به گزارش قدس آنلاین سید رضا فاطمی‌امین، وزیر اسبق صمت و مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور در دولت سیزدهم در برنامه پایش اظهار کرد: دولت با دو دسته چالش مواجه بود. اولین دسته، چالش‌های ساختاری هستند که بر رفتار فعالین اقتصادی تأثیر می‌گذارد. چون ساختارها دیده نمی‌شوند، از آن‌ها غفلت می‌شود. ساختارها می‌توانند باعث محدودیت یا گسترش فعالیت فعالان اقتصادی باشند.

وی در ادامه از دهه نود و مشکلات اقتصادی آن زمان گفت: به لحاظ عملکرد، دهه نود، دوران بسیار بدی بود. رشد اقتصادی در ده سال دهه نود، ۰۷.۰ درصد بود. دولت سیزدهم این رشد را به ۵ درصد رساند. همه می‌گویند ده سال چیزی نیست و می‌شود آن را جبران کرد.

وزیر اسبق صمت گفت: ما در زمستان ۱۴۰۱، رشد ۱۲ درصدی صنعت را تجربه کردیم. سوالی که همه از ما می‌پرسند این است که چرا این رشد در زندگی مردم احساس نمی‌شود. یک سدی را در نظر بگیرید. ورودی آب این سد برای ده سال تقریباً بسته بود. سد تقریباً خالی بوده و حالا که جریان آب برگشته است، زمان زیادی می‌برد تا پر از آب شود. این دلیلی است که مردم رشد اقتصادی را احساس نمی‌کنند. زمان لازم است تا در زندگی مردم جریان یابد.

وی در پاسخ به این سوال که وزارت صمت برای اصلاح ساختارها چه اقدامی انجام داد، گفت: کارهایی شروع شد؛ اما نیمه‌تمام ماند. صنعت در اقتصاد بسیار مهم است. پیشران اقتصاد است. وقتی تولید صنعتی داشته باشیم، حمل‌ونقل و انبارداری و… هم رشد می‌کنند. رشد اقتصادی صنعت در تابستان ۱۴۰۰، برابر با ۲.۱ درصد بود. رشد اقتصادی هم ۵ درصد بود. در ۶ فصل بعد، صنعت رشدی ۱۱.۹ درصدی داشت و اقتصاد هم به ۵.۵ درصد رشد رسید. سرمایه‌گذاری هم از ۳.۶ به ۱۰ درصد رسید. رشد سرمایه‌گذاری یعنی سرمایه‌گذاران به آینده امیدوارند. صادرات هم رشد خوبی را تجربه کرد. ما کار بسیار ساده‌ای کردیم. مسیر را هموار کردیم.

صنعت سیاسی، اجتماعی خودرو

در بخش دیگر برنامه، درباره خودرو و اتفاقاتی صحبت شد که در زمان وزارت فاطمی‌امین افتاده بود. وزیر اسبق صمت گفت: خودرو یک صنعت سیاسی و اجتماعی است. سال ۹۷ که تحریم‌ها آغاز شد، در مردادماه همان سال صنعت خودروی ایران تحریم شد. درحالی‌که سه ماه بعد صنعت نفت ایران تحریم شد. این نشان می‌دهد دشمنان ما به خوبی می‌دانند که خودرو چه اثر سیاسی و اجتماعی دارد و متأسفانه سیاسیون خیلی در این صنعت دخالت می‌کنند. سال ۹۶، تقریباً یک میلیون خودرو تولید می‌شد و بین ۷۰ تا ۱۰۰ هزار خودرو هم وارد شد. از سال ۹۷ یکهو عرضه کاهش پیدا کرد. ۲۰ درصد خودروها ناقص بودند؛ یا آینه نداشتند یا فرمان نداشتند.

وی ادامه داد: نمی‌شود گفت به خاطر تحریم‌ها بود که خودروها ناقص ماندند. تحریم که نشانی غلط است. هرکجا که گیر می‌کنیم و می‌خواهیم فرار کنیم می‌گوئیم تحریم است. مگر سال ۱۴۰۱ تحریم‌ها برداشته شده بود؟ سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰، صنعت خودروسازی ۳۸.۸ درصد رشد داشت. آخر سال ۱۴۰۱ فقط هزار خودروی ناقص در پارکینگ‌ها بود.

عرضه پایین خودرو، دلیل اصلی مشکلات خودرو است

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور در دولت سیزدهم در خصوص تأثیر عرضه پایین خودرو بر جامعه گفت: چهار سالی متوالی سالی ۵۰۰،۶۰۰ هزار خودرو کم‌تر از تقاضای جامعه تولید می‌شود؛ یعنی در این بخش عقب‌ماندگی داریم. انباشت تقاضا اتفاق می‌افتد. مثال سد اینجا هم کاربرد دارد. به خاطر تقاضای بالا، هرچند که الان تولید زیاد شده؛ اما باز هم عقب هستیم. از طرف دیگر قیمت ارز هم رشد داشته است. مردم برای اینکه پولشان از دست نرود، در بازار خودرو سرمایه‌گذاری می‌کنند. خودرو کالای سرمایه‌ای می‌شود و یک تقاضای کاذب هم شکل می‌گیرد. در آن مدت مثلاً ایران‌خودرو برای ۱۰ هزار خودرو ثبت‌نام می‌کرد؛ اما ۱۰ میلیون نفر ثبت‌نام می‌کردند. تنها راه حل این مشکل، افزایش عرضه است.

فاطمی‌امین توضیح داد: باید بازار به تعادل برسد. من شخصاً سال ۱۴۰۰ با واردات خودرو مخالف بودم؛ چون محدودیت ارزی داشتیم. هرچند که به لحاظ صنفی مخالفت با واردات به ضرر من بود. برای حل این مشکل بر صادرات تمرکز کردیم تا درآمد ارزی رشد کند. سال ۱۴۰۱، قله صادرات ما بود که ۵۴ میلیارد دلار درآمد داشتیم و نسبت به سال قبل ۵ میلیارد دلار رشد داشت. بعد از آن من موافق با واردات خودرو بودم. ما درآمد ارزی را افزایش دادیم و انتظار داشتیم واردات انجام شود؛ اما بانک مرکزی مخالف بود و می‌گفت واردات مشکلات ارزی ایجاد می‌کند. بالاخره واردات خودرو در هیئت دولت تصویب شد و آخر سال ۱۴۰۱، حدود ۱۰۰ هزار ثبت سفارش داشتیم.

به گفته وزیر اسبق صمت، چالش‌های واردات خودرو بیش از واردات سایر کالاها است. سال ۱۳۷۱ قانونی تصویب شد، شرکتی که می‌خواهد واردات خودرو انجام دهد، باید با تولیدکننده قرار داشته باشد. در دوران تحریم‌ها کدام شرکت خارجی مستقیم قرار داد می‌بندد؟ قانون دیگری در سال ۱۴۰۱ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد که شرکت واردکننده خودرو باید فناوری را هم وارد کند. همچنین قانون دیگری می‌گوید شرکت واردکننده باید زنجیره خدمات پس از فروش داشته باشد، درحالی‌که برای سایر کالا انقدر سخت‌گیری وجود ندارد. با همه این اوصاف در اواخر ۱۴۰۱، حدود ۱۰۰ هزار ثبت سفارش داشتیم.

فاطمی‌امین با بیان اینکه مسئولین کشور به خاطر مسائل حاشیه‌ای، نمی‌توانند به خوبی کار کنند و گفت: من فقط پنجشنبه و جمعه‌ها را فرصت داشتم تا کار کنم. تقریباً هر دو روز مجلس از من سوال می‌پرسید. تمام مسئولین درگیر حواشی هستند که اگر نباشد به خوبی می‌توانند کار کنند.

مشاور اقتصادی شهید رئیسی در آخر هم گفت که اگر با تجربه سه سال گذشته مسئولیت وزارت را برعهده می‌گرفت، حتماً بر مدیریت استعدادها و اصلاح ساختارها زمان بیشتری می‌گذاشت.