به گزارش قدس آنلاین، کودتایی که با آن حکومت دکتر محمد مصدق ساقط شد و آخرین شاه پهلوی توانست با حمایت مستقیم آمریکا و انگلیس بازهم به قدرت برگردد. اما این اتفاق با وجود اهمیت بالایی که در تاریخ معاصر کشورمان داشته است و پتانسیل‌های بالای دراماتیکی که در دل حوادث پیرامونی آن وجود دارد، نقش چندانی در ادبیات داستانی کشورمان نداشته است. هرچند که منابع تاریخی بسیاری در ارتباط با روایت و تحلیل حوادث پیش آمده در جریان کودتای ۲۸مرداد ثبت شده است ولی کمتر نویسنده‌ای به دنبال روایت داستانی از اتفاقات پیش آمده در این حادثه و یا تاثیر آن بر جامعه ایرانی رفته است. باوجود تولید چند فیلم و سریال که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بخش‌هایی از اتفاقات پیش آمده در این کودتا را روایت می‌کنند اما تعداد آثار تولید شده پیرامون این موضوع در حوزه ادبیات داستانی همچنان انگشت‌شمارند.    

هراس از نوشتن

علت این مساله هم بر می‌گردد به فضای اختناقی که بعد از کودتا پدید آمد. در هیچ روزگاری به اندازه سال‌های پس از کودتای بیست‌وهشتم مرداد، هراس از نوشتن در میان اهل ادب نمود نداشته است. روی آوردن شاعران و نویسندگان به استعاره و پنهان کردن معناهای تاریخی در زبان بازی و سمبل و دیگر پوشش‌های گفتاری، در دهه‌های پس از کودتا بیداد کرد.

در آثار صادق چوبک کودتای ۲۸ مرداد به وضوح دیده می‌شود. حضور این نویسنده در خرمشهر و آبادان منجر به آشنایی بیشتر او با فضای نفتی ایران شد . چوبک در آثارش با بیانی تمیثیلی به واقعه کودتا پرداخته است.

«همسایه‌ها»ی احمد محمود که در سال ۱۳۴۵ به نگارش درآمد در جایگاهی به پا ایستاد که بتواند ویرانه‌های به جای مانده از کودتا را بیشتر و بهتر بازنگری کند. این رمان در سال ۱۳۵۳ توسط انتشارات امیرکبیر منتشر شد و باتوجه به اقبال مخاطب ، امیرکبیر مبادرت به چاپ دوّم کتاب کرد، امّا توزیع آن با ممانعت ساواک روبرو شد تا آنکه در سال ۱۳۵۷ به دفعات توسط همان انتشارات و سپس برخی چاپخانه‌های زیرزمینی در چاپ‌های متعدد عرضه شد.

رمان «سووشون» اثر سیمین دانشور که در سال ۱۳۴۸ منتشر شد با زبان ایجاز حوادث روزهای منتهی به کودتا را در فضای تاریخی دیگری بازخوانی می‌کند. مکان و زمان وقوع حوادث در رمان سووشون منطقه فارس به هنگام حضور قوای انگلیس در سال‌های جنگ جهانی دوم است، شخصیت اصلی رمان، زری، همسر یوسف یکی از تجّار میهن‌پرست شیراز است. یوسف حاضر نیست با فروش ارزاق به نیروهای بیگانه به قحطی نان و گرسنگی هموطنانش دامن بزند و سرانجام هم در راه مبارزه با اشغالگران بیگانه جان می‌بازد. هرچند فضای تاریخی داستان در اوایل دهه ۱۳۲۰ رقم می‌خورد اما تنی چند به هنگام نقد و بررسی سووشون آن را اشاره‌ای به حوادث قبل از کودتا می‌دانند.

جمال میرصادقی در دو مجموعه داستان «این سوی تل‌های شن» در سال ۱۳۵۳ و «هراس» در سال ۱۳۵۶ نگاهی نوستالژیک به سال‌های ۱۳۲۰ الی ۱۳۳۲ دارد و پیرمردانی با بیان خاطرات خود در پی اشاره به آن دورهٔ تاریخی هستند.

فریبا کلهر در رمان «مردی از آنادانا» در سال ۱۳۹۶ به این واقعه اشاره داشته است. کلهر در همه آثارش به تاریخ ایران، اسطوره های مشرق زمین و سیاست و عشق و تنهایی زنان صحبت کرده است. اما در رمان «مردی از آنادانا» که  لوکیشن نیمی از رمان در همدان دهه ۱۳۳۰ می گذرد و به ماجرای کودتای ۲۸ مرداد اشاره کرده است.

 داستان از اوایل دهه ۱۳۳۰ آغاز می شود و تا اواخر دهه ۱۳۷۰ ادامه دارد. در این میانه نویسنده از تاریخ ایران غافل نمانده، همان طور که دارد از انسان ها، فارغ از زمان و مکان می گوید، زمان و زمانه اش را مصرانه یادآور می شود؛ نخست وزیری مصدق، کودتای ۲۸ مرداد، تظاهرات و کاشانی و ملی شدن نفت .... تا اعدام  هویدا و راهپیمایی های انقلاب ۵۷ و جنگ و شهادت و اسارت. حتی گریزی می زند به اوایل دهه ۱۳۲۰ و روی کار آمدن رضا خان پهلوی و هجوم متفقین به ایران و قحطی و وبا.

اما در سال های اخیر یک کتاب دبگر هم برای گروه سنی بزرگسال و نوجوان با موضوع کودتای ۲۸ مرداد توسط نشر سوره مهر منتشر شد.

«ملاقات در جنگل بلوط» اثری است که توسط جواد افهمی نوشته شده است. داستان دربارهیک دانشجوی تاریخ است که برای نگارش پایان نامه خود که موضوع آن در ارتباط با کودتای ۲۸ مرداد است، تصمیم می‌گیرد تا به سراغ یکی از نیروهای نظامی باقیمانده مانده از روزهای کودتا که نقش مهمی هم در جریان شکل‌گیری این واقعه داشته برود تا به عنوان منبعی دسته اول از اطلاعات او برای اتمام نگارش پایان نامه‌اش استفاده کند.

کتاب سعی کرده در عین پرداختن به داستانی تاریخ ظرافت‌های داستان‌نویسی معاصر را چه در شیوه روایت قصه و چه در معرفی درست شخصیت‌ها به ویژه دو شخصیت اصلی کتاب یعنی روای و سروان تیجانی رعایت کند تا داستان «ملاقات در جنگل بلوط» تبدیل به یک اثر جذاب داستانی شود که حتی افرادی که علاقمند به خواند مسائل تاریخی نیستند نیز به واسطه داستان شیوا و روان کتاب به آن جذب شوند.