سرطان سینه شایع‌ترین سرطان شناخته‌شده و شایع‌ترین علت مرگ ناشی از سرطان در زنان ایرانی است. البته این بیماری در مردان نیز مشاهده می‌شود و به‌طور کلی ایران در سطح جهان رتبه نخست مرگ ناشی از سرطان سینه را به خود اختصاص داده است.
میزان بروز و مرگ ناشی از این بیماری طی چند دهه اخیر، دستخوش تغییرات زیادی شده است. بر همین اساس پژوهشگران با انجام یک مطالعه مقطعی و با استفاده از داده‌های ثبت‌شده بین سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۶، تحلیلی بر روند بروز سرطان سینه در ایران ارائه دادند. بررسی‌های این مطالعه حاکی از این است روند بروز سرطان سینه در ایران بین سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۶ از ۱۵/۹۶به ۴۰/۷۲ در ۱۰۰ هزار زن افزایش یافته است. همچنین مشخص شد فراوانی نسبی این سرطان در زنان از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ از ۲۵ درصد به۲۶/۴۷ درصد تغییر کرده و شایع‌ترین سرطان در بین زنان است. به طوری که طی سال ۱۳۹۶ از بین ۱۷ هزار و ۴۶۷ تشخیص جدید سرطان سینه، ۹۸.۲ درصد مبتلایان زن و ۱.۸درصد از مبتلایان مرد بوده‌اند که این تعداد۲۶.۴۷ درصد از کل سرطان‌های تشخیص داده‌شده در زنان و ۱۲.۹۷ درصد از کل تشخیص‌های سرطان در دو جنس است و بالاترین میزان بروز سرطان سینه به ازای هر ۱۰۰ هزار زن، به ترتیب در استان‌های تهران، اصفهان، یزد، گیلان و البرزگزارش شده است.
مهم‌ترین عامل بروز سرطان سینه
گرچه پژوهشگران این مطالعه؛ عوامل مختلف جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، تفاوت جمعیت استان‌های مختلف و همچنین توزیع متفاوت سنی در گروه‌های جوان و سالمند را از عوامل مؤثر بر تفاوت میزان بروز سرطان سینه در شهرهای مختلف کشور می‌دانند، اما سیدمحمدرضا قوام نصیری؛ رئیس پیشین انجمن رادیوتراپی انکولوژی ایران استرس را مهم‌ترین عامل بروز سرطان سینه عنوان می‌کند و به ما می‌گوید: با توجه به اینکه ساکنان کلانشهرها و شهرهای صنعتی در مقایسه با مردم سایر مناطق کشور میزان استرس بیشتری را تجربه می‌کنند، بالاتر بودن بروز سرطان سینه در شهرهایی همچون تهران، اصفهان، البرز و گیلان تأثیر استرس در ابتلا به این سرطان را تأیید می‌کند.
این استاد پیشکسوت گروه رادیوتراپی آنکولوژی دانشگاه علوم پزشکی با بیان اینکه شیوع سرطان سینه بین خانم‌های ایرانی در استان‌های مختلف رو به افزایش است، می‌افزاید:سرطان یکی از بیماری‌های شایع دنیاست که بیشتر کشورهای درحال توسعه و حتی کشورهای توسعه یافته نظیر آمریکا، استرالیا، کشورهای اروپایی، ژاپن و کانادا نیز گرفتار آن هستند و در کشور ما نیز سرطان‌ها پس از سوانح و بیماری‌های قلبی-عروقی، سومین عامل مرگ‌ومیر محسوب می‌شوند.
نقش مشاغل در احتمال ابتلا به سرطان
قوام نصیری با اشاره به اینکه قبل از پیروزی انقلاب سرطان مری و پس از آن سرطان معده و همچنین سرطان‌های سیستم لنفاوی شایع‌ترین سرطان‌های شناسایی شده در کشور محسوب می‌شوند، ادامه می‌دهد: سال‌ها قبل پزشکان تغذیه ناسالم را عامل بروز بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت و پرفشاری خون می‌دانستند، اما طی یکی، دو چند دهه اخیر متخصصان کشورهای مختلف استرس را عامل اصلی بروز بسیاری از بیماری‌ها به‌ویژه سرطان سینه می‌دانند، چون استرس و ناراحتی‌های روحی علاوه بر کاهش سیستم ایمنی، روی عملکرد غدد بدن و در پی آن ترشح هورمون‌ها تأثیر می‌گذارد و موجب تغییراتی در سلول‌های بدن می‌شود که احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف و سرطان‌ها، به‌ویژه سرطان سینه را افزایش می‌دهد.
این استاد بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به تجربه‌های نیم قرن خود در حوزه تحقیق، تشخیص و درمان سرطان‌ها اضافه می‌کند: طبق تحقیقاتی که ۳۰ سال پیش در دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد در خصوص سرطان سینه انجام داده است؛ مشاغل پراسترس رابطه معناداری با احتمال ابتلا به این سرطان داشته است. به‌طوری‌که تعداد خانم‌های شاغل مبتلا به سرطان سینه‌ای که در مشاغلی همچون تلفنخانه ادارات و آموزش و پرورش مشغول به‌کار بودند، بیش از تعداد خانم‌های خانه‌دارِ مبتلا به این سرطان و یا خانم‌های مبتلا به سرطان سینه در مشاغل دیگر بوده است.
دکتر قوام‌نصیری تصریح می‌کند: البته این به معنای آن نیست که دبیری و آموزگاری موجب بروز سرطان سینه می‌شود، اما اگر افرادی که در این قبیل مشاغل فعالیت دارند استرس خود را کنترل نکنند، بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به سرطان سینه خواهند بود.
وی یکی دیگر از عوامل بروز سرطان سینه در خانم‌های ایرانی به‌ویژه خانم‌های ساکن کلانشهرها را افزایش سن ازدواج و به تبع آن افزایش سن نخستین بارداری عنوان می‌کند و می‌افزاید: تحقیقات نشان می‌دهد میزان ابتلا به سرطان سینه بین خانم‌هایی که حاملگی نخست آن‌ها قبل از سن سی‌سالگی بوده، کمتر از میزان شیوع این سرطان در خانم‌هایی است که نخستین بارداری خود را در سال‌های نزدیک به چهل‌سالگی تجربه کرده‌اند.
سهم ژنتیک و عوامل محیطی
این متخصص پرتودرمانی و رادیوتراپی در خصوص نقش ژنتیک در بروز سرطان به‌ویژه سرطان سینه می‌گوید: عامل ۱۰ تا ۱۲ درصد جهش‌های سلولی ارثی و۸۸ تا ۹۰ درصد آن‌ها اکتسابی است، به این معنا که اگر مادر یا خاله فردی مبتلا به سرطان سینه باشند، بین ۱۰ تا ۱۲ درصد احتمال دارد وی مبتلا به سرطان شود و در واقع بسیاری از عوامل بروز سرطان سینه بستگی به سبک زندگی افراد و میزان استرسی که تجربه می‌کنند، دارد. به گفته قوام‌نصیری تعیین عامل اصلی بروز سرطان در یک فرد کار ساده‌ای نیست، اما آنچه مسلم است اینکه علت ایجاد سرطان تغییر در ژن‌هاست که این ژن‌ها نحوه عملکرد سلول‌ها به‌ویژه نحوه رشد و تقسیم آن‌ها را کنترل می‌کنند. در واقع سرطان یک بافت غیرطبیعی و بدخیم در بدن است که موجب جهش‌های ژنتیکی خطرناک می‌شود. بنابراین دلایل مختلفی برای ایجاد سرطان وجود دارد که از تغییر رژیم غذایی و استفاده از روغن‌های غیراشباع برای سرخ‌کردنی و یا حتی روغن‌های غیراشباع با حرارت بالا، طبخ گوشت روی زغال، مصرف بی‌رویه فست‌فود، استفاده از نان‌هایی که با آرد سفید طبخ می‌شود، کاهش مصرف سبزیجات تازه، استعمال مواد مخدر، دخانیات و تنباکو، مصرف مشروبات الکلی، استفاده از داروهای هورمونی به دلایل مختلف، قرارگرفتن زیاد در معرض خورشید یا اشعه ایکس گرفته تا عواملی نظیر آلودگی هوا، کم‌تحرکی، مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها، مشکلات اقتصادی، مسائل اجتماعی و حتی مسائل فرهنگی متعددی که موجب تشدید استرس می‌شود.
رئیس پیشین انجمن سرطان شناسی ایران با بیان اینکه سرب ناشی از آلودگی هوا یکی دیگر از عوامل بروز سرطان است که اگر سوخت مصرفی در وسایل نقلیه به صورت استاندارد پالایش نشده باشد، موجب احتراق ناقص در سوخت خودروها و وسایط نقلیه و منجر به انتشار سرب در هوا خواهد شد که استنشاق آن توسط افراد موجب ابتلا به سرطان خون و انواع دیگر سرطان‌ها می‌شود، می‌افزاید: ورود مواد زائد کارخانه‌ها به آب‌های زیر زمینی یکی دیگر از عوامل افزایش سرطان در کشور است. زیرا آرسنیک ماده‌ای است که در فاضلاب برخی از کارخانه‌ها وجود دارد که در صورت دفع غیر استاندارد آن، وارد آب‌های زیر زمینی می‌شود و با تحریک سلول‌ها طبیعی موجب موتاسیون (تغییر شکل) آن‌ها و ایجاد سرطان خواهد شد.
ضرورت غربالگری
وی با تأکید بر اهمیت آموزش معاینه شخصی خود خانم‌ها در تشخیص به‌هنگام سرطان سینه و نقش غربالگری در پیشگیری از ابتلا به انواع مختلف سرطان‌ها، اضافه می‌کند: سرطان معده جزو سرطان‌های بدخیم است که پیش‌آگهی بدی دارد و علائم آن تا قبل از ورود به مراحل پیشرفته ظاهر نمی‌شود. به همین دلیل بیشترین عامل مرگ‌ومیر بیماران سرطانی در ایران محسوب می‌شود. البته در بین خانم‌ها سرطان سینه شایع‌تر از سرطان معده است که اگر در سنین جوانی و قبل از یائسگی ایجاد شود و به موقع تشخیص داده نشود تا اقدامات درمانی لازم انجام شود، در مقایسه با سرطان معده وضعیت بدتری خواهد داشت به همین دلیل سرطان سینه در خانم‌ها بیش از سرطان معده موجب مرگ‌ومیر بیماران می‌شود. اما اگر سرطان در مراحل ابتدایی- استیج یک یا حتی دو- تشخیص داده شود تا بیمار خدمات درمانی لازم - که شامل جراحی، رادیوتراپی حین جراحی، شیمی‌درمانی، پرتو درمانی و دارو می‌شود- را به موقع - قبل از انتشار بیماری به اعضای دیگر بدن - دریافت کند، در این صورت بیش از ۸۰ درصد سرطان‌ها قابل درمان است و بیمار عمری طبیعی خواهد کرد.
نظر شما