده و چرب پرهیز کنید.

فعالیت بدنی: حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط را در اکثر روزهای هفته انجام دهید.

کنترل وزن: حفظ وزن سالم به کاهش خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها کمک می‌کند.

ترک سیگار: سیگار کشیدن یکی از مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به سرطان است.

واکسیناسیون HPV: این واکسن از ابتلا به سرطان دهانه رحم پیشگیری می‌کند.

غربالگری‌های منظم: به طور منظم به پزشک مراجعه کرده و غربالگری‌های توصیه شده را انجام دهید.

نکات مهم درباره سرطان های زنان

• به طور کلی روش پیشگیری از بروز سرطان در خانم‌ها بسته به نوع بیماری می‌تواند متفاوت باشد، اما عدم استعمال دخانیات، کنترل وزن، ورزش روزانه و داشتن برنامه غذایی منظم در پیشگیری از اغلب سرطان‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند.
• روش درمان سرطان در زنان بسته به تشخیص دکتر زنان و نوع سرطان می‌تواند متفاوت باشد. برای درمان سرطان‌های حاد و پیشرفته اغلب از جراحی برای برداشتن تومور استفاده می‌شود.
• تشخیص و درمان به موقع سرطان می‌تواند زندگی بیمار را نجات دهد.
• پس از سرطان سینه، سرطان تخمدان از مرگبار ترین سرطان‌ در زنان شناخته می‌شود.

چالش‌ها و راهکارها

یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در زمینه سرطان‌های زنانه، نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی در کشورهای مختلف است. زنان در کشورهای کم‌درآمدتر اغلب به دلیل محدودیت‌های مالی و دسترسی به خدمات بهداشتی، دیرتر به تشخیص و درمان می‌رسند. اطلاع‌رسانی گسترده درباره عوامل خطر، علائم و اهمیت تشخیص زودهنگام سرطان‌های زنانه و بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی و غربالگری در مناطق محروم می‌تواند در کاهش این مسئله موثر باشد.

ناهیدآذرنوش_خبرنگار تحریریه جوان قدس